Сценарий праздника «Цаһан сарин нәр» (3 класс)

Внеклассное мероприятие в 3 классе

Сценарий праздника «Цаһан сарин нәр»

Учитель калмыцкого языка и литературы

МБОУ «СОШ №21» г. Элисты

Нармаева Анна Николаевна

Күсл: Цаһан Сар гидг сән өдрин туск күүкдин медрлнь икдүлх. Үгин саң байҗулх, келлһ өргҗүлх, хальмг улсин амн-үгин зөөрәр, нааддар соньмсулх. Хальмг улсин авъясан хадһлдг сурһмҗ өгх.

Багш: Мендвт бичкдүд! Мендвт ирсн гиичнр!Эндр мадн Цаһан сарин нәәрән давулхмн! Кезән-кезәнәс нааран өөрд хальмг улс үвлин киитнәс, шуурһн-боранас һару угаһар һарсндан байрлад, Цаһан Сарла хавран тосцхана.

-Цаһан Сарин өмн өдртнь күн болһн ямаран белдвр кенә? ( герән ахулад, боорцг шарад, күңшү һарһна)

-Цаһан Сарин нег шинд эрт босад ю кенә?(Зулан өргнә, цәәһән, махан чанна, дееҗ өргнә, өрк-бүләрн байран давулна. Хөөннь хам-хоша бәәдг улсиг, элгн-садан дуудад, Цаһана цәәһәр, хотар тоона)

-Цаһан Сарла яһҗ нег-негнләрн мендлнә? ("Үвләс менд һарвт?" -гиһәд цуһар нег-негнләрн цаһалдг йоста)

Эн үвләс менд һарад,

Эндр цаһаһан байртаһар кеһәд,

Эрүл-менд, седкл төвкнүн,

эңкр нутгин хормад,

дүүгҗ-дүрклҗ цуһар

дурта цаһаһан кетн- гиҗ йөрәҗәнәв!

1-гч умшач:

Ирсн мана Цаһан Сар,

байрта - бахта болҗ,

эңкр көвүд - күүкд

өсҗ, босҗ, өргҗ,

орчлң ни - негн,

дән - даҗг уга бәәтхә!

2-гч умшач:

Идән-чигән элвг-делвг болҗ,

Җил болһн цаһаһан улм сәәнәр кеҗ,

Көрстә һазрнь тиниҗ,

Көк ноһань урһҗ,

Көвүд-күүкднь өсҗ,

Әмтнә җирһл сәәхртхә!

3-гч умшач:

Эн байрта өдрлә,

Шар нарн халулҗ

Көк ноһан һарч

Үвләс һарсндан байрлҗ,

Эн цаһаһан байрта-бахта кеҗ

Өсҗ, босҗ, өргҗ,

Оньдин амулң- менд йовцхай!

Дун "Хавр" Үгнь Шугран В., көгҗмнь Манҗин А.

Багш: Бичкдүд, би таднд нег тәәлвртә тууль келнәв, тадн тәәлвринь олтн.

Һазрин өвснд тарһлна

Һасн болад шована

Намртнь ичәндән орна

Нарта хаврар һарна

Бичкдүд: Зурмн

Багш: Чик. Хаврин түрүн сарин нег шинд ичәндән бәәсн зурмн нөөрәсн сергҗ нүкнәсн һарна. Соңсҗант? Нег юмн ишкрҗәх бәәдлтә.

"Зурмна би"

(Толһадан зурмна маскта 2 сурһульч биилцхәнә)

Багш: Нарн дулална, цасн хәәлнә, цагин бәәдл хүврнә.

4 -гч умшач:

Цаһан Сар ирнә,

Цасн экләд хәәлнә.

Цоонгас зурмн һарна,

Цуг йиртмҗ әмдрнә.

Эрт өрүн босад,

Ээҗ зул өргнә.

Зе -ачнр цуглрна,

Зеенр зе бәрнә.

5 -гч умшач:

Эрчмлҗ кеерүлсн боорцг

Элвг белгт орна

Эннь -жола, эннь-целвг,

Эннь- өвртә хуц..

Хальмг күн болһнд

Хамгин дурта байр,

Бүкл сарин туршт

Байн -Цаһан Сар!

6-гч умшач:

Көвүд байрта

Күүкд байрта

Цаһана нәәрт

боорцган иднә

Дууһан дуулна

Би биилнә.

Дун «Боорцг»Үгнь ШугранВ.

(Домбрин айс соңсгдна, Кеедә өвгн 3 ик шаһата биилн орҗ ирнә. Арднь хуцнь дахч йовна)

Багш: Бичкдүд, хәләтн, Кеедә өвгн манад гиичд ирв.

Кеедә өвгн: Мендв бичкдүд! Ямаран бәәнәт? Yвләс менд һарвт?

Эндр тана школд ик нәр болҗахинь соңсад, нәәрттн орлцхар ик холас ирв.

(хуцан көөнә)

Багш: Кеедә өвгн, суутн, армтн, мана цаһан сарин цә амстн.Күүкд, аавд цә бәрүлтн.

( күүкн аавд цә бәрүлнә)

Кеедә өвгн: Не, ирсн «Цаһантн»

Өлзәтә цаһан хаалһта болҗ

Җил болһн «Цаһаһан» кеҗ,

Ут наста болҗ,

Уух идәнтн элвг-делвг болҗ,

Гем-зовлӊ уга

Герәрн дүүрӊ гиичнр тосҗ

Нәр-наадан кеҗ

Цуһар сән бәәтн!

Цуһар: Тиигтхә!

Кеедә өвгн: Невчкн амрсн, ода нәәрән давулхмн.

(Хуцын мәәллһн соңсгдна)

Кеедә өвгн: Мини хуц таднла наадхар бәәнә.

Багш: Мана бичкдүд «Хөөһән хашад орулһн» гидг наад меднә. Наадый?

Наадн «Хөөһән хашад орулһн»

Кеедә өвгн: Танад гиичд йовҗ йовад, нег соньн юм олҗ авв. Модн дор шаһас кевтҗ, шаһас дотр наадд бултҗ. (Һурвн ик илвтә шаһас үзүлнә)

Кеедә өвгн: Негдгч шаһа дотр юн бултсинь хәләхмн.«Чикәр төвд!» гидг наадн бултҗ.

Наадн «Чикәр төвд!»

Кеедә өвгн: Йир сәәнәр наадвт. Хойрдгч шаһа дотр юн бултсинь хәләхмн. Энд тәәлвртә туульс бичәтә, тәәлвринь олхмн.

1. Нүдн, һар уга зурач (киитн)

2. Көл уга-йовдг,

Җивр уга-нисдг. (үүлн)

3. Цаһан ишкә тег бүркҗ (цасн)

4. Ах-дү дөрвн нег махлата (ширә)

5. Ааһд алг махн (нүдн)

Багш: Кеедә өвгн, ода мана бичкдүд таднд билг-эрдмән үзүлх.

7- гч умшач:

Цаһан цасн хәәлнә,

Цаһан сар ирнә

Ээҗ боорцг кенә,

Күүкд биилҗ дуулна.

Мана Цаһана нәр

Мөӊкинд герлтә болтха!

Делкән олн бичкдүд

Делгү җирһл олтха!

Дун "Шавашмуд" Үгнь Шугран В., көгҗмнь Манҗин А.

Кеедә өвгн: Һурвдгч илвтә шаһа дотр юн бултсинь хәләхмн. Энд "Дал деер шаһа зөөтн" гидг наадн бәәҗ.

«Дал деер шаһа зөөтн» гидг наадн-эстафет

(Наадна хөөн Кеедә өвгнә хуц орҗ ирнә. Мәәлнә)

Кеедә өвгн: Би нам хуцан мартчкв. Мини хуц йир ухата. Белгүдим авч ирҗ.

Йир сән. (хуцан эвлнә). Мини хуц биилҗ чадна.

(көгҗмин айс дахад, хуц биилнә, халхц ард бултна)

Кеедә өвгн: Эн мини белг (келкәтә боорцгуд үзүлнә)

Багш: Кеедә өвгн, мана бичкдүд боорцгин нерд меднә.

Кеедә өвгн: Цаһан Сарла ямаран боорцг шарна?

Бичкдүд: Тоһш, целвг, хуц, шовун, хорха, темән, җола, шор белг, кит, мошкмр, өвртә тоһш, таслмр (боорцг болһна чинринь заана)

Багш: Ода цугтан босад биилхмн. (Цугтан биилнә)

Кеедә өвгн: Нә, орсн боран гиидг, ирсн гиич хәрдг. Йир сәәнәр танад цаган давулв, зуг хәрх цагм ирв.Сән бәәтн!( Бииһин хөөн Кеедә хәрнә)

Багш: Бичкдүд, иигәд мана Цаһан Сарин нәр төгсҗәнә.Сән бәәтн!

Җил болһн байртаһар

«Цаһаһан» тосҗ,

Улан зандн цәәһән уулцҗ.

Урл-амарн күүндҗ,

Нег-негнәннь чирә үзлцҗ,

Нег-негндән түшг-дөӊг болҗ,

Цуһар амулӊ бәәҗ, җирһий!

(Бичкдүд цаһана цә ууна, боорцг амсна)