Воспитательный урок на тему «Үлкенге-құрмет, кішіге-ізет»

Батыс Қазақстан индустриалды колледж.

Орал қаласы

Арнайы пәндер оқытушысы Чуюншалиева Райлаш Алпашовна

Сабақтың тақырыбы:

«Үлкенге- құрмет, кішіге- ізет»

Мақсаты: Халқымыздың сан мыңдаған ғасырлар бойы жинақтаған баға жетпес қазынасы-бабалардың өсиет сөздерін ұғындыру; үлкенге құрмет көрсетуге, кішіге ізет көрсетуге баулу; оқушыларды өз ойларын жеткізе білуге, пікір айту, тыңдауға үйрету.

Түрі: пікір алысу, сұрақ-жауап.

Көрнекілігі: слайдта нақыл сөздер, тапсырмалар

Барысы:

1. Ұйымдастыру.

2. Кіріспе сөз.

- Балалар, 1-қазан күні Қазақстан Республикасында Қарттар күні аталып өтіледі. Бұл-бізге өмір сыйлаған аталарымызға, апаларымызға көңіл бөліп, бүгінгі бақытты өміріміз үшін ізгі ниетімізбен сый -құрметімізді көрсететін мереке.

3. Сұрақ-жауап бөлімі. /Оқушыларға сұрақтар қойылады, сол сұрақтар төңірегінде оқушылар жауаптарын тыңдау/

Оқытушы: Балалар, үлкенге -құрмет, кішіге ізет дегенді қалай түсінесіңдер?

Студент : Ол үлкенді сыйлай білу, кішілерге үлгі-өнеге болу деген ұғымды білдіреді.

Студент: Үлкендерге сый-құрмет дегенге кішіпейіл, әдепті, сыпайы болу деген ұғым бар.

Оқытушы: Қане, балалар, осы тақырып төңірегінде пікір алысайық. Өмірлеріңде осы тақырып шеңберінде қандай жағдайлармен кездестіңдер? Көрген кино, оқыған кітаптарыңнан мысал алуға болады. Егер қанатты сөздер білсеңдер тіпті жақсы.

Студент: Қоғамда өмір сүрген адамдар үшін жалпыға бірдей тәртіп ережелері болады.

Студент: Адам баласы жолдастарымен, туыстарымен қарым-қатынас жасағанда, оның таныс, таныс еместігіне, алыс-жақындығына, үлкен-кішілігіне, қызмет дәрежесіне қарамай, кішіпейіл, әдепті болуы керек. Бұл - адамгершілік борыш.

Оқытушы: Кішіпейілділік, сыпайыгершілікке байланысты қандай мақалдарды білесіңдер?

Студент: Сыйлай білсең сыйланарсың.

Студент: Сыйға-сый, сыраға-бал.

Студент: Кішіпейілділік-кісінің көркі.

Студент: Кішіпейілділікпен кішіреймейсің.

Оқытушы: Бұдан қандай қорытынды шығарасыңдар?

Студент: Адамдар бірін-бірі сыйлай білулері керек. Сонда оны басқалар сыйлайды.

Студент: Адамдар байқағыш, сезімтал, көреген болуы керек. Егер біз өз жеке басымызды ғана ойлайтын жаман қасиетімізді тастай алмасақ, бұл әдет бізді бірте-бірте дөрекі мінезділікке, бірін-бірі сыйлай білмеушілікке әкеп соғады. Бұдан шығатын қорытынды: мәдениетті болудың алғашқы қадамы-басқаны сыйлай білу.

Студент: Ұлы істердің қандайы болмасын кішіпейілділіктен басталады. Сондықтан әркім өзінен кішілер қамқорлық жасап, оларға жол көрсете білуі керек.

Сабағымыздың жалғасын сайыс түрінде өткіземіз.Сайыс 5 бөлімнен тұрады. 4 студенттен екі топ құрамыз. Көрермендерден әділқазылар сайлау.

