- Преподавателю
- Воспитательная работа
- Разработка внеклассного мероприятия Эвилен-ээлдектер чуртунче аян-чорук
Разработка внеклассного мероприятия Эвилен-ээлдектер чуртунче аян-чорук
Раздел | Воспитательная работа |
Класс | - |
Тип | Конспекты |
Автор | Ондар Д.В. |
Дата | 30.01.2016 |
Формат | doc |
Изображения | Нет |
Класстан дашкаар кичээл «Эвилен-ээлдектер чуртунче аян-чорук»
Сорулгазы: 1) уругларнын мозу-будуш кижизидилгезин бедидер;
2) харылзажылга уезинде эвилен-ээлдек состерни ажыглаарын чедип алыр;
3) уругларнын чогаадыкчы чоруун, угаан-бодалын сайзырадыр;
4) эвилен-ээлдек кылдыр кижизидип, эвилен-ээлдек состерни чугаа-домаанга ажыглап билирин чедип алыр.
Кичээлдин чорудуу:
-
«Чалалга станциязы».
- Хундулуг уруглар! Богун бис аян-чорукче поездиге олурупкаш чоруур бис. Эрткеш эптиг олуттан эжелеп алынар. Эвилен-ээлдектер чуртунче чоруурунун мурнунда бичии чугаалажыптаалынар. Силер богун кандыг эвилен-ээлдек состер чугааладынар? Силерге кым эвилен сос чугаалады?
Уругларнын харыызы: Экии, четтирдим, ажырбас.
-Аянныын аа, дыка чараш эки состерден чаа хун эгелээн-дир. Ынчангаш богун силернин хоглуунер аажок тур уруглар!
Аян чорук солун болур
А кым-даа чалгааравас
Эжеш кылдыр олурупкаш
Эвилен-ээлдек ойнаалынар!
-
«Тайылбыр» станциязы.
Бодун канчаар алдынарын тайылбырлаар.
- Эргим аян-чорукчулар, аян-чоруктун дуруму-биле силерни таныштырар-дыр мен. Силер «Эвиленнер чурттунга» чедер дээр болзувусса мындыг дурумнерни сагыыр ужурлуг силер:
А) олудундан чопшээрел чок туруп болбас, сандай дагжатпас, шимээргевес.
Б) бок октавас.
В) харыылаарда алгырбас.
Г) шимээргевес.
Д) бот боттарынга кичээнгейлиг болур.
Телефон-биле: - Экии, бо эвилен-ээлдектер чурту бе? Силернин чуртунарга баарын чопшээреп корунерем. Чошпээрешкенинер дээш, четтирдим! Байырлыг!
- Уруглар, эвиленнер чуртунга чедер дээр болза станцияларда онаалгалар бар, ону куусеткеш чедер-дир бис.
3. «Эвиленнер» станциязы.
- Ам эвиленнер станциязында келген бис. Кымнар хун-буруде ажыглаар эвилен состерни адаптарыл? Уруглар (оочур езугаар чугаалаар): Экии, эртенгинин мендизи-биле, эки хун-биле, четтирдим, ажырбас, буруулуг болдум, байырлыг, кадык болунар, оршээп корунер. Ол состерни ам орус дылга чугаалап корунер. (Слайдыда словарь состерни номчудар).
Экии - здравствуйте;
Эртенгинин мендизи-биле - доброе утро;
Эки хун-биле - добрый день;
Кежээкинин мендизи-биле - добрый вечер;
Четтирдим - спасибо;
Ажырбас - пожалуйста;
Буруулуг болдум - извините;
Оршээп корунер, буруулуг болдум - простите пожалуйста;
Силерге экини кузедим - желаю вам всего доброго;
Бугудеге экини кузедим - благодарю.
-
«Шулукчулер» станциязы.
1-ги уруг:
Эки хун-биле! деп сени уткуп аарга
Эки хун-биле! деп харыылаар сен.
Долгандыр чылыг, чымчак ышкаш апаар.
2-ги уруг:
Биске эки орукту кузээрге, орук дургаар
Хоглуг, эрес хоорежип чедер-дир бис
Чоруктар-даа чогунгур боор магалыг-ла!
3-ку уруг:
Кадык болунар! Деп кузээшкинни алган кижи
Кажанда-даа аптекаже ис баспас, аарыга
Алыспас боор магалыг-ла.
4-ку уруг:
«Ажырбас» деп состу ап каап болбас
«Ажырбас» деп сос чокта арай чиктиг апаар
Четтирдим - ажырбас, четтирдим - ажырбас.
5-ки уруг:
Чуу дээш «четтирдим» дээр бис
Сактып безин шыдавас бис
Биске эки кылган чуул дээш.
Четтирдимни ажыглаар бис.
6-гы уруг:
Оршээп корунер, моон сонгаар
Ынчанмас мен, номум, кыдыраажым
Уптас мен, улуг улус узе кирбес мен,
Оршээп корунер, ынчанмас мен.
7-ги уруг:
Эвилен болунар - будуу чугаалап тур мен
Эвилен болунар - кажанда-даа, каяа-даа
Эвилен болунар - ол дээш мактал манаванар
Аргалыг-ла болза эвилен болунар.
-
«Тывынгырлар» станциязы.
Кичээнгейин, сагынгыр тывынгырын сайзырадыр.
- Силерге домактар номчуп бээримге, домакты эвилен сос-биле тондурер силер:
-
Менги дош безин чылыг чымчак …………… состен эрий бээр (буруулуг болдум).
-
Кырган тожек безин ………. деп чымчак состен ногаарарып озуп эгелээр (эки хун-биле).
-
Бир эвес чемненгеш тода бергеш, ававыска ……….. дээр бис (четтирдивис).
-
Тенектенип, опчоктангаш чемелээрге ………. дээр бис (оршээп корунер азы буруулуг болдум).
-
Эвилен-ээлдек, топтуг оол ужурашкан улузун …………. дээр (Экии!).
-
Кайда-даа кижилер чарлып тургаш ………… дээр (Байырлыг!).
- Эр-хейлер, уруглар! Дыка чараш кылдыр ажылдадынар. Четтирдим!
6. «Школа» станциязы.
- Кижизиг кижинин бодун алдынарынын дурумнерин чугаалажыптаалынарам уруглар. Силерге класска болган болуушкунну коргузеримге, кандыг чурум уреп турарын, кандыг эвилен-ээлдек состерни ажыглаарын харыылаар силер.
Видео1, видео 2, видео 3, видео 4.
-
«Кижизиглер» станциязы (тончу).
- Дараазында силерге домактар номчуп бээримге, ында болуп турар болуушкунну сайгаргаш, бир эвес кылдыныы шын эвес болур болза, адыштарынар часкаар силер, бир эвес, кылдыныг шын болур болза, хулумзуруур силер:
-
Кудумчуга 2 кижи кылаштажып чораан: оларнын бирээзи 62 харлыг, бирээзинин хары 8. 62 харлыг кижинин холунга 1 сумка, 2 ном тудуп алгаш чораан. 1 ному андарлы берген.
- Силернин 1 номунар андарлы берди, - деп оол алгыргаш, чанындан халып эрте берген.
Оолдун кылдыныы шын болган бе, шын эвес бе?
-
Кудумчуга эртип бар чыткан кырган-авайдан, оол: - Шак каш-дыр? - деп, алгырган.
-
Чада оору 2 кижи унуп бар чораан. Оларнын бирээзинин хары 10, бирээзинин 39. 10 харлыг оол мурнай-мурнай, 39 харлыг кижини иде-иде халы уне берген.
- Уруглар, ам база кижизиг кижинин эвилен-ээлдек состерин быжыглап катаптаалынар. Ургулчу хун-буру утпайн ажыглаар силер.
-
Бир эвес сен кижизиг, эвилен-ээлдек болзунза сээн дугайында кым-даа, кажан-даа багай чуве чугаалавас.
-
Клубка местонну улуг улуска чайлап беринер, аванга дузалажып, аяк-сава чугжуп бээр сен.
-
Кичээлдерге эжин-биле хоорешпес, шимээргевес кичээнгейлиг олурар сен.
-
Бажынынны арыглааштын, байырлалда аванарга, эштеринге, башкыларынга байыр чедирерин утпас силер.
-
Улуг улус чугаазын узе кирбес, уругларга эштеринге бергелерге дузалаар сен.
-
Кужу эвээш, бичии кижини камгалаарынга белен болунар, эжин дугайында багай сос кажан-даа соглевенер.
- Уруглар, бистин аян-чоруувус моон-биле доозулган. Аян-чорук кандыг эрти, силерге солун болду бе? (уругларнын харыызы). Ийе уруглар, силернин хоглуг арый-шырайынардан аян-чорук эки эрткен деп билип тур мен. Ынчангаш, уруглар силер, эвилен-ээлдек состерни хун-буруде ажыглап, эвилен-ээлдек болурунарга бузуреп тур мен!
Республика Тыва Сут-Хольский район Хор-Тайга ортумак школазы
Класстан дашкаар кичээл:
«Эвилен-ээлдектер чуртунче аян-чорук»
1 класс,
Ондар Д.В., социальный педагог
2015-2016 ооредилге чылы