1. Сандық тізбектер және оларға амалдар қолдану. 2. Сандық тізбектер және оларға амалдар қолдануда есептер шығару

Пән аты: Алгебра

Сыныбы: 9 «Б»

Сабақтың тақырыбы: Сандық тізбектер және оларға амалдар қолдану.

Сабақ мақсаты: 1.Сандар тізбегі, тізбектің мүшесі, тізбекті беру тәсілдері (аналитикалық, баяндау, рекурренттік, графиктік), шекті және шексіз тізбектер, өспелі, және кемімелі тізбектер, тұрақты тізбек туралы ұғымдарды игеру.

2. Оқушылардың өздерін кабинетте ұстау, көмек көрсете білу қабілеттерін дамыту.

3. Оқушыларға эстетикалық тәрбие беру.

Сабақтың типі: Аралас сабақ.

Сабақтың барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі

II. Үй тапсырмасын тексеру

ІІІ. Жаңа сабақ.

Анықтама: Натурал аргументті функция сандар тізбегі, ал тізбекті құрайтын сандарды тізбектің мүшелері деп атайды.

Тізбек мүшелері сәйкес мүшелердің индексі (реттік нөмірі) көрсетілген әріппен белгіленеді: а₁,а₂,а₃,...,а_n...

Берілген жазуда:

а₁ саны - тізбектің бірінші мүшесі;

а₂ саны - тізбектің екінші мүшесі;

а₃ саны - тізбектің үшінші мүшесі;

..........................................................

а_n саны тізбектің n-ші мүшесі;

.....................................................

Мысалы:

Тізбекті қысқаша немесе түрінде жазуға болады.

Сандар тізбегі әртүрлі тәсілдермен беріледі.

1. Сандар тізбегінің баяндау тәсілімен берілуі.

1-мысал. Натурал сандар қатарының квадраттарынан тұратын тізбекті жазайық.

Шешуі: Ол үшін 1;2;3;4;5;....; n; ..... натурал сандар қатарының әрбір мүшесін квадраттау қажет. Сонда 1; 4; 9; 16; 25; 36;.....

2. Сандар тізбегінің аналитикалық тәсілмен берілуі.

Егер тізбек, n-мүшесінің формуласы арқылы берілсе, онда ол аналитикалық тәсіл болып табылады.

2-мысал. Берілген формула бойынша тізбектің кез келген мүшесін анықтауға болады.

Мысалы; егер болса, онда

егер болса, онда

3. Сандар тізбегінің рекуренттік тәсілмен берілуі.

3-мысал. Тізбек рекуренттік формула түрінде берілген және . Тізбектің бесінші мүшесін табу керек.

Шешуі:

4. Сандар тізбегінің графиктік тәсілмен берілуі.

4-мысал. Сандар тізбегінің графигі абциссалары - натурал сандар, ал ординаталары - осы сандарға сәйкес тізбек мүшелерінің мәндері болатын оқшауланған нүктелерден тұрады.

Cандар тізбегі функция ретінде тек алғашқы n натурал сандар жиынымен немесе барлық натурал сандар жиынымен де берілуі мүмкін. Осыған байланысты сан тізбегі сәйкесінше шекті және шексіз тізбекке бөлінеді.

Мысалы, нөлмен аяқталатын бүтін оң екітаңбалы сандар жиыны: 10;20;30;40;50;60;70;80;90- шекті тізбек, ал 1;2;3;4;5;....,n,...- шексіз тізбек болып табылады.

Тізбектің әрбір кейінгі мүшесінің алдыңғы мүшесіне қатысты орналасу ретіне қарай тізбек өспелі (егер ) және кемімелі (егер ) болып бөлінеді.

Өспелі және кемімелі тізбектер бірсарынды тізбектер деп аталады.

Бір ғана саннан құралған тізбек тұрақты тізбек деп аталады.

Мысалы, 2;2;2;2;....;2;....

IV. Сынып жұмысы.

148, 149, 150 есептер ауызша.

151 есеп. а) ; ; .

ә) ; ;

б) ; .

152 есеп.

а)

ә) .

б) ;

155 есеп. а) .

ә)

157 есеп. а) 2;4;8;16;...; .

ә) -1;1;-1;1;...;

б) 1;3;5;7;...

Үйге тапсырма: 153, 154, 158, 159.

Бағалау.

Сабақтың тақырыбы: Сандық тізбектер және оларға амалдар қолдану. Есептер шығару.

Сабақ мақсаты: 1.Сандар тізбегі, тізбектің мүшесі, тізбекті беру тәсілдері (аналитикалық, баяндау, рекурренттік, графиктік), шекті және шексіз тізбектер, өспелі, және кемімелі тізбектер, тұрақты тізбек туралы ұғымдарды игере отырып, есептер шығару.

2. Оқушылардың өздерін кабинетте ұстау, көмек көрсете білу қабілеттерін дамыту.

3. Оқушыларға эстетикалық тәрбие беру.

Сабақтың типі: Аралас сабақ.

Сабақтың барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі

II. Үй тапсырмасын тексеру

Үйге тапсырма: 153, 154, 158, 159.

153 есеп. а) ; ә) ; б) .

154 есеп. а) ; ә) .

158 есеп. а) .

ә)

б)

159 есеп. а) болмайды, ә) болмайды.

ІІІ. Есептер шығару

161 есеп. а)

ә)

162 есеп. а) ,

ә) ;

163 есеп. а)

ә)

Үйге тапсырма: 160, 164.

Бағалау: