- Преподавателю
- Воспитательная работа
- Класс шагы Кижинин чаражы будужунде
Класс шагы Кижинин чаражы будужунде
Раздел | Воспитательная работа |
Класс | - |
Тип | Конспекты |
Автор | Амырбиде А.С. |
Дата | 08.01.2016 |
Формат | docx |
Изображения | Есть |
Муниципалдыг бюджеттиг ооредилге албан чери
Найырал эге нити билиг школазы
Класс шагы: « Кижинин чаражы будужунде».
Сорулгалары:
-
Кыс болгаш оол кижинин будужунун кандыг-кандыг эки шынарларын барын уругларга ооредир;
-
Тыва улустун аас чогаалынын бир хевири,улегер домактарны ажыглавышаан, оон утказын билиндирип, уругларнын сос курлавырын сайзырадыры;
-
Уругларны арыг-силиг, чазык, сагыш-човангыр культурлуг аажы-чанга кижизидер;
Дерилгези: Улегер домактар, магнитофонда тыва аялгалар.
Класс шагынын чорудуу:
-
Организастыг кезээ
-
Физминутка.
-
Класс шагынын сорулгазы-биле таныштырар.
-
Кол кезээ.
-
Беседа
- Эр кижи кандыг боор ужурлугул?
- Кыс кижи кандыг боор ужурлугул?
Башкынын беседазы: Эр кижи: чарт угаанныг, эртем-билиглиг, чангыс состуг ээлдек чанныг болур. Ээлдек чан дээрге ог-булеге болгаш хой-ниити черинге бодун толептиг алдынарып билири болур.
Чижелээрге: оол кижи кыс уруг-биле эжиктен кирип кел чорааш, эжикти уругга ажыдып бээр. « Киринер!» деп чалаар.
Эр кижи азы оол кижи ог-булезин, торел аймаан баштап чоруур болгаш ада-чурттун чоленгиижи, камгалакчызы, ынаныр кужу, чоргааралы болур.
Эр кижи идегелдиг болур болза, ог-буле-даа, ада-чурт-даа, тайбын чоргаар, шыдалдыг, тодуг-догаа апаар.
-
Улегер домактар-биле ажыл. Утказын чугаалаары.
Тура чокта куш чок,
Дус чокта амдан чок.
Далашкан куске сутке дужер.
Эртинени черден казар,
Эртемнерни номдан тывар.
Соглээн сос керткен ыяш.
Аксы-биле аал кожурбес,
Дылы-биле дыт ужурбас.
Багда дон быжыг,
Состе шын быжыг.
Тол багы ог чуду,
Торел багы чурт чуду.
Эжинни эникке бодава,
Бодунну бодаганга бодава.
Тоолайдан таалай чугурук,
Донгурактан, дангырак чидиг.
-
Кыс кижи ог-буленин чырыткызы.
Кыс кижи эки болза, бажын ишти кезээде чурум чыскаалдыг болур.
Кыс кижи арыг-силиг, чазык чаагай, сагыш-човаачал болур болза оске кижинин хундуткелин чииги-биле чаалап алыр.
Кезээде арыг-силиг болур дизе, баштай бичиизинден чанчыгар. Мага боту хуннун-не чуп, идик-хепти шевергин кедип, бажынны арыг эдилээр болза, кыс кижинин эки шынарын шингээдип алганы болу.
Унген кирген чонун хундулээр, аяк-шайын кудар, амданныг чемин салыр, ындыг чорукка чон ооруур, сеткили ханар.
Сагыш човаачал болур дизе, оске кижилернин мунгаралын, холзээшкинин эскерип, олышкаш ону эскерип билири чугула. « Канчап бардын, эжим? Чоп мунгаргай сен? Дуза херек бе? « деп сагыш човап айтырар. Сагыш-човаачал болуру - кижинин база бир кол унелиг шынары.
-
Улегер домактар- биле ажыл, утказын чугаалаар.
Уран кыс удазынга ораашпас.
Сеткилге ак херек,
Ажылга шынар херек.
Сагыш бакта сайзыравас,
Сеткил бакта секперевес.
-
Таварылгаларны сайгарып коор. ( Саазыннарда бижип каан болур,)
-
Чараш аажы-чан дугайында шулуктер чугаалаар.
Ыры « Электей бээр»
Шулук Э.Кечил-оолдуу « Чагыг».
Ырылар « Чунгуувуста», « Эреспей»
А.А. Арапчор « Эр кижинин чангыс состуу»
III Туннели.
- Класс шагында чуну билип алдывыс?
- Кыс кижи кандыг болурул?
- Оол кижинин кандыг чараш аажы-чанын билип алдывыс?