«Менің мекенжайым»

5 сынып. Сабақтың тақырыбы

«Менің мекенжайым»

Мақсаты:

1.Білімділік: сөз қорын молайтумен бірге қазақ тілінде сауатты жазу, сауатты сөйлей білу біліктілігін арттыру, қазақ тіліндегі сын есім сөздерін орыс тіліндегі сын есімдерімен салыстыру.

2.Дамытушылық: оқу, жазу, тақырып төңірегінде сөйлей білу дағдыларын дамыту, сөйлем құрап айту қабілеттерін жетілдіру, тілін, ойын дамыту.

3.Тәрбиелік: өз мекенжайына сүйіспеншілік сезімдерін ояту, оқушыларды білімге ұмтылдыру.

Әдістері: түсіндірмелі, сұрақ-жауапты, көрнекілікті ойлау э-і

Түрі:жаңа

Типі: аралас

Пәнаралық байланыс: қазақ әднбиеті

Мотивация: оқушыларардың ойларын айта білу арқылы, қызығушылықтырын ояту.

Көрнекіліктер: сурет, кестелер, үлестірмелі карточкалар, плакат

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі. Оқуш. түгелдеу.

Сұрақ -жауап.

1. Қандай сабақ басталды? Нешінші сабақ ?

ІІ. Психологиялық дайындық: Зейін қойсаң - ұғарсың

Іздесең - табарсың

Талаптаңсаң жетерсің

ІІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

IV. Жаңа сабақ. Мақсатын айту

1.1.Грамматикалық тақырыбы бойынша: Сын есім деген сөз табын еске алу. Сұрақтарын айту. Сын есім жасайтын жұрнақтарын біліп алу.

2. Лексикалық жағынан: Сөздердің аудармасын біліп, сөз тіркес, сөйлем құрап тақырып бойынша сөйлей білу, сұрақтарға жауап беріп, тақырып бойынша әңгімелей білу.

2.Жоспарымен таныстыру.

1.Сын есімнің сұрақтары, жұрнақтары.

2. .Сөздікпен жұмыс.

3. Негізгі,туынды сын есімге мысалдар жазу.

4. Мәтінді оқу

5. Сұрақтарға жауап беру

6. Жазу

7.Тест сұрақтарына жауап беру

8. Қорыту

Әр кезеңінде дұрыс жауапқа 1 ұпай беріледі.

1. Грамматикалық түсінік алу кезеңі.

1.Сын есім деген не? - Сын есім заттың әр түрлі сынын білдіретін сөз табы

Сын есімнің сұрақтары қандай? - Қандай? Қай? 1 ұпай

2. Құрамына қарай сын есім қандай? - Дара, күрделі. Мысалы қандай сын есімдер айтып беріңдер.

3.Тұлғасына қарай ( по способу образования) - Негізгі ( непроизводные), туынды (производные)

Сын есім жасайтын жұрнақтары көп, соның ішінде жиі пайдаланатын жұрнақтар: - қы,- кі; -ғы, -гі; -лық, - лік; - лы, -лі; -дық, -дік; -тық, -тік; -ды, -ді ; -ты, -ті

Мысалы: кешкі, түңгі, оқулық, пайдалы.

3. Сөйлемде қандай қызмет атқарады ? - Анықтауыш (определение)

4. Септеледі ме? Тәуелденеді ме? - Сын есім зат есімге айналғанда көптеледі, тәуелденеді, септеледі, жіктеледі ( принимает форму множественности, притяжательности, склоняется, спрягается)

Мысалы: үлкендер, кішкентайың , суыққа, қызылмын. Сіз үлкен+дер+і+нен+сіз

2. Қайталау сөздері:, жас, тұрасың , атым, қазір, орналасқан, орталық .

3.Жаңа сөздермен жұмыс: мекенжай, Солтүстік , облыс , аудан, ықшамаудан , жайлы.

4.Тыңдалым. Мәтінді тыңда.

5.Оқылым. Мәтінді оқып, аударыңдар. Ұпай беріледі.

Менің мекенжайым

Менің атым Омар. Мен Қостанай қаласында тудым. Қостанай қаласы Солтүстік Қазақстанда орналасқан. Қостанай қаласы - облыс орталығы.

Қазір менің мекенжайым Абай даңғылындағы нөмір оныншы (№10) үй, нөмір он бесінші (№15) пәтер. Мен Әл-Фараби көшесіндегі нөмір тоғызыншы (№9) мектепте оқимын.

Қостанай - әдемі қалаларының бірі. Маған менің мекенжайым жайлы.

Тапсырма : Сұраулы сөйлем құрап айтыңдар 1ұпай

.

7.Ойлан ,тап. «Кім жылдам?» Бір дұрыс жауапқа 1 ұпай беріледі.

Тапсырма:

1. Мәтіннен жалқы зат есім (собственные) тауып айт 1ұпай

2. Мәтіннен жалпы зат есімді (нарицат) көріп оқы. 1ұпай

3. Сын есімді тауып айт. 1ұпай

4. Ол қандай сын есім? 1ұпай

8.Жазылым. 1. Жалғауларын анықтап жазыңдар:

1. Сіз үлкен + дер + і + нен + сіз 1ұпай

2. Берілген сын есімдерді топтастырып жазыңдар, қайсы негізгі, қайсы туынды: 1ұпай

әдемі, жайлы, ақ , жасыл, , кең, ақылды, жаңа, ұзын, қысқа , сары , бойлы, көк, ашық , үлкен, жақын, майлы.

Негізгі сын есім: Туынды сын есім:

9. Тілдесім. Өзара сөйлесу. Сұрақтарға жауап беріңдер. Жұппен жұмыс 3 ұпай

1. Сенің аты-жөнін кім? -

.2. Сен қайда туғансың?-

3 .Сенің мекенжайын қандай?-

4. Үй телефоның бар ма?-

5.Сенің мекенжайын саған жайлы ма? -

10. Айтылым. Өз мекенжайын туралы толық айтып беріңдер.

VI.Тест сұрақтарына жауап беріңдер.

1. Мекенжай

а. город

ә. адрес

б. улица

2. Туынды сын есім

а. ащы

ә.қызыл

б. көк

3. Сын есім сұрағы

а.кім?

ә.неге?

б.кандай?

4. Негізгі сын есім тап.

а. жайлы

ә. Ашық .

б. кең

5. Дұрыс сөйлем

а. Менің үй өте алыс.

ә. Сенің үйге дүкеннің қасында

б. Менің үйім мектепке жақын.

VII. Қорытындылау:

1.Қандай сөз табы туралы әңгімеледік?

2.Сын есімнің қандай түрлерін анықтадық?

3.Өз мекенжайын туралы айт

VIII. Бағалау Ұпайларын санап , бағалау.

IX. Үй тапсырмасын беру: «Сүйікті мекенжайым» әңгіме жазып айту.