Классный час по теме Моя мама-мое Солнышко

ГБОУ РТ Хондергейская специальная (коррекционная)

общеобразовательная школа-интернат VIII вида

для детей с отклонениями в развитии

Классный час на тему

«Авам-хунчугежим»

Подготовили и провели

воспитатели

Монгуш А.А., Сарыглар Р.К.

«Авам-Хунчугежим»

деп темага класс шагы

Сорулгазы: ава кижинин ог-буледе, ниитилелде улуг ролюн коргузер.

Шиитпирлээр айтырыглары:

Демниг ажылдап ооренирин хевирлээр;

Кичээнгейлиг болурун, аянныг номчулгазын сайзырадыр

Чоок кижилеринге хумагалыг, ынак болурунга кижизидер.

Дерилгези:

улуг хемчээдиг Хун чуруу,

«Авам-Хунчугежим» деп ужуктер-биле бижээн состер

экран,

презентация.

Класс шагынын чорудуу:

Организастыг кезээ:

Аалчылар-биле, уруглар-биле мендилежир.

Беседа.

Ава кижи дээрге кымыл ол? Оон чагыг состерин шингээдип ап, оон дугайында унелеп билир ужурлуг бис.

Ава дээрге чаш кижинин бирги созу. Чырык черде аваларнын ачы- буянын ажы-толдери кажан-даа утпас ужурлуг. Чуге дээрге ава-амыдыралдын чаякчызы. Авларнын кужу, оларнын уну чырык чер кырында кандыг-даа бергелерни тиилээр! Аванын чурээ монге согуушкуннуг, чуге дээрге ол чуректерни быжыктырып чоруур.

Ава-чырык чер кырындаэн-не унелиг сос. Ол состу кандыг-даа дылга чугаалаарга эргим, чымчак, эн чоок кылдыр дыналыр.Кижи оорэээнде-даа, кортканда-даа «авай!» деп состу адай кааптар. Ава кижинин ажы-толунге ынакшылы кажан-даа эстип тонмес.

Бистин чурттувуста ие кижини хундулеп, 1997 чылда Куруне Думазынга «Ноябрьнын солгу дыштаныр хунун-Иелер Хуну» кылдыр демдеглээр деп Чарлык5ты хулээп алган. Оон бээр ол хунну байырлыг байдалга эрттирери чанчыл болган.

Авларны алдын хунге анаа эвес денээр. Хун- Чер кырында чырыктын, чылыгнын унер дозу.Хун биле Ие чуртталганын чаякчылары. Кижинин кадык, тодуг амыдыралы, буян кежии хунден, авадан хамааржыр деп огбелеривис санап чораан.

Ие кижинин чагыглары:

-Эки сагылга чурумнуг бол!

-Дузааргак бол!

-«Четтирдим!»-деп чугаалап чору.

-Сергек чору!

-Кежээ чору, чалгаа болбас!

-Турамык чорба, биче сеткилдиг бол!

-Хундулээчел бол!

Ава деп кымыл?

Ава-ажы-толдун чаякчызы, энерелдиг иези.

Ава-ачавыстын ынаныштыг эжи, чоленгиижи.

Ава-мерен угаанныг сумелекчи.

Ава-ажы-толдун азыракчызы.

Ава-амыдыралдын мозу-будуштуг кавайы.

Ава-холу чемзиг кижи.

Ава-Хун дег чылыг, эргим кижи.

Ава-адап ханмас унелиг сос.

-- Ие кижинин аскынын кежии-ажы-толунде. Ажы-толду остуруп,ооредип, кижизидери белен эвес ажыл.

Аваларга хогжумнуг байыр.

-Уруглар, аваларынарнын хунде кандыг ажылдар кылып турарын билир силер. Ававыс эртен эрте тургаш, кеттинип алгаш … (уругларнын харыылары). Олар силерге чугле «авалар» эвес, а ажылдаар черлеринге чеже деп хулээлгелерни кууседип турар-дыр. Чуруктар моорейин эрттирген бис (туннелдерин ундурер).

Тунел сос.

Ава кижинин ынакшылы-улуг куш. Аванын сагыш-човаары-дээди чаялга. Авазы барда бажын чылыг,чымчак. Авазынын унун эн-не эргим . ону кандыг-даа хой кижи аразындан часпайн танып каар бис. Улуг-даа папргаш кижи авазынын унун, карактарые, чымчак холдарын кезээде сактып кээр. Аваларнын куш-ажылынга, шыдамык чоуурнга могейип чоруулунар!