Сабақ тақырыбы: Дәрумендер, минералды заттар, тағамдық талшықтар

Сабақ тақырыбы: Дәрумендер,минералды заттар,тағамдық талшықтар.

Сабақ мақсаты:

білімділік: Дәрумендер,минералды заттар,тағамдық талшықтар

туралы түсінік беру

дамытушылық: танымдық, ойлау қабілетін дамыту.

тәрбиелілік: денсаулығын сақтап,нығайтуға тәрбиелеу.

Көрнекілігі: Интерактивті тақта,сызбанұсқалар,суреттер,муляждар,үлестірмелі кеспелер.

Сабақтың типі: аралас сабақ.

Сабақтың түрі: пікірталас.

Әдіс-тәсілдері: топпен жұмыс,сұрақ-жауап,ми шабуылы

Сабақ барысы

І.Ұйымдастыру кезеңі

Оқушыларды тынышталдырып,назарларын сабаққа аудару

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау

Үйге берілген «Майлар мен көмірсулардың маңызы» туралы сұрап,білімдерін бағалау.

ІІІ. Үй тапсырмасын бекіту

• адам организмі үшін майлардың маңызы қандай?

• неліктен организмге алынатын майлар жануарлардыкіне қарағанда пайдалырақ.

-Көмірсулардың адам ағзасына пайдасы қандай?

ІҮ.Жаңа сабақ

Миға шабуыл

1.Қандай витаминдердің түрлерін білесіңдер?

2.Минералды заттар туралы не білесің?

Сонымен бүгін біз дәрумендер минералды заттар,тағамдық талшықтар туралы жаңа сабақ өтеміз.

ҮІ. Сызбанұсқамен жұмыс.

Дәрумендер дегеніміз-өте аз мөлшерде болатын,организмде синтезделетін және қоректік заттармен түсетін зат алмасу процесін қалыпты жүруі мен организм тіршілігінде өте үлкен маңызы бар биологиялық активті заттар.Қазіргі кезде 22 дәрумен,8 дәрумен тәрізді зат белгілі.1880 жылы Н.И.Лунин қоректі заттың құрамында тіршілік үшін қажетті бір заттың бар екендігін анықтаған.1912 жылы поляк ғалымы К.Функ активті затты бөліп,оны дәрумен деп атаған.

Авитаминоз-организмде витамин жоқ

Гиповитаминоз-организмде витамин жеткіліксіз

Гипервитаминоз-организмде витамин шамадан тыс көп

Дәрумендер

А, В, В2, В3, В4, В6, В2, С, Д, Е

Дәрумендері туралы,оның маңызы кездесетін жерлері туралы сызбанұсқалар арқылы түсіндіру

Минералды заттардың организмде атқаратын қызметіне тоқталамыз.

Д.И.Менделеевтің периодтық жүйесіндегі 106 элементтің 86-сы адам организмінде бар екендігі анықталған.

Олардың 25-і адам организмінің қалыпты жұмыс істеуіне қажетті;

18-і -өте қажетті;

7-уі-пайдалы

Р-барлық зат алмасу процесіне қатысады;

К-клеткаішілік зат алмасуға қатысады;

Ғе-оттегін тасиды

Zn-психикалық жағдайды реттеуге қатысады;

Мn-қантамырлар мен жыныс бездерінің жұмысын реттеуге қатысады;

Se-Иммундық жүйе жұмысын жақсартады;

Na-қан плазмасының 90%-ының катионын құрайды.

Р-балықта,асқабақ дәнінде,бауырда,жұмыртқада кездеседі

Ғе-жаңғақта,абрикоста,жүзімде,етте,қара нанда кездеседі

Zn-саңырауқұлақта,кебекте,асқабақ дәнінде кездеседі

Мn-әр-түрлі жемдік шөптерде,лавр жапырағында,тминде кездеседі

Sе-бидай кебегі,сарымсақ,жүгері,бүйректе кездеседі

К-картопта,жаңғақта,финиктерде,аскөкте,шемішкеде кездеседі

Na-тұзда,зәйтүнде,сорпаларда,етте,тұздалған етте,балықта кездеседі

Тағамдық талшықтардың атқаратын қызметі:

1.Ішектің дұрыс қозғалысын қамтамасыз етеді;

2.Улы заттарды сіңіреді.

Тағамдық талшықтардың ерекшелігі:

1.Организмде қорытылмайды.Олар ішекте сіңеді,зат алмасу процесі кезінде бояған улы заттарды сіңіреді

2.Ішектің қозғалысын жақсартады,сіңу процесін тездетеді,дәреттің пайда болуына көмектеседі.

3.Ішекте көптеген зиянды микроорганизмдерді залалсыздандырады

Ең көп мөлшерде алмада,қызылшада,лимонда болады.Тағамдық талшықтар адамның күнделікті қажеттілігі 10г

Тағамдар 100г(грамм мөлшермен)

Орамжапырақ, жуа

сәбіз, картоп,

бұршақ тұқымдастары

жемістер,нан

1,5-2,8

2,2-3,7

3,4-7,8

1,5-2,0

2,7-8,0

Дұрыс тамақтанбау

1.Эволюциялық таза емес тағамдарды пайдалану

2.Үнемі тазартылған тағамдарды пайдалану

3.Тағамдық қоспалар мен синтетикалық витаминдерді шамадан тыс пайдалану

4.Шамадан тыс тамақ көп жеу

5.Тамақтану рационын сақтамау

Дұрыс тамақтану

1.Тамақтану рационын сақтау

2.С.Ө.С. сақтау

3.Қалыпты дене салмағын сақтау

4.Көкөніс пен жемісті көбірек пайдалану.

Ү.Топпен жұмыс

1.Стол бетіне тағамдар суреттері,муляждар қойылады.Оқушылар өздерінің ұнатқан тағамдарын алады,таңдау аяқталғаннан соң,төмендегі сауалдар қойылады:

А.Сіз не себепті бұл тағамды таңдадыңыз?

Ә.Не себепті бұл тағам сіздің ағзаңызға қажет деп ойлайсыз?

Б.Сіз бұл тағамның қандай қасиетін білесіз?

ҮІ. Ситуациалық мысалдар

1.Дәрігерге семіз қыз келді.Ол өз толықтығынан ұялады,оны өзге адамдардың өзіне деген қарым-қатынасы мазалайды.

2.Отбасында 5 адам бар.Әкесі,шешесі,ұлы 17 жаста,қызы 14 жаста,ұлы 9 жаста.Ұлдарына шешесінің түскі асқа дайындаған тағамы ұнамайды.Не істеу керек?

3.Кешкісін,тіпті түнге қарай сіздің үйіңізге қонақтар келді.Сіз не істейсіз?

ҮІІ.Бақылау сұрақтары

Оқушыларға бақылау сұрақтары оқылып талданады.

ҮІІІ.Сабақты қорыту

Сабақтан қандай пайдалы кеңес алдыңыздар деген сұраққа жауап алынады.

ІХ.Үйге тапсырма

Дәрумендер,минералды заттар туралы оқып,реферат жазу