Справка об итогах переводного экзамена тувинского языка

2013-2014 өөредилге чылында Бай-Тал сумузунуӊ МБӨЧ Н.С.Конгар аттыг ортумак ниити билиг школазыныӊ тыва дыл болгаш чогаал м/к тургусканы-биле 10-гу класстыӊ тыва дылга шилчилге шылгалдазын эрттиргениниӊ дугайында справка.

Сорулгазы: уругларныӊ тыва дыл эртеминге чыл дургузунда өөренген билиглерин хынаары.

Шылгалданы чоруткан хевири: грамматика болгаш стиль талазы-биле онаалгаларлыг диктант.

Эртем башкызы: Доос С.М.

Болган хүнү: май 15, 2014 чыл

Шагы: 9.20.ш - 10. 50- ш.

Киришкеннер: 23.

Ассистент башкылар: Иргит Ш.Б., Дамбый А.А.

10-гу класстыӊ шилчилге шылгалдазыныӊ сөзүглелин А.К.Ойдан-оол, М.Ч.Ооржак, С.Т.-С.Ооржак авторларныӊ «Диктантылар чыындызыныӊ» номундан алган. Көк-оол Чамыяӊнын «Ава сеткили» деп сөзүглелин бижээннер.

Диктантыны бижээн соонда дараазында онаалгаларны уруглар кылган:

1. Ийиги домакта домак кежигүннериниӊ илереттингени чугаа кезектерин кырынга айтыры.

2. Сөзүглелдиӊ жанрын, стилин тодарадыр.

3. Сөөлгу домактыӊ синтаксистиг сайгарылгазын кылыр.

4. Фонетиктиг сайгарылга: хөөкүй.

5. Морфемниг сайгарылга: дагдыныкчы, чажыттарындан.

Диктантыныӊ сөзуглелинде хөлүн эрттир бижиири берге сөстер чок, чүгле ында кавычкалап бижиир үлегер домак болгаш аӊгы-аӊгы дүрүмнерлиг биче секти хөй салыр таварылгалар бар. Диктантыны уруглар дараазында демдектерге дүүштур кылганнар: «5» - 1 өөреникчи, «4» - 10 өөреникчи, «3» - 12 өөреникчи, «2» -0. Билиг шынары - 47 %, өөредилге хуузу - 100%. Ниитизи-биле грамматиктиг онаалгаларны кылганы: «5» - 2, «4» - 8, «3» - 13.

Билиг шынары - 43%.

Грамматиктиг онаалгаларда уругларныӊ кылып турар частырыгларын бөлүктээрге, мындыг:

1.Морфология, синтаксис талазы-биле:

А). -ла болгаш -даа деп артынчыларны шын бижиири база оларны шын айтыры.

Б). домактыӊ характеристиказын берип тургаш, чүнүӊ-биле нарынчыттынганын айытпайн турар.

2. Чамдык өөреникчилер сөзүглелдин жанрын болгаш стилин шын эвес тодарадып турар.

3. Фонетиктиг сайгарылгада сөс эгезинге күштүг ажык эвес х деп үннү кошкак кылдыр сайгарып турар.

4. Өске чугаа кезээнден чүве ады тургузар -ыкчы деп кожумакты шын эвес сайгарып турар өөреникчилер бар.

Сүмелер:

1. Өөреникчилерниӊ грамматика, фонетика, сөс тургузуу база стилистика талазы-биле билиглерин улам ханыладыры-биле тыва дыл башкылары теоретиктиг болгаш практиктиг билиглерни бээр.

2. Орфография болгаш пунктуация талазы-биле частырыгларны болдурбазын чедип алыр.

Справканы тыва дыл методкаттыжыышкыныныӊ удуртукчузу

Доос С.М. бижээн.

2013-2014 өөредилге чылында Бай-Тал сумузунуӊ МБӨЧ Н.С.Конгар аттыг ортумак ниити билиг школазыныӊ тыва дыл болгаш чогаал м/к тургусканы-биле 8-ки класстыӊ тыва дылга шилчилге шылгалдазын эрттиргениниӊ дугайында справка.

Сорулгазы: уругларныӊ тыва дыл эртеминге чыл дургузунда өөренген билиглерин хынаары.

Шылгалданы чоруткан хевири: лексика, фонетика болгаш грамматика талазы-биле онаалгаларлыг диктант.

Эртем башкызы: Доос С.М.

Болган хүнү: май 16, 2014 чыл

Шагы: 9.20.ш - 10. 50- ш.

Киришкеннер: 45.

Ассистент башкылар: Иргит Ш.Б., Дамбый А.А.

8-ки класстыӊ шилчилге шылгалдазыныӊ сөзүглелин А.К.Ойдан-оол, М.Ч.Ооржак, С.Т.-С.Ооржак авторларныӊ « 5 - 9 класстарга диктантылар чыындызыныӊ» номунда «Орай кус» деп диктантыны бижээннер.

Диктантыны бижээн соонда дараазында онаалгаларны уруглар кылган:

1. Нарын состерни ушта бижиир.

6. Сөзүглелден деепричастие хевирлеринде кылыг сөстериниӊ адаан шыйгаш, кырынга бөлүүн айтыр.

7. Дараазында домактыӊ синтаксистиг сайгарылгазын кылыр: Хире-хире хадый каггылаптарга, бөкпек-бөкпек куу каӊмыылдар ховуларны кежир чаржып, суг чара шаап каан кооргалдарже, улуг шуурганда чаглак дилээн мал-маган ышкаш, кара маӊ-биле сыӊмарлажып кирип турганнар.

8. Фонетиктиг сайгарылга: дүжүп.

9. Морфологтуг сайгарылга: Улуг-Хемниӊ

Диктантыныӊ сөзуглелинде дыка хөй дефистер бижиир нарын сөстер бар база чангыс аймак кежигуннерниӊ аразынга биче секти, деӊнелгелерни биче сек-биле аӊгылаар дурумнерлиг домактар бар.

Диктантыны уруглар дараазында демдектерге дүүштур кылганнар: «5» демдекке - 5 өөреникчи, «4» - 20 өөреникчи, «3» - 21 өөреникчи, «2» -0. Билиг шынары - 53 %, өөредилге хуузу - 100%. Грамматиктиг онаалгаларны кылганы: «5» - 3, «4» - 16, «3» - 23. Билиг шынары - 42.

Частырыглары.

1. Синтаксисте:

А). Хөй кезектерлиг чагырышкан нарын домактыӊ сайгарылгазында домактарныӊ кызыгаарын чамдык өөреникчилер шын эвес айыткан болгаш тайылбыр домактарныӊ бөлүктеринде будап турар.

Б). Домактыӊ характеристиказын берип тургаш, тайылбыр домактар кол домакка чүнүӊ дузазы-биле холбашканын билбейн турар.

2. Деепричастие хевирлеринде кылыг сөстерин шын тып турарлар, ынчалза-даа бөлүктериниӊ чамдыызын шын эвес айыткан.

3. Фонетиктиг сайгарылгада дүжүп деп сөсте өк-биле адаар үъ деп үннү транксрипциязында демдеглевейн турар.

4. Улуг-Хемниӊ деп сөстүн морфологтуг сайгарылгазын кылганы эки.

Сүмелер:

1. Өөреникчилерниӊ фонетика, морфология, синтаксис болгаш орфография талазы-биле билиглерин улам ханыладыры-биле тыва дыл башкылары эки ажылдаар.

2. Нарын домактарныӊ долу синтаксистиг сайгарылгазын шын сайгарып өөредир.

Справканы тыва дыл методкаттыжыышкыныныӊ удуртукчузу

Доос С.М. бижээн.