Сапарғали Бегалин Бала Шоқан

Сапарғали Бегалин «БАЛА ШОҚАН»

Сабақтың мақсаты:

- Жазушы туралы мағлұмат беру, шығарманың мазмұнын игеріп, идеясын ашу;

- Оқушылардың адамгершілік қасиеттерге, жанашырлыққа, уәдеге, беріктікке уйрету;

- Өнерге деген қызығушылығын арттыру, таным қабилеттерін, шығармашылығын дамыту.

Түрі: Іскерлік дағдыны қалыптастыру.

Әдіс тәсілі: Сын-тұрғысынан ойлау стратегиясы, сұрақ-жауап, ойтолғаныс.

Көрнекілігі: С.Багалин «Шоқан асулары», «Сәтжан», компьютер, Ш.Уәлиханов портреттері.

Сабақ барысы: Ұйымдастыру.

Ойымызды жинақтап, сәттілік тілеп сабағымызды бастайық.

Үй тапсырмасын тексеру:

• Жерлес жазушылырымыз кімдер?

• Қайроштың достары қандай балалар?

• «Жаңа достар» әңгімесі бойынша «Достық» жайлы шағын шығарма жазып келу.

«Бала Шоқан» әңгімесін оқып келу, мазмұнын біліп келу.

Сабақ эпигрофы: «Жақсы іс көп жасайды»

Жүсіп Баласағұн

«Ой қозғау» стратегиясы. Сапарғали Бегалин кім?

С. Бегалин 1895 жылы Шағыс Қазақстан облысы, Абай ауданында, Дегелең ауылында дүниеге келген. Семей қаласындағы орыс-қазақ училищесін бітірген.

25 дастан, 12 повесть, он шақты драмалық шағын туынды, 50-ге тарта ән мәтіндерін жазған. С.Бегалин халқына белгілі, білікті жазушы ретінде танылды. 20-дан астам балаларға арналған кітап жазған қаламгер қазақ балалар әдебиетінің негізін жасаушылардың бірі болды. Оның «Ермектің алмасы», «Сахара саңылақтары», «Сәтжан», «Жас бұтақ», «Жеткіншектер», «Мектеп түлектері», «Шоқан асулары», «Қыран туралы аңыз» т.б. әңгімелері бар.

Ұйымдастырған көрмені көрсету.

Мұғалім сөзі: Осындай әңгімелерінің бірі - «БАЛА ШОҚАН»

«ОЙ ТҮЮ» стратегиясы. «Бала Шоқан» әңгімесі қалай жазылды?

С.Бегалин шығарманы қалай жазғаны туралы былай дейді: «Шоқан өміріне қатты құмарттым. Оның өмірбаянының бәрің қамтуды мақсат тұтпадым. Мен Шоқан өмірінің бір сәтін іздедім. Тапқан да сияқтымын. Ол - Шоқанның кеңсе күзетшісінің баласы. Мысықтың балщықтан ойыншық мүсінін жасағанын көріп, талабын танып, оны өзімен бірге оқуға алып кетуі. Әсіресе осы оқиға маған қатты ұнап, хиқаят жазуға ұмтылдырды. «Бала Шоқанды» осылай жаздым.»

- Шоқан кім? Ол туралы не білесің?

«Топтастыру» стратегиясы.

Шоқан - шын аты Мұхамедқанапия, саяхатшы, ғалым, зерттеуші, әдебиетші. Шешесінің аты - Зейнеп.

Слайд көрсету.

Омбы кадет корпусында оқиды. Айыртау ауданындағы Сырымбет ауылында әжесі Айғанымның қонысы орналасқан. Сол жерде Шоқанға арналған мұражай бар.

«Ой жинақта жоспарлап» (Әңгіме мазмұны бойынша жоспар)

1. Сары баланың досы Шоқанды күтуі;

2. Сары баланың досына ойыншықтарын көрсетуі;

3. Шоқанға ойыншықтарының ұнағанын сыйлауы;

4. Шоқанның үйінде;

5. Шоқанның уәдесі;

6. Мысықтың зеректігі;

7. Шоқанның сыйы.

Сөздікпен жұмыс:

Күзек - малдың күзгі жайылымындағы қоныс.

Аға сұлтан - ел басқарушы.

Құнан - тайдан кейінгі, екі жастан үшке қараған жылқы атауы.

Қаршығаның аяқбауы - қолға үйретілген жыртқыш құсты қолға қондыру үшін аяғына байланған жіп.

Арлан - қасқырдың аталығы.

Пәуеске арба - адам отыру үшін арнайы дайындалған күймеге ұқсас арба.

Әдебиет теотиясы:

Мінездеме - көркем шығармадағы кейіпкерге тән мінездерін, ой - пікірін, адамдармен қарым - қатынасын, сөйлеу әдебін, іс-әрекетін жинақтап айтуды мінездеме дейміз. Осы айтылғандардан кейіпкердің мінезм-құлқы көрінеді.

Диалог - кейіпкерлердің өзара тілдесуі.

«Ой қорыту» стратегиясы.

«Зерделі сұрақ, ұтымды жауап» Сұрақтарға жауап.

1. С. Бегалинді неге балалар жазушысы дейді.

2. Мысық неден қандай мүсіндер жасады? Оларды Шоқан қалай бағалады?

3. Шоқанның бойынан қандай қасиеттер байқадындар?

4. «Ә, жарайды, бара ғой, екі айтпаған жақсы» деді. Бұл сөзді кім айтты?

5. Не білдім? Не үйрендім?

«Елге жасаған еңбек халақпен бірге жасайды» дей келе, «Гүлдер солып, жұлдыздар сөніп, адамдар өліп жатады. Бірақ адамзаттың бір ерекшелігі сол - одан із қалады.» Сондықтан жақсылық жасап жүрейік, балалар.

Үй тапсырмасы: Шоқанға мінездеме. Сөздік жұмысы. Әдебиет теориясы дәптерімен жұмыс.