Тақырыбы: Табиғи және химиялық талшықтан жасалған маталардың қасиеті (7 класс)

Маңғыстау облысы Мұнайлы ауданы

№ 9 жалпы білім беру орта мектебінің технология пәнінің мұғалімі Куянбаева Кумуш Айдарбаевна

7-сынып

Тақырыбы: Табиғи және химиялық талшықтан жасалған маталардың қасиеті.

Мақсаты: Оқушыларға жаңа тақырып туралы түсінік беру.

Дамытушылығы: Оқушылардың маталармен жұмыс істеуге деген қызығушылығын арттыру және олардың ой- өрісін дамыту.

Тәрбиелік: Оқушыларды щеберлікке, ұқыптылыққа, іскерлікке тәрбиелеу.

Оқыту әдісі: Түсіндіру, көрсету, сұрақ- жауап.

Пәнаралық байланыс: Тарих, биология.

Көрнектілік: суреттер, жүн, мақта, жіп.

Ұйымдастыру кезеңі:

1. Оқушылармен амандасу.

2. Түгелдеу.

3. Жаңа тақырып түсіндіру .

4. Үй тапсырманы тексеру.

Маталардың қасиеттері

Жалпы қорытынды

Беріктік- матаның жууға, куннің, жарықтың, созылудың әсеріне орнықтылығы.

Қыртыстылық- отырғанда және бұйымды киіп жүргенде бүрмелердің, қыртыстардың пайда болуы.

Бүрмеленуі- матаның ұсақ әдемі қатпарлану қабілеті.

Ылғал сіңіргіштік- матаның қоршаған ортадан ылғал тарту қабілеті.

Жылу сақтағыштық- матаның адам денесі бөлетін жылуды ұстап тұру қабілеті.

Шаң тұтқыштық- матаның өз бетіне шаң- тозандарды тұтып қалу қабілеті.

Сетінеушілік- жіптердің қиылған жерден сусып түсуі.

Отырушылық- матаның суланғаннан кеін барлық бағытта қысқару (отыруы).

Сусымалылық- бір қабаттың екіншісіне қатысты пішуді қиындататын қозғалмалылығы, сусып тұру.

Тибиғи матлар тамаша гигиеналық қасиеттерге ие:

• Ылғалды жақсы тартады

• Ауа өткізгіш

• Жұмсақ

• Олары күту оңай

Бұлар- мақтадан, зыңғырдан, жүннен, жібек құртының жібінен жасалған маталар. Химиялық талшықтардан да жасанды маталар алынады. Оның шикізаты- жасанды талшық (целлюлоза) немесе қатырма қағаз. Химиялық фабрикаларда алынатын вискоза жіптерінен тоқыма фабрикаларда жасанды ( вискозалы, штапельді) маталар дайындалады.

Казіргі кезде маталардың жаңа түрлері- аралас маталар пайа болды. Тза жүн және жібек матларға түрлі синтетикалық талшықтар қосылады. Мұндай маталар аз қыртысталады, қатпарларды жақсы ұстап тұрады, жеңіл жуып- тазаланады.

Матардың талшықтардан тоқылған матлардың қасиеттері

Химиялық маталар

Маталардың сипаттамасы

Жасанды

Синтетикалық

Атауы

Вискоза жібегі, ацетат жібегі, штапель

Капрон, лавсан, спандекс, полиэстер

Негізгі қызметі

Сырт киімдердің, көйлек, блузка, костюидердің астары ушін

Жасанды былғары, сырт киім, көйлек, костюмдер

Физикалық- механикалық қасиеттері

Беріктігі

Бүрмеленулігі

Қыртыстанбайтыңдығы

Үлкен

Үлкен

Үлкен

Кіші

Төмен

Жоқ

Гигиеналық қасиеті

Жылу-суық өткізбейтіндігі

Ауа өткізгіштігі

Тез кебетіндігі

Кіші

Орташа

Орташа

Төмен

Нашар

Төмен

Технологиялық қасиеті

Сетінегіштігі

Сусылдақтығы

Апшуы

Жанғыштығы

Жоғары

Үлкен

Жоғары

Сұрғылт күл қалдырып, тез жанады

Жоғары

Үлкен

Төмен

Шайырға ұқсап жалын шығарады немесе қара түтін шығарып жанады

Қорытынды:

1. Маталардың қандай қасиеттері бар?

2. Табиғи талшақтан жасалған мата түрлері?

3. Матаның гигиеналық қасиеті?

Үй тапсырмасы: Табиғи және химиялық талшықтан жасалған маталардың қасиеті туралы оқып келу.

Бағалау: