Тұйық және жолақ өрнектер

Оқушыларға ою-өрнектің түрлерімен қазақи атауларымен, таныстыру. Олардың пайда болу тарихын айтып өту. Сәндік қолданбалы өнерде халық шеберлерінің осы ою- өрнектерді заттарды безендіруде әдемі етіп, түстерінің бір- бірімен жарасымдылығы мен сәйкестігін табу шеберліктерін айта келе, оқушылар бойында қол өнерге деген қызығушылықтарын, сүйіспеншіліктерін ояту. Ою түрлерін ажырата білуге дағдыландыру. Өздіктерінен ою өрнектер ойып үйрету, Түс танымдық, талғампаздық, әсемдік пен сұлулықты көре білуге...

Раздел	Изобразительное искусство и Мировая художественная культура (ИЗО и МХК)
Класс	-
Тип	Рабочие программы
Автор	Жалелова К.К.
Дата	14.02.2014
Формат	docx
Изображения	Есть

Поделитесь с коллегами:

Сабақтың тақырыбы: Тұйық және жолақ өрнектер

Сабақтың мақсаты: Оқушыларды ою-өрнектің түрлерімен және ою-өрнектегі реңдерімен таныстыру. Түстердің мағынасы туралы түсінік беру.

Сабақтың барысы:

І.Ұйымдастыру бөлімі: Психологиялық дайындық.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

Сәндік - әдемілік, әседік
Қолданбалы өнер - күнделікті өмірде қолданатын керекті бұйымдар. Қазақ халқы әрбір қолданған затын өте ыңғайлы және сәнді етіп жасайтын болған.

Сәндік қолданбалы өнерге: киіз үй бөліктері; қару-жарақ; киіз басу; керамика; тігін; тоқыма; зергерлік бұйымдар; үй жиһаздары; ыдыс аяқ.

Қандай материалдар қолданған: темір, алтын, күміс, жүн, тері, тас, сүйек, ағаш, керамика.

Қолөнермен кімдер айналысқан: Ұсталар (темірмен жұмыс жасайтын адам) Шеберлер (ағашпен жұмыс жасайтын адамдар) Зергерлер (сәнді әшекей бұйымдар жасайтын) Ісмерлер (тоқыма киім тігетін, киіз басатын)

ІІІ. Жаңа тақырып: Қазақстанның алғашқы да атақты суретшісі Әбілхан Қастеев «Өнерді қайдан үйрендің?» - деген сауалға:

Таудың бұлағынан,

Қойдың құлағынан,

Апамның киізінен,

Ешкінің мүйізінен, - деп жауап берген болатын.

Қазақтың ою-өрнегінің бірнеше ондаған ғасырлық тарихы бар. Атадан балаға, ұрпақтан ұрпаққа мұра болып, үнемі қолданыста болып, дамып келе жатқан өнер түрі.

Көне заманнан қазіргі кезге дейін халықтың тұрмыс-дәстүрімен біте қайнасып, өмір сүріп келе жатқан өнердің бір түрі - ол қолданбалы өрнек өнері. Қазірде ою-өрнектерді композициялық құрылымына қарай бір жүйеге келтіру үшін ғалымдар ою-өрнекті 4 топқа бөледі: 1. Зооморфты 2. Өсімдік пішіндес. 3. Геометриялық.

4. Космогониялық.

Әр ою-өрнектің астарында мағына болады. Мысалы: «қошқан мүйіз» оюы молшылықты меңзейді, «ағаш» оюы ынтымақ бірлікті, «ирек» оюы адамның өмір жолы, судың белгісі, «шеңбер» оюы өмір жолы дегенді білдіреді. «Құс», «түйе табан», «итқұйрық» ою-өрнектері кебеже, жүкаяқ, әбдіре, асадал сынды бұйымдарда, ал өсімдік пішіндес оюлар «гүл», «жапырақ», «қырмызы гүл» т.б. Геометриялық өрнектер кілемде, шым шиде, ағаш пен тастан өңделген бұйымдарда, сондай-ақ барлық дерлік бұйымдарда композиция құру барысында пайдаланылады. Космогониялық тұйық өрнектер дегеніміз - шеңбер ішінде, түрлі бұрыштар ішінде орналасқан өрнектер.

Сонымен қазақтың ою және өрнек деген қос сөзі біріге келіп, латынша орнамент деген ұғымды білдіреді. Мағынасы әсемдеу, сәндеу. Ою дегеніміз - бұйымға түсірілген өрнекті пышақпен кесу арқылы өңдеу, бұйымды шабу кезіндегі ойып өңдеу жұмыстары. өрнек дегеніміз - кез келген бұйымның сыртына түсірілетін біртұтас байланысты әшекей. Жалпы алғанда ою-өрнек дегеніміз - әдемі ырғаққа арнаулы жүйемен құрылған өрнек бөлшектері.

Тұйық және жолақ өрнектер

ІІІ. Дәптермен жұмыс. Жаңа сөздерді дәптерге жазу. өрнектерді орналастыру үшін симметрия сақталу керек.

Симметрия дегеніміз - ою өрнектің екі жағының тең болуы.

Ритм дегеніміз ою-өрнекте бір элементтің қайталануы.

Колорит - бұйымға салынатын ою-өрнектің бояу түрлерінің бір-бірімен үйлесуі.

IV. Практикалық жұмыс.

1-ші қатарға кілемшенің бетіне өрнек салады

2-ші қатарға сандық бетіне өрнек салуға беріледі

3-ші қатарға табақ бетіне өрнек салуға беріледі.

Өз шығармашылықтарыңмен берілген заттың бетіне өрнек құрастырасыңдар.

V. Жаңа тақырыпты бекіту. Ою-өрнекті көрсете отырып қай топқа жататынын және қандай бұйымдарға салынатынын сұрау.

VI.Үйге тапсырма.

VІI Бағалау.

загрузить