«Құқықтық сауаттылық – заман талабы»

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

ШҚО білім басқармасы

«№8 Отбасы үлгісіндегі балалар үйі» КММ

«Құқықтық сауаттылық - заман талабы».

Сайыс

Директордың тәрбие ісі жөніндегі орынбасары:

Нургалиева Р.А.

Семей қаласы

Мақсаты:

Білімділік - тәрбиеленушілерге моральдың-адамгершілік тәрбие бере отырып, құқықтық мәдениеттілігін көтеру, құқық бұзушылық жайында түсінік беру, құқықтық білімнің керек екендігін ұғындыру.

Дамытушылық - заң сыйлағыш тұлғаны қалыптастыру.

Тәрбиелік - моральдық - адамгершілік тәрбие бойларына құндылықтарын сіңіру

Әдісі: сайыс түрінде, сұрақ - жауап.

Көрнекілік: баспасөз материалдары, сызбалар,интертақта арқылы слайдтар.

Қатысушылар:тәрбиеленушілер мен аудандық жасөспірім бөлімшесі кәмелетке толмағандар істері жөніндегі полиция қызметкерлері.

Барысы:

Балалар бүгін біздің сайысымыздың тақырыбы «Құқықтық сауаттылық - заман талабы». Сайысқа қатысуға Әуезов аудандық полиция бөлімінің қызметкерлері келіп отыр. Таныстырып өтейін:

Сонымен сайысқа 4 топ қатысады.

1 -топ «Ақиқат».

Ұраны: «Ақиқат - адал айтыстан туады» Шерхан Мұртаза.

2 -топ «Заң қорғаушылар».

Ұраны: Тәртіпке бас имеген құл болмайды, тәртіпсіз ел болмайды.

3 - топ «Заңгер».

Ұраны: Заңның құқығы бәрінен ұзын

.

4 - топ «Ата заң».

Ұраны: Ата Заңым!

Алтын Заңым,

Мақтанышым - Ән ұраным!

Жүргізуші: Сайысымыз мынандай бөлімдерден тұрады:

1. Топтың аты, ұраны.

2. «Тікелей сұрақ» 8 сұрақ беріледі. Дұрыс жауапқа 1 ұпайдан беріледі.

3. «Жалғасын тап» әр топ өзіне берілген сөйлемді аяқтау керек. Дұрыс жауапқа 1 ұпайдан беріледі.

4. «Мұны әрбір тәрбиеленуші білу керек» (Өз құқықтарыңды айтасыңдар).

5. «Сөз шебері»түсініктер бойынша жасырылған сөзді тауып анықтама бересіңдер. Әр топқа 2 сөзден беріледі.

6. «Жағдаяттық сұрақтар» әр топ бір - біріне жағдаят қойып жасырады.

2- кезең. « Тікелей сұрақ».

1. Мораль мен құқықтың айырмашылығы неде?

2. Құқық деген не? (Мемлекет тарапынан заңдастырылған және қорғалатын, жалпыға бірдей міндетті нормалар жүйесі).

3. Қ.Р Заң шығарушы органы? (Парламент).

4. Бала құқығы туралы Конвенцияға Қазақстан Президенті қай жылы қол қойды? (1995ж.Нью - Иорк қаласында 156 - мемлекет болып қол қойды).

5. Қазақстанда жетім және мүгедек балалардың құқығы қалай қорғалады?(Жетім және мүгедек балалардың құқығын қорғауды мемлекет өз қарауына алды және ол үшін 1992 ж. «Бөбек» қорының президенті - Сара Назарбаева).

6. «Балалар құқығы» туралы заң қашан қабылданды?(1989 жылы 20 қараша).

7. Қ.Р Тәуелсіздігі туралы заң қашан қабылданды?(1991 жылы 16 желтоқсан).

8. БҰҰ - ның мақсаты не?(Әлемде бейбітшілікті сақтау, адам құқықтары мен бомтандықтарын қорғау).

3 -кезең. «Жалғасын тап» әр топ өзіне берілген сөйлемді аяқтау керек.

• Қазақстан республикасы .................. мемлекет.

• Құқық қорғау органдары кәмелетке толмаған баланы тінту кезінде міндетті түрде баланың қасында .................. болуы керек.

• Кейде адам өзінің әрекетінің немесе әрекетсіздігінің қоғамға қауіпті екенін жеткілікті көңіл бөлмей, оның артындағы зардабын ескермей............... барады.

• Қылмыс жасауға біреуді көндірген адам - ..................

4 - кезең. «Мұны әрбір тәрбиеленуші білу керек» (Өз құқықтарыңды айтасыңдар).

• Қазақстан Республикасының азаматтарының міндеттері?

• Біреудің мүлкін құпия түрде алу? (Ұрлау).

• Заң құдайы? (Фемида).

• Бүкіл халықтық дауысқа салу? (Референдум).

• Қылмыскерлердің жазасына баланысты үкім шығарады. (Сот).

5- кезең. «Сөз шебері»түсініктер бойынша жасырылған сөзді тауып анықтама бересіңдер. Әр топқа 2 сөзден беріледі.

• Двакато - азаматтар мен ұйымдарға заң мәселелері бойынша кеңес береді, түсіндіреді,заңдар жөнінде анықтама береді. (Адвокат).

• Иваз - әр мемлекттің аймағына кіруге және шығуға немесе өтуге берілетін рұқсат. (Виза).

• Цакия - бағалы қағаз.(Акция).

• Аңзегр - арнайы заң оқу орындарының құқықтану немесе заңтану саласын бітірген маман.(Заңгер).

6 - кезең.«Жағдаяттық сұрақтар» әр топ бір - біріне жағдаят қойып жасырады

1 - топ.Марат өзінің танысынан зергерлік бұйымдар сатып алу үшін ірі мөлшерде ақша алып кейіннен олардан бой тасаламақ болды.

2 -топ.14 жастағы жасөспірім трансформатор күркесінің жанында әрнені шұқылап жүрген, осының салдарынан күрке өртеніп кетті.

3- топ. Шағын кәсіпорынның қожайыны өзі төлеуге тиісті толып жатқан шоттар бойынша ақы төлемеу үшін өзін шығынға ұшырадым деп жариялады, бұл үшін жалған қаржы құжаттарын жасады.

4 - топ. Компьютер ойнауға ақша таба алмай отырған Ерлан мен Марат біраз ақылдасты. Ерланның есіне асханадағы ақша майдалатқан Қайрат есіне түсті. Сол Қайратты қорқытып, ақшасын тартып ал керектігін Маратқа айтты. Сол мезетте келе жатқан Қайратты Марат алдап шақырды. Ойында ештене жоқ Қайратты Ерлан артынан келіп бас салып, ақша тауып беруін талап етті. Алғашқыда ойын екен деп ойлаған ол, ақшасының жоқ екенін айтса да, соңынан бұл істің қалжың емес екенін ұғып, қалтасындағы бар ақшасын бере салды. Аман-есен құтылғанына қуанған ол анасына айтатындығын ескертті. Ерлан мен Марат егер бұл істі біреуге айтса, онда жақсылық болмайтынын Қайратқа жақсылап ұғындырды

Сұрақтары:

Ерлан мен Марат қандай қылмыс жасады?

Ерлан мен Мараттың қылмыс жасауына не себеп болды?

Осы көріністе баланың қандай құқығы шектелді

Жүргізуші: Сайысымыздың барысында мен әлеуметтік норма құқық пен мораль деген ұғымдарға тоқталып өткемін.Бұл қандай да тәртіп бұзушылық болмасын, оны жасаған адам, оған итермелеген факторлар болады. Бірі заңды абайсызда бұзса, басқасы «ойыма келгенді жасаймын» деп бірнеше заңды белшесінен басып, кінәсін мойындамай жататыны бар. Бұл орайда «адам теріс қылықты не себепті жасады?», «Бұл әрекеттердің психологиялық астары неде?», деген сияқты сауалдар туындайды. Қалай дегенмен, миллиондаған азаматтары бар елде сан алуан тәрбие, білім алып, әрқалай дамыған адамдар тұрады. Ал оғаш әрекеттерімен қоғамға қауіп төндіріп жүрген азаматтармен күресуді қалай жүргізбекпіз? Яғни, елдін әр азаматы кез келген құқық бұзушылықты көріп, селқос болып қалмай, арнайы органдарға хабарлау керек. Қоғамдық қауіпсіздік тақырыбы барлық қоғамды тыю керек, бір бөлек құқық қорғаушы орган барлық елде тек өз күшімен құқық тәртібін сақтайды деп сенуге болмайды. Әр азамат мемлекеттегі тәртіпке және қауіпсіздікке жауапты болу міндетті. Басқа біреу істейді деп тоспау керек, арнайы органдардан көмек күтудің қажеті жоқ. Қоғамдық қауіпсіздіктің және құқық тәртібі, құқық мәдениетінің ісі болып кез келген азаматтан шығу керек деп сайысымызды аяқтаймын.

Күтілетін нәтиже:

• құқықтық нормативтік актілерді еске түсіреді.

• қоғамдағы құқық бұзушылық пен тәртіпсіздікке "нөлдік төзімділік" қағидатты талқылайды.

• өз құқықтары мен міндеттерін талқылау

• құқықтық сауаттылықты дамытады.

• адам құқықтарын сақтау өмірде маңызды екенін бағалайды.