Тақырыбы:

« Тәрбие басы-тіл»

Мақсаты:

1. Білімділік: Оқушыларды өз ана тілін дамыту,таза сөйлеуге үйрету,ұлы ғалымдар ілімін дәріптеуге дағдыландыру,өз ана тілінде сөйлеуге тәрбиелеу.

2. Тәрбиелік: Тілге деген сүйіспеншілікке,тілді құрметтеп қадірлеуге,тілге деген

құрмет барлығымыздың бойымызда болуы керек екені туралы айту.

3. Дамытушылық: Адамзат баласының ана тілін білуі-борышы,парызы.Өз тілін дамыту міндеті туралы.

Әдіс-тәсілі: мақал-мәтел сайысы,ой толғау,ән айту,түсіндіру,мәнерлеп оқу.

Көрнекілігі:Ақын,жазушылардың тіл туралы айтқан қанатты сөздері,өлең шумақтары,кітап көрмесі.Елтаңба,Ту,ұлттық ойындар.

Әңгіме барысы: Әнұран орындалады.

Мұғалім: Сүйемін туған тілім-анам тілін,

Бесікте жатқанымда-ақ берген білім.

Шыр етіп жерге түскен минутымнан,

Құлағыма сіңірген таныс үнін.

Туған тілде сыры терең жаным бар,

Туған тілде әнім мен сәнім бар.

Туған тілім тіл болудан қалса егер,

Жүрегімді суырып-ақ алыңдар !

Тіл-ұлттық аса ұлы игілігі,әрі оның ажырағысыз белгісі.Ұлттық мәдениеттің

гүлденуі мен адамдардың тарихи қалыптасқан тұрақты қауымдастығы ретінде ұлттық өзінің болашағы тілдің дамуына,оның қоғамдық қызметінің кеңеюіне тығыз байланысты.Тіл-ұлттық жаны,тіл-ұлттық асыл қазынасы.Бұл қазынаны жоғалтуға болмайды. «Тіл-құрал»,-деп Ахмет Байтұрсынов айтқан.Тіл арқылы біз бір-бірімізбен сөйлесеміз,ара қатынасқа түсеміз,араласамыз.Ең ащы да тіл,ең тәтті

де тіл емес пе ?!

Жауластыратын да тіл екені ақиқат. «Оқ жарасы бітер,тіл жарасы бітпес» дей отырып халық тағы да «Жақсы сөз жараны да жазады». «Бір жақсы сөз бітірер мың көңілдің жарасын» дейді.

«Тілім менің» өлеңі.

«Тілім» дейсің жан жүрегіңмен тілініп,

«Тілім» дейсің білмегенге күйініп.

Өз тіліңді,өз ұлтыңды білмесең,

Өзге ұлттар кетеді ғой бұрылып.

«Тілім» дейсің құмарыңды босатып,

«Тілім» дейсің көзіңді кең ашатын.

Білмей жүрген түйсіксіздер түсініп,

Өзге тіл деп өз тілімнен қашатын.

Қазақ тілін ғасырлар бойы ел болып жасадық,енді оны жаппай ел болып қорғау

Міндетті болып тұр.Әрбір саналы азамат ең алдымен анасының ақ сүтін ақтауға міндетті.Ананың ақ сүтін ақтау дегенміз,сол туған ананың тілін де құрметтеу деген сөз.Ана тілі-бұл атаның,ананың,халқыңның тілі.Біз ана тілімізді кішкентай кезімізден үйрене бастаймыз.Өзіміз өскен сайын халықтан,мектеп,кітап,радио,

журнал-газет,театр,кино арқылы терең ұғынамыз.Ана тілін жақсы білмейінше сауатты,мәдениетті адам атануға болмайды.Ана тілін жақсы білу үшін жас кезінен халық ауыз әдебиетін,ертегілерін,аңыз,дастан,өлең-жырларын,жұмбақ-жаңылтпаштарын үйрену керек.

Сонда сен өз ана тіліңді сөйлеуге,айтайын деген ойыңды әдемілеп жеткізуге мүмкіндік аласың.

Мұғалім: 1-сайыс.

Өлең сөздің патшасы,сөз сарасы

Қиыннан қиыстырар ел данасы

Тілге жеңіл,жүрекке жылы тиіп,

Жұп-жұмыр,тегіс келсін айналасы,-деп Абай атамыз жырлағандай,келесі сайыс-

мәнерлеп оқу сайысы.Әр топтан бір оқушыдан шығып өлең оқиды.

«Ән көңілдің ажары» демекші әнмен көңілімізді көтерейік.

Ән. «Көзімнің қарасы».

2-сайыс. «Мақал сөздің көркі» демекші,келесі сайысымыз мақал-мәтел сайысы.Бұл бөлімнің шарты: мен қазір әр топқа үш тіл,Отан туралы мақалдардың басын айтамын,ал сендер аяқтауларың керек.Ойлануға 1 минут беремін.

1. Тіл қылыштан - ……… (өткір).

2. Тіл тас жарады,тас жармаса … - (бас жарады).

3. Отан оттанда …- (ыстық).

4. Өнер алды … - (қызыл тіл).

5. Басқа пәле … - (тілден).

6. Туған елдей ел болмас … - (туған жердей жер болмас).

3-сайыс. Ал,енді сайысымыздың келесі түрі-жорға жарыс.Бұл жарыстағы сұрақтар бүгінгі Республика күніне орай мемлекетіміз туралы болмақ.

1. ҚР елбасының елбасы кім?

2. ҚР Тәуелсіздігін қай жылы алды?

3. Қазақстанның мемлекеттік тілі?

4. Тұңғыш қазақ әліппесін құрастырған кім?

5. Әнұран музыкасының авторы?

6. Елтаңбаның авторы кім?

7. Елтаңбаның ортасында не орналасқан?

8. ҚР астанасы?

9. Тудың авторы кім?

Оқушыларды ұлылар сөзімен және кітап көрмесімен таныстыру.

«Тіл өнері-дертпен тең». /Абай/

«Ана тілін білмейтін адам бір қолы жоқ шолақ сияқты». /Ғ.Мұстафин/.

«Сөзі жоғалған халықтың өзі де жоғалады». /А.Байтұрсынов/.

«Әр халықтың ана тілі-білімнің кілті.

Біздің жастарымыз ана тілінде жетік,білімді,мәдениетті болсын». /А.Жұбанов/.

«Қазақ тілі-бай тіл,оралымды,ырғақты теңеу-бейнелеулері ерте туған тіл.Поэзияда Абай,Ілияс сияқты,прозада Мұхтар сияқты алыптар туғызған тіл.Мен осындай тідімізді таза ұстайық деймін». /Ғ.Мүсірепов/.

Мұғалім:Сонымен ,қорыта келгенде,әдепті,сыпайы кішіпейілдікке біз бойымызға ана сүтімен,атаның тілінен дарытады екенбіз.