Ана тілім – ажарлы асыл мұрам

Раздел	Воспитательная работа
Класс	-
Тип	Конспекты
Автор	Нурсултанова М.Н.
Дата	26.12.2015
Формат	doc
Изображения	Есть

Поделитесь с коллегами:

Тақырыбы: Ана тілім - ажарлы асыл мұрам

Мақсаты:

Оқушыларға ана тілін білудің маңызын түсіндіру. Ана тілі туралы жазылған ақындардың өлеңдерін мәнерлеп оқи білуге дағдыландыру. Туған ана тілін сүйіп, оны құрметтеуге баулу, тілді құрметтеуге, патриотизмге тәрбиелеу. Сөйлеу, ойлау қабілеттерін дамыту.

Түрі: сайыс

Барысы:

Ұйымдастыру бөлімі.

6-сынып оқушыларын 3 топқа бөлу. Әділ қазылар алқасымен таныстыру.

(Әр топ өз ұрандарын шығарады.)

«Тіл» туралы видео көрсету.

«Ана сүті бой өсіреді, ана тілі ой өсіреді»

«Топтастыру» стратегиясы арқылы әр топ өз ойларын плакатқа жазып береді.

Ана тілім – ажарлы асыл мұрам

«Зерделі болсаң, биік шыңға жетесің» Кім көп біледі?

« Кім көп біледі?» қойылған сұрақтарға келіскен-келіспегеніңді білдіріп « ия» немесе «жоқ» деп жауап беруі қажет.

1989 жылы - Қазақстан Республикасының Тіл туралы заңы

қабылданып, қазақ тілі - мемлекеттік тіл дәрежесін алды. Ия

2. Әліпби дегеніміз - дыбыстың жазудағы таңбасы. Жоқ

3. Қазақ тілінде 25 дауысты, 12 дауыссыз бар. Жоқ

4. Буынның үш түрі бар? Ия

5. Мәтінде ойды білдіретін ең кіші бөлшек - сөйлем? Ия

6. Тоғызқұмалақ сөзінде 5 дауысты дыбыс, 7 дауыссыз дыбыс бар. Ия

7. Саясат сөзінде 6 әріп, 6 дыбыс бар? Жоқ

8. Жуалдыз, сым, бәдірен диалект сөздер? Ия

9. Қағазды сөзі жатыс септігінде тұр ? Жоқ

4. Ойлан, тап. Сөздердің жазылуын толтырыңдар.

Айтылуы: Жазылуы:

Жұмышшы -

Гаж жолы -

Көж жазбау -

Мұжжарғыш -

Бож жорға -

Күш-шігер -

Қақ пөлу -

Қыс пойы -

Құлұн -

5.«Қатесін тап» ойыны.

Бақыт

Өзімді бақытқа бөлеген тауелсіз республикамды мақтан етемін. Онын гүлденуі үшүн бойда барымды айамаймын. Бұдан былайда бұл қасиеті борышымды ешқашан ұмұтпаймын. Республикадаң Отанды, Отаннан республиқаны бөліп алуға болмайды. Бұл екеуі - сен үшүн де, мен үшүн де бір ұғым. Ендеше мені сол Отанымнан ажырату да мағнасыз болар еді. Онсыз менде өмір жоқ. Отан - менін өмірім. Оның өркендеуі үшін енбек еткенім - мақтаныш. Азаматқа бұдан артық бақыт бар деп білмимін мен.

6.Жоғалған сөздер.

Бұл бөлімде оқушылар берілген буындардан сөздер құрау керек.

(Жолбарыс, жеңімпаз, ұмытшақ, былтырғы, кәсіпкер, мақтайды)

7.Фразеологизмдердің мағынасын тап.

Тіл байлану сөзге шебер, шешен

Тіл азар сөзіне тірек етті

Тілге тиек етті үндемей қалды

Тілдің майын тамызу тіл алмайтын

Тілдеп жіберді өте дәмді тағам туралы

Тілге келмеді азғырғанға елікті

Тілге ерді бір сөз де айта алмады

Тілді суырып әкетті ұрысты, балағаттады

Көз жазып қалды тыңдамады

Көзді ашып жұмғанша адасты

Құлақ қойған жоқ лезде

8.Бір әріпті әңгіме құрау. Б немесе қ әріптерін қолдану.

Қорытындылау. Сөз кезегі әділ қазылар алқасына беріледі. Оқушылардың жұмыстары тексеріліп, талданады. Жеңімпаз топ анықталады.

«Зерделі болсаң, биік шыңға жетесің» Кім көп біледі?

« Кім көп біледі?» қойылған сұрақтарға келіскен-келіспегеніңді білдіріп « ия» немесе «жоқ» деп жауап беру қажет.

1. 1989 жылы - Қазақстан Республикасының Тіл туралы заңы

қабылданып, қазақ тілі - мемлекеттік тіл дәрежесін алды.

2. Әліпби дегеніміз - дыбыстың жазудағы таңбасы.

3. Қазақ тілінде 25 дауысты, 12 дауыссыз бар.

4. Буынның үш түрі бар?

5. Мәтінде ойды білдіретін ең кіші бөлшек - сөйлем?

6. Тоғызқұмалақ сөзінде 5 дауысты дыбыс, 7 дауыссыз дыбыс бар.

7. Саясат сөзінде 6 әріп, 6 дыбыс бар?

8. Жуалдыз, сым, бәдірен диалект сөздер?

9. Қағазды сөзі жатыс септігінде тұр ?

«Зерделі болсаң, биік шыңға жетесің» Кім көп біледі?

1989 жылы - Қазақстан Республикасының Тіл туралы заңы

қабылданып, қазақ тілі - мемлекеттік тіл дәрежесін алды.

2. Әліпби дегеніміз - дыбыстың жазудағы таңбасы.

3. Қазақ тілінде 25 дауысты, 12 дауыссыз бар.

4. Буынның үш түрі бар?

5. Мәтінде ойды білдіретін ең кіші бөлшек - сөйлем?

6. Тоғызқұмалақ сөзінде 5 дауысты дыбыс, 7 дауыссыз дыбыс бар.

7. Саясат сөзінде 6 әріп, 6 дыбыс бар?

8. Жуалдыз, сым, бәдірен диалект сөздер?

9. Қағазды сөзі жатыс септігінде тұр ?

«Зерделі болсаң, биік шыңға жетесің» Кім көп біледі?

1989 жылы - Қазақстан Республикасының Тіл туралы заңы

қабылданып, қазақ тілі - мемлекеттік тіл дәрежесін алды.

2. Әліпби дегеніміз - дыбыстың жазудағы таңбасы.

3. Қазақ тілінде 25 дауысты, 12 дауыссыз бар.

4. Буынның үш түрі бар?

5. Мәтінде ойды білдіретін ең кіші бөлшек - сөйлем?

6. Тоғызқұмалақ сөзінде 5 дауысты дыбыс, 7 дауыссыз дыбыс бар.

7. Саясат сөзінде 6 әріп, 6 дыбыс бар?

8. Жуалдыз, сым, бәдірен диалект сөздер?

9. Қағазды сөзі жатыс септігінде тұр ?

Ойлан, тап. Сөздердің жазылуын толтырыңдар.

Айтылуы: Жазылуы:

Жұмышшы -

Гаж жолы -

Көж жазбау -

Мұжжарғыш -

Бож жорға -

Күш-шігер -

Қақ пөлу -

Қыс пойы -

Құлұн -

Ойлан, тап. Сөздердің жазылуын толтырыңдар.

Айтылуы: Жазылуы:

Жұмышшы -

Гаж жолы -

Көж жазбау -

Мұжжарғыш -

Бож жорға -

Күш-шігер -

Қақ пөлу -

Қыс пойы -

Құлұн -

Ойлан, тап. Сөздердің жазылуын толтырыңдар.

Айтылуы: Жазылуы:

Жұмышшы -

Гаж жолы -

Көж жазбау -

Мұжжарғыш -

Бож жорға -

Күш-шігер -

Қақ пөлу -

Қыс пойы -

Құлұн -

«Қатесін тап» ойыны.

Бақыт

«Қатесін тап» ойыны.

Бақыт

«Қатесін тап» ойыны.

Бақыт

Фразеологизмдердің мағынасын тап.

Тіл байлану сөзге шебер, шешен

Тіл азар сөзіне тірек етті

Тілге тиек етті үндемей қалды

Тілдің майын тамызу тіл алмайтын

Тілдеп жіберді өте дәмді тағам туралы

Тілге келмеді азғырғанға елікті

Тілге ерді бір сөз де айта алмады

Тілді суырып әкетті ұрысты, балағаттады

Көз жазып қалды тыңдамады

Көзді ашып жұмғанша адасты

Құлақ қойған жоқ лезде

Фразеологизмдердің мағынасын тап.

Тіл байлану сөзге шебер, шешен

Тіл азар сөзіне тірек етті

Тілге тиек етті үндемей қалды

Тілдің майын тамызу тіл алмайтын

Тілдеп жіберді өте дәмді тағам туралы

Тілге келмеді азғырғанға елікті

Тілге ерді бір сөз де айта алмады

Тілді суырып әкетті ұрысты, балағаттады

Көз жазып қалды тыңдамады

Көзді ашып жұмғанша адасты

Құлақ қойған жоқ лезде

Фразеологизмдердің мағынасын тап.

Тіл байлану сөзге шебер, шешен

Тіл азар сөзіне тірек етті

Тілге тиек етті үндемей қалды

Тілдің майын тамызу тіл алмайтын

Тілдеп жіберді өте дәмді тағам туралы

Тілге келмеді азғырғанға елікті

Тілге ерді бір сөз де айта алмады

Тілді суырып әкетті ұрысты, балағаттады

Көз жазып қалды тыңдамады

Көзді ашып жұмғанша адасты

Құлақ қойған жоқ лезде

Тіл - қатынас құралы болғандықтан, қарым - қатынас, өзара әрекет сол тіл арқылы дамиды. Қазақ тілі - қазақ халқының әдеби тілі және мемлекеттік тіл. Қазақ тілі - өте бай және көркем тілдердің бірі.

1989 жылы - Қазақстан Республикасының Тіл туралы заңы қабылданып, қазақ тілі - мемлекеттік тіл дәрежесін алды. Орыс тілі - ресми тіл ретінде қолданылады. 1997 - жылы Қазақстан Республикасының Тіл туралы заңына өзгертулер мен толықтырулар енгізілді.

Қазақстан үш тұғырлы тіл саясатын қолдайды: қазақ, орыс, ағылшын тілдерін. Өзге тілдің бәрін біл, өз тіліңді құрметте! - дегендей әр адам өзінің ана тілін құрметтей, сыйлай білуі керек. Өз ана тілінде сөйлей алуы керек.

Тіл-халықтың жаны, сәні. Адамды мұратқа жеткізетін ана тілі мен дәстүрі. Өйткені халқымыз Нұрсұлтан Назарбаев: «Менің ел басшысы ретінде де қазақ ретінде де парызым қазақ тілін өсіп өркендету... Қазақ елі барда қазақ тілі болады, өседі, өркендейді.»

Мына ақпаратқа назар аударсақ

1989 жылы қыркүйектің 22-сі күні Парламент «Қазақстан Республикасындағы тілдер туралы» Заңды қабылдады да, қазақ тіліне Қазақстан республикасының мемлекеттік тілі мәртебесін берді. 1997 жылы «Тіл туралы» Заң қайта талқыланды. Сөйтіп сол жылы шілденің 7-сі күні «Қазақстан Респуликасындағы тілдер туралы» жаңа Заңы қабылданды. Бұл заң бойынша қазақ тілі Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі болып есептеледі. Қазақ тілінің қолдану шеңберінің кеңейту үшін Республикада «Тілдерді қолдану және дамыту бағдарламасы» дайындалды.

Жыл сайын қыркүйектің 22-сі күні «Қазақстан халықтарының тілдері күні» мерекесі тойланады.

Ана тілім - бала шағым, өркенім,

Ана тілім - болашағым, ертеңім,

Ана тілім - сайыс далам, жер, көгім,

Ана тілім - арман,ойым, көрнегім.

Ана тілді білмесем,

Шат - шадыман күлмес ем,

Жер бетінде сайраңдап,

Қазақ болып жүрмес ем.

Анамыздың ақ сүтімен дарыған тілімізді ұмыту

бүкіл ата-бабамызды, тарихымызды ұмыту.

Б.Момышұлы

Тіл қай ұлтта болса да, қай елде болса да қастерлі, құдіретті. Ол әрбір адамның бойына ана сүтімен бірге еніп, қалыптасады. Тіл байлығы-әр елдің мақтанышы.

Ол-атадан балаға мирас болып қалған баға жетпес мұра. Сондықтан да әр адам ана тілін қадірлеуге міндетті, оны шұбарлап сөйлеуге жол бермеуі керек.

Ана тілі-ар өлшемі. Тілді шұбарлау-арды шұбарлау, көңіл тұнығын лайлау.

Ендеше, тілімізді бағалайық, аялайық, достар!

Тіл ұлттың жаны, асыл қазынасы. Достықтың Отаны Қазақстан Республикасында тұратын барлық ұлт өкілдерінің ортақ мерекесі.

Адам санасына бесікте жатқан сәбилік кезден бастап даритын қасиетті нәр бар. Ол құдіреттің аты-қазақтың қазақтығын әйгілейтін бірден бір белгі-Қазақ тілі деп санаймыз. Ұрпағы өз тілінде сөйлеген ұлттың рухы биік.

Сайыс:

Сайыс шарты: Сыныпты 4 топқа бөліп, «Тілім менің - тірлігімнің айғағы» тақырыбында өз ойларын, пікірлерін білдірту, әрбір топқа қарсылас топтарына тіл мәселесі төңірегінде сұрақтар қою.

Қорытынды: Әрбір топтың жауаптарын бағалау.
Үйге тапсырма: Қарттар күніне орай материалдар: тақпақ, өлеңдер, шығарма , эссе т.б. тауып әкелу.

Ұстаздар күніне орай газет шығару.

загрузить