1.Жалғасын тап

2. «Кім тапқыр»

3. «Киелі-7 саны»

4. «Сөздің көркі -мақал»

5. «Атадан қалған асыл сөз»

1-бөлім, Жалғасын тап

1-топ:

Сұрақтар Жауаптар

1.Өз елім...... (Өз елім, өлең төсегім)

2. Балапан ұяда не көрсе........ (Балапан ұяда не көрсе, ұшқанда соны іледі)

3. Сөзің тәтті болсын........ (Сөзің тәтті болсын, ашуық қатта болсын)

2-топ:

1. Ананың көңілі балада.......... (Ананың көңілі балада, баланың көнілі далада)

2, Бой жетпеген жерге ой жетеді...... (Бой жетпеген жерге ой жетеді, қыран жетпеген жерге

қиял жетеді)

3.Батыр туса ел ырысы.......... (Батыр туса ел ырысы, жаңбыр жауса жер ырысы)

2-бөлім «Кім тапқыр» Әр топқа сөз беріледі. Сол сөздерге байланысты мақал-мәтел айту

1- топ - Отан

2- топ - Дос

3-бөлім. «Киелі - саны»

Шарты: қазақтың киелі саны жетіге байланысты сұрақтар

1-топ - Жеті жоқты атаңыз

Жауабы: 1. Жерде өлшеуіш жоқ

2. Аспанда тіреуіш жоқ

3. Таста тамыр жоқ

4. Тасбақада талақ жоқ

5. Аллада бауыр жоқ

6. Құста сүт жоқ

7. Жылқыда өт жоқ

2-топ - Жеті байлықты атаңыз

Жауабы:1. Бірінші байлық - денсаулық

2. Екінші байлық - еркіндік

3. Үшінші байлық - тіл байлық

4. Төртінші байлық - қайрат-күш

5. Бесінші байлық - ақ жаулық

6. Алтыншы байлық - балаңыз

7. Жетінші байлық - жүз саулық

4-бөлім «Сөздің көркі-мақал»

Шарты: Сұрақ-жауап. Сұраққа мақалмен жауап беру керек.

1-топ:

1.Түкіріктен көл бола ма? (Көп түкірсе көл болады)

2. Тастың жеңілі бола ма? (Керек тастың ауырлығы жоқ)

3.Көпке не шашпа? (Көпке топырақ шашпа)

4. Дос басқа қарайды, ал дұшпан қайда қарайды? (Дұшпан аяққа қарайды)

5. Тауық түс көреме? (Тауықтың түсіне тары кіреді)

2- топ:

1. Сиырдың сүті қай жерде? (Сиырдың сүті тілінде)

2. Бейнет түбі не? (Бейнет түбі зейнет)

3. Сөз анасы не? (Сөз анасы - құлақ)

4. Не қылыштан өткір? (Тіл қылыштан өткір)

5. Тұз астың дәмін келтірер, ал сөздің дәмін не келтірер? (Мақал сөздің дәмін келтірер)

5-бөлім. «Атадан қалған асыл сөз»

Шарты: бұл бөлімде ненің жақсы, ненің жаман екендігін ұғынып, қасиетті ұғымдармен танысуымыз керек.

1 - топ

1. Жерден ауыр не бар? (Жерден ауыр дегенім - ақыл)

2. Судан терең не бар? (Судан терең дегенім - оқу, ғылым)

3. Оттан ыстық не бар ( Оттан ыстық дегенім - адамның өмірі)

4. Көктен биік не бар? ( Көктен биік дегенім - тәкәпәрдің көңілі)

2 -топ

Дүниеде ең жақын кім?

(Тату болса - ағайын жақын

Ақылшы болса - апайың жақын

Бауырмал болса - інің жақын

Инабатты болса - келінің жақын

Алдыңа тартқан адал асың

Қимас жақын қарындасың)

Қорытынды: Сайыстың қорытындысын шығару үшін сөз әділқазылар алқасына беріледі.

Жеңімпаздарды марапаттау.

«БАТЫС ҚАЗАҚСТАН ИНДУСТРИАЛДЫ КОЛЛЕДЖІ» МКҚК

«БЕКІТЕМІН»:

Директордың ОТЖ

жөніндегі орынбасары

_______________С.Шакирова

«_ _» _____ 2015 ж

ОТБАСЫ ТӘРБИЕСІ, ОТБАСЫ ҚАТЫНАСЫ МӘДЕНИЕТІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ БОЙЫНША АШЫҚ ТӘРБИЕ САБАҒЫНЫҢ ӘДІСТЕМЕЛІК ДАЙЫНДАМАСЫ

ТАҚЫРЫБЫ:

«ҮЛКЕНГЕ- ҚҰРМЕТ, КІШІГЕ- ІЗЕТ»

Өткізген: 22К топ жетекшісі:

Р.Чуюншалиева

2015-2016 оқу жылы