Урок по технологии Сырмақ сыру өнері

Еңбекке баулу

Кабинет:Технология

Уақыты:17.25

Мұғалім:Шалданбай Р

Сабақтың тақырыбы

Сырмақ сыру өнері

Сабақтың мақсаты

оқушылардың сырмақ,құрақ құрау өнері туралы білімдерін тереңдету, құрақ түрлері, шығу тарихы және тігу технологиялық әдістерімен таныстыру.

оқушылардың ізденімпаздық, зерттеушілік, шығармашылық

өздігінен ойлау қабілеттерін дамыту.

Әдіс-тәсілдер

сұрақ- жауап , түсіндіру .

Көрнекіліктер

Мата түрлері,суреттер,геометриялық фигуралар,құрақ түрлері

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Сыныпта ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру

Өнер,ою-өрнек туралы ұлы адамдаридың ойы;

« Өнерді таудың бұлағынан,

Қойдың құлағынан

Апамның киізінен

Ешкінің мүйізінен үйрендім»

Ә. Қастеев.

«Өнер дегеніміз -адам бойындағы қабілеттің ең биік көрінісі»

Л. Толстой.

«Ою-өрнек, құрақ құрау- қазақтың кешегісі, бүгінгісі, ертеңі »

Б. Момышұлы.

Топқа бөлу

Мақал-мәтелдер арқылы топқа бөлу1. Өнер өлмес, үміт сөнбес.

2. Еңбек түбі береке.

«Мәуелі ағаш »арқылы топтың жұмысын бағалау

Үй тапсырмасын сұрау

ІІ. Өтілген материалға «Кубизм» әдісі бойынша шолу жасау.

1.Қазақтың ұлттық қолөнер бұйымдарын ата?

2.Ерте кезде қолөнер бұйымдарын дайындау үшін қандай материалдарды пайдаланды.

3.Ою- өрнектің қандай түрлерін білесіңдер?

4. Сырмақ, құрақ құрау үшін қандай мата пайдаландық?

5.Бұл матаның тиімділігі қандай?

6.Осы жұмыс кезінде қандай тігіспен тіктіңдер?

7.Өздерің білетін құрақ түрлерін атаңдар.

Қызығушылықты ояту

1.Өнерді қызықпасаң көре алмайсың,

Таспаны үйренбесең (өре) алмайсың.

2.«Өнерлі болу-зейнет, өнерсіз болу ( бейнет)».

3.«Ердің атын (еңбек) шығарады »

4.«Өнер іздеген өсер,өсек іздеген (өшер) »

Жаңа материалмен жұмыс.

III. Жаңа сабақ ұраны:"Ақыл көпке жеткізер,Өнер көкке жеткізер"

Бүгінгі біздің мақсатымыз құрақ құрау әдісін үйрену.Құрақ қазақ халқының ежелден келе жатқан қол өнерінің бір түрі .Құрақпен тек қазақ халқы ғана шұғылданбайды ,бірақ оны әр қалай атайды.Орыс халқы мозайка немесе пэчверк десе батыс халқы құрақ көрпешені жастық мағанасында қолданған .Құрақ көрпешелерінің түрлері өте көп ,мата қиындыларынан әр түрлі өрнек құрағын жасауға болады.Құрақ құрау -бұл сөзсіз қолөнердің әдемі түрі .Мата қиындыларынан тігілген бұйым өте сәнді көрінеді .Құраққа қойылатын талап біреу -ол мата бөлшектерінің симметриялы болуы және түстердің үйлесімді орналасуы

Құрақтың -«Ботагөз,Сегіз жапырақ,төрт бұрыш,шахмат,ромбик»т.б түрлері бар.

Халық шеберлері құрақ атауларын өзгертіп отырған мысалы ай мен күнге табынып жұлдызша құрағы,қыздың жасауына арнап-ботагөз құрағын ,мезгілге байланысты тырнақтар құрағын құраған.Құрақ сұлулығына түсіне қарай және әрбір түс белгілі бір тәртіппен кездесіп отырса өрнек сұлулана түседі,ал ретсіз орналасса солғынданады
Құрақ құрау эстетикалық талғамды ,дәл қиыстыруды ептілікті ,шыдамдылықты,шеберлікті талап етеді

Құрақ дегеіміз қалдық маталардан жасалған бұйымдар. Бүгінгі күнде ата-бабамыздың айналысқан қандайда бір кәсібі болмасын, өз маңызымен қасиетін жоймаған. Қайта түрленіп қазіргі заман талабына сай ерекшеленіп отырады. Өнердің басқа түрлері сияқты, құрақ құрау, оқушылыардың ой- өрісін білімдерін жан-жақты дамытуға әсері мол. Құрