Үшбұрыштар және оның түрлері

Күні: 7 сынып геометрия

Сабақтың тақырыбы:

Үшбұрыш және оның түрлері.

Сабақтың мақсаты:

Оқушылардың тақырып бойынша қорытындылай, салыстыра білу дағдысын дамыту, өз ойын жеткізе білу, қабілетін дамыту.

Міндеттері:

Оқушылардың алған білімдерін жүйелеу, тақырып бойынша ой-қорытындылар жасау, геометриялық фигураларды әрі қарай зерделеу.

Күтілетін нәтиже:

Оқушылар үшбұрыш, оның элементтері, биіктігі, медианасы, биссектрисасын салады, қабырғалары бойынша және бұрыштары арқылы түрлерін ажыратады, қабырғаларының ұзындықтары бойынша периметрін есептейді

Қолданылатын әдіс тәсілдері:

Топта жұмыс істеу, диалогтық оқыту, деңгейлеп оқыту, СТО стратегиялары

Көрнекіліктер:

Кеспе қағаздар, маркер, А3 формат, бағалау парағы, интерактивті тақта, слайдтар, смайликтер, әртүрлі түсті үшбұрыштар

Сабақ сатылары

Мүғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

1. Ұйымдастыру

Оқушыларды топқа бөлу (1 мин)

Сәлемдеседі, назарларын сабаққа аударады. Оқушаларды топқа бөледі. Бағалау парақтарын таратады.

Сәлемдемсіп, оқу құралдарын дайындапйды, топқа бөлінеді. Топ басшысын сайлайды

2. Психолгиялық тренинг «Адам есімінің түстері»

Мақсаты: оқушыларға психологиялық тұрғыдан шабуыл жасау арқылы, ойлау қабілеттерін дамыту, өздеріне деген сенімдерін қалыптастыру, өзін бағалай алуға, өзін тануға ықпал жасау. Үшбұрыштардың түрлерін ажыратуға үйрету.

(3 мин)

Мұғалім оқушылардың алдына қызыл, жасыл, сары, көк түсті үшбұрыштар таратылады.

Қызыл - өзіне сенімді, алдына мақсат қоя білетін жандар

Жасыл- ақ көңіл, табиғатты сүйетін жандар және әрқашан әділдікті қолдайтын жандар

Сары- ниеті таза, пейілі кең жомарт жандар

Оқушылар таңдау жасап,

түстері бойынша және үшбұрыш түрлері бойынша мінездемелік сипаттамалармен танысады.

3. Ой қозғау

Диалог арқылы үшбұрыш туралы еске түсіру

• Үшбұрыш дегеніміз не?

• Ушбұрышта неше төбесі, неше қабырғасы бар?

• Үшбұрыштың неше түрлері бар?

• Үшбұрыштың ішкі бұрыштарының градустық өлшемі нешеге тең?

• Теңбүйірлі үшбұрыш теңқабырғалы үшбұрыш болуы мүмкін бе?

• Үшбұрыштың сыртқы бұрыштарының қосындысы неше градусқа тең?

• Үшбұрыштың периметрін қалай табамыз?

Оқушылар сұраққа жауап береді

4. Біліктілік сайысы

Оқушыларға есеп беріледі. Әр топқа 1 есептен

1. Үшбұрыш бұрыштары

шамаларының қатынасы 4:2:3.

Оның барлық бұрыштарың табыңдар.

2. Тең бүйірлі үшбұрыштың табаны 4 см, ал бүйір қабырғасы табанынан 2 см ұзын болса үшбұрыштың периметрін табыңдар.

3. Үшбұрыштың екі бұрышының қатынасы 5:7, ал үшінші бұрышы қалған екі бұрыштың кішісінен 44 артық. Үшбұрыштың үшінші бұрышын табыңдар.

Оқушылар есеп шығарады

5. «Кім жылдам»

Семантикалық картамен жұмыс

Семантикалық карта

№

а

в

с

р

Үшбұрыштың түрлері

1

2см

3 см

7 см

?

?

2

3 см

3 см

3 см

?

?

3

6 см

6 см

2 см

?

?

4

?

?

?

9 см

Тең қабырғалы

5

3 см

?

?

11 см

Тең бүйірлі

Оқушылар семантикалық картаны толтырады

6.Сергіту сәті

Оқушылар би билейді

7. Деңгейлік тапсырмалар

Әр топқа деңгейлік тапсырмалар беріледі.

А- Теңбүйірлі үшбұрыштың төбесіндегі бұрышы . Табанындағы бұрыштарын табыңдар.

В- Тікбұрышты үшбұрыштың сүйір бұрыштарының бірі . Осы бұрышқа іргелес катеті 7,5 см. Гипотенузаны табыңдар.

С-Үшбұрыштың ішкі бұрыштарының бірі , ал сыртқы бұрыштарының бірі 85-қа тең. Оның қалған ішкі бұрыштарын табыңдар.

Оқушылар деңгейлік тапсырмаларды орындайды.

8.Тест

Әр топқа тест тапсырмалар беріледі.

Тестік тапсырма.

1.Үшбұрыш қабырғаларына қарай неше түрге бөлінеді?

А) 4 В) 3 С) 2

2.Тік бұрышты үшбұрыш тең бүйірлі үшбұрыш болуы мүмкін бе?

А) иә В) жоқ

3.Үшбұрыштың екі қабырғасы тең болса, ол қандай үшбұрыш?

А) тікбұрышты В) тең бүйірлі С) тең қабырғалы

4. Үшбұрыштың бір бұрышы тік болса, ол қандай үшбұрыш?

А) тікбұрышты В) тең бүйірлі С) тең қабырғалы

5.Үшбұрыштың неше медианасы бар?

А) 5 В) 3 С) 4

6.Тең қабырғалы үшбұрыштың қабырғасы 5 см. Оның периметрі неге тең болады?

А) 12 см В) 20 см С) 15 см

Оқушылар тест тапсырмаларды орындайды

9. Қорытынды- лау Ертегі - сұрақ:

Бірде барлық үшбұрыштар орман алаңқайында жиналып қай үшбұрышты патша сайлаймыз деп кеңесті.Олар ұзақ уақыт айтысып, бір тоқтамға келе алмады.Сонда бір үлкен үшбұрыш «Бәріміз үшбұрыштар патшалығына жолға шығайық, қай үшбұрыш патшалыққа бірінші болып кірсе, соны сайлайық» депті. Барлық үшбұрыш осыған келісіп, жолға шығады. Жолда келе жатса алдарынан өзен шығып: «менен тек барлық бұрыштары сүйір үшбұрыштар ғана өтеді» дейді.Сонымен үшбұрыштардың кейбіреуі өте алмай жағада қалады, қалғандары өтіп әрі қарай жолға шығады.
Жолда келе жатса, алдарынан тау шығады, ол айтады «тек екі қабырғасы тең үшбұрыштар өтеді» деп, бұл өткелден өткен үшбұрыштар одан әрі жүріп отырады.олар бір кезде тік жарға кездеседі,онда өте тар көпір тұрады. Көпір «менен тек барлық қабырғалары тең үшбұрыш өте алады» дейді.Сонымен көпірден бір үшбұрыш өтіп үшбұрыштар патшалыға барады, патша болады.
Қай үшбұрыш патша болды?
Қай үшбұрыш негізгі қарсылас болып көпірге дейін келді?
Жарыстан бірінші шығып қалған үшбұрыш түрі

Оқушылар ертегіні оқып сұрақтарға жауап береді

Рефлексия

Оқушыларға 3 түсті қағаз ұсынылады

Қарт жол жүріп келе жатып, үш адамға жолығады. Олар күннің ыстығына қарамастан шаһар салуға арбамен ауыр тас тасып жатады.

Қарт оларды тоқтатып оларға сұрақ қояды: «Сендер күні бойы не істедіңдер?»

Сондағы үш адамның жауабы:

Біріншісі: «Күні бойы мына түбі түскір тастарды тасыдым».

Екіншісі: «Мен адал жұмысымды атқардым».

Үшіншісі: «Мен шаһар салуға көмектестім».

Балалар! Біз бүгін сабақта қалай жұмыс жасағанымызды бағалап көрейік.

- Кім бірінші адам сияқты жұмыс жасады?

- Кім өз жұмысын адал атқарды?

- Кім шаһар салуға көмектесті?

Балалар, өздеріңді бүгінгі сабақта бірінші адам сияқты жұмыс жасадым дегендерің қызыл түсті,екінші адам сияқты жұмыс жасағандарың жасыл,ал үшінші адам сияқты жұмыс жасағандарың сары түсті қағазды таңдаңдар да,сабақтан алған әсерлеріңді қысқаша сипаттап жазыңдар.

9. Бағалау

Әр топтың бағалаушылары өз топтарындағы оқушыларды бағалау парақтары арқылы бағалайды

10.Үйге тапсырма

№ 215, №221 67 бет

Оқушылар ұй тапсырмасын орындайды

Арқалық қаласы

М.Әуезов атындағы № 5 ОМ

Математика пәнәнң мұғалімі

Сарсембаева Р.Ж.

Бағалау парағы

№

Оқушының аты жөні

Ой қозғау

Ауызша сұрақтар

Біліктілік сайысы

Кім жылдам

Деңгейлік тапсырмалар

тест

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Бағалау парағы

№

Оқушының аты жөні

Ой қозғау

Ауызша сұрақтар

Біліктілік сайысы

Кім жылдам

Деңгейлік тапсырмалар

тест

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Cематикалық карта

№

а

в

с

р

Үшбұрыштың түрлері

1

2см

3 см

7 см

?

?

2

3 см

3 см

3 см

?

?

3

6 см

6 см

2 см

?

?

4

?

?

?

9 см

Тең қабырғалы

5

3 см

?

?

11 см

Тең бүйірлі

6

3 см

4 см

?

10 см

?

Cематикалық карта

№

а

в

с

р

Үшбұрыштың түрлері

1

2см

3 см

7 см

?

?

2

3 см

3 см

3 см

?

?

3

6 см

6 см

2 см

?

?

4

?

?

?

9 см

Тең қабырғалы

5

3 см

?

?

11 см

Тең бүйірлі

6

3 см

4 см

?

10 см

?

Ертегі - сұрақ:
Бірде барлық үшбұрыштар орман алаңқайында жиналып қай үшбұрышты патша сайлаймыз деп кеңесті.Олар ұзақ уақыт айтысып, бір тоқтамға келе алмады. Сонда бір үлкен үшбұрыш «Бәріміз үшбұрыштар патшалығына жолға шығайық, қай үшбұрыш патшалыққа бірінші болып кірсе, соны сайлайық» депті. Барлық үшбұрыш осыған келісіп, жолға шығады. Жолда келе жатса алдарынан өзен шығып: «Менен тек барлық бұрыштары сүйір үшбұрыштар ғана өтеді» дейді. Сонымен үшбұрыштардың кейбіреуі өте алмай жағада қалады, қалғандары өтіп әрі қарай жолға шығады.
Жолда келе жатса, алдарынан тау шығады, ол айтады: «Тек екі қабырғасы тең үшбұрыштар өтеді» деп, бұл өткелден өткен үшбұрыштар одан әрі жүріп отырады. Олар бір кезде тік жарға кездеседі,онда өте тар көпір тұрады. Көпір: «Менен тек барлық қабырғалары тең үшбұрыш өте алады» дейді. Сонымен көпірден бір үшбұрыш өтіп үшбұрыштар патшалыға барады, патша болады.

1. Қай үшбұрыш патша болды?
   2) Қай үшбұрыш негізгі қарсылас болып көпірге дейін келді?
   3) Жарыстан бірінші шығып қалған үшбұрыш түрі
   
   

Деңгейлік тапсырмалар

А- Теңбүйірлі үшбұрыштың төбесіндегі бұрышы . Табанындағы бұрыштарын табыңдар.

В- Тікбұрышты үшбұрыштың сүйір бұрыштарының бірі . Осы бұрышқа іргелес катеті 7,5 см. Гипотенузаны табыңдар.

С-Үшбұрыштың ішкі бұрыштарының бірі , ал сыртқы бұрыштарының бірі 85-қа тең. Оның қалған ішкі бұрыштарын табыңдар.

Деңгейлік тапсырмалар

А- Теңбүйірлі үшбұрыштың төбесіндегі бұрышы . Табанындағы бұрыштарын табыңдар.

В- Тікбұрышты үшбұрыштың сүйір бұрыштарының бірі . Осы бұрышқа іргелес катеті 7,5 см. Гипотенузаны табыңдар.

С-Үшбұрыштың ішкі бұрыштарының бірі , ал сыртқы бұрыштарының бірі 85-қа тең. Оның қалған ішкі бұрыштарын табыңдар.

Деңгейлік тапсырмалар

А- Теңбүйірлі үшбұрыштың төбесіндегі бұрышы . Табанындағы бұрыштарын табыңдар.

В- Тікбұрышты үшбұрыштың сүйір бұрыштарының бірі . Осы бұрышқа іргелес катеті 7,5 см. Гипотенузаны табыңдар.

С-Үшбұрыштың ішкі бұрыштарының бірі , ал сыртқы бұрыштарының бірі 85-қа тең. Оның қалған ішкі бұрыштарын табыңдар.

Тестік тапсырма.

1.Үшбұрыш қабырғаларына қарай неше түрге бөлінеді?

А) 4 В) 3 С) 2

2.Тік бұрышты үшбұрыш тең бүйірлі үшбұрыш болуы мүмкін бе?

А) иә В) жоқ

3.Үшбұрыштың екі қабырғасы тең болса, ол қандай үшбұрыш?

А) тікбұрышты В) тең бүйірлі С) тең қабырғалы

4. Үшбұрыштың бір бұрышы тік болса, ол қандай үшбұрыш?

А) тікбұрышты В) тең бүйірлі С) тең қабырғалы

5.Үшбұрыштың неше медианасы бар?

А) 5 В) 3 С) 4

6.Тең қабырғалы үшбұрыштың қабырғасы 5 см. Оның периметрі неге тең болады?

А) 12 см В) 20 см С) 15 см

Тестік тапсырма.

1.Үшбұрыш қабырғаларына қарай неше түрге бөлінеді?

А) 4 В) 3 С) 2

2.Тік бұрышты үшбұрыш тең бүйірлі үшбұрыш болуы мүмкін бе?

А) иә В) жоқ

3.Үшбұрыштың екі қабырғасы тең болса, ол қандай үшбұрыш?

А) тікбұрышты В) тең бүйірлі С) тең қабырғалы

4. Үшбұрыштың бір бұрышы тік болса, ол қандай үшбұрыш?

А) тікбұрышты В) тең бүйірлі С) тең қабырғалы

5.Үшбұрыштың неше медианасы бар?

А) 5 В) 3 С) 4

6.Тең қабырғалы үшбұрыштың қабырғасы 5 см. Оның периметрі неге тең болады?

А) 12 см В) 20 см С) 15 см

Қарт жол жүріп келе жатып, үш адамға жолығады. Олар күннің ыстығына қарамастан шаһар салуға арбамен ауыр тас тасып жатады.

Қарт оларды тоқтатып оларға сұрақ қояды: «Сендер күні бойы не істедіңдер?»

Сондағы үш адамның жауабы:

Біріншісі: «Күні бойы мына түбі түскір тастарды тасыдым».

Екіншісі: «Мен адал жұмысымды атқардым».

Үшіншісі: «Мен шаһар салуға көмектестім».

Балалар! Біз бүгін сабақта қалай жұмыс жасағанымызды бағалап көрейік.

- Кім бірінші адам сияқты жұмыс жасады?

- Кім өз жұмысын адал атқарды?

- Кім шаһар салуға көмектесті?

Балалар, өздеріңді бүгінгі сабақта бірінші адам сияқты жұмыс жасадым дегендерің қызыл түсті,екінші адам сияқты жұмыс жасағандарың жасыл,ал үшінші адам сияқты жұмыс жасағандарың сары түсті қағазды таңдаңдар да,сабақтан алған әсерлеріңді қысқаша сипаттап жазыңдар