СЦЕНАРИЙ Праздник осени-Дервиза байрамы (на крымскотатарском языке)

А. Б. Кузьнинъ даа бир байрамы - «Дервиза» онынъ намы,

Бол берекет джыйылгъан, отькерильген байрамы.

Байрамларда, адетиндже, ат-къошу чаптырылгъан,

Миллий курешлерде исе батырлар белли олгъан.

Дервизаны кечирмек деделерден къалгъан адет.

Эмексевер халкъымыз раатланыр шенъ - шерамет.

А.Б. Селям алейкум, урьметли оджалар, талебелер ве мектепте чалышкъан хадимлер. Бугуньки тедбиримиз «Дервиза » байрамына багъышлана. Дервиза - такъвим байрамларымызлардан бири. Бу байрам сентябрьнинъ 22 куню къайд этиле.

Мектеп талебелерни бу байрамынен хайырламакъ ичюн мейдангъа Османов Амаль давет этиле.

Чобан оюны

- Бу куньден сонъ, табиат терен юкъугъа дала ве кузь башлана, деп сайыла. «Дервиза» эки сезден ибарет «Дер»- «къапы» манасыны ташый, «виза» - бу къапыгъа кирмеге рухсет, демек, «дигер табиат алемине кирмеге рухсет». Дервиза куню адамлар асрагъан емишлернинъ энъ яхшыларыны сергилерде нумайыш эте эдилер. Бунынъ ичюн онъа «Берекет байрамы» да дейлер. Бугунь бизим байрамгъа Къырымнынъ чешит кошелерден мейвалар кельдилер.

Алма: Алма бою алмасы меним,

Мейваларнынъ башы меним.

Ашасанъ агъызынъ балланыр,

Янакъларынъ алланыр.

Къапыста: Къат -къат менде урбалар,

Не ямав, не тикиш бар.

Бала-чагъа, къарт ве яш,

Севе менден пишсе аш.

Армут: Сеитлерден кельдик биз

Сап -сарыдыр ренкимиз,

Ашагъанлар тез осер,

Ашамагъан пешман этер.

Согъан: Ап-акъ кийген антерим,

Ашкъа лезет берерим.

Мени тазе егенлер,

Сагълам тишли юргенлер.

Шефтали: Багъчасарай шефталеси

Бир килодыр данеси.

Мени севмеген олмаз,

Дадыма ич тоюлмаз.

Къызылчыкъ: Меним адым къызылчыкы,

Мени джыйды бир къызчыкъ,

Къарасувдан мен кельдим,

Сизге сагълыкъ кетирдим.

Байрамдан бир къач кунь эвель къызлар эвлерни одаларны, азбарларны джыштыралар. Къадынлар къалакъай, кобетелер пиширелер.

- Байрам куню къызлар янъы урбаларны кийип, тарлаларгъа, бостанларгъа, юзюмлюклерге куль сепе эдилер. Огълан балалар исе аранларны темизлей, акълай эдилер. Дервиза байрамы бир къач койлернинъ джемаатынен отькериле. Байрам акъкъан сув янында - озен, я да бу джемаат ичюн Азиз олгъан ерде кечириле.

Мектеп талебелерни бу байрамынен хайырламакъ ичюн мейдангъа 3 сыныф талебелири давет этиле.

Оюн 3 сыныф Адет узьре, байрам дува окъулувындан башлана. 10-12 яшлы къызчыкълар къыш урбаларыны кийип, тезден къыш келеджегини бильдирелер ве байрам башланылгъан акъкъында хабер этелер. Тегиз ер тапып, яшлар салынджакълар къуралар. Эсли-башлы къадынлар байырдан элек тыгъырталар. Элекнинъ тюбю кокке бакъса - берекет бол оладжагъыны бильдире, аксине олса-берекет аз оладжакъ.

Йырджылар, оюнларджылар, шаирлер арасында ярышлар кечириле. Амма энъ бекленильген ве севильген ярыш - бу куреш. Тек Дервиза байрамында узакълыкъкъа таш атув ярыш кечириле эди. Таш атаракъ, айта эдилер: «Къара куньлер таш къайткъанда къайтып кельсин». Мытлакъ ярмаркалар отькериле эдилер. Байрам, адет узьре, хоран оюнынен бите эди.

Мектеп талебелерни бу байрамынен хайырламакъ ичюн мейдангъа 7 сыныф талебелири давет этиле.

Хоран оюны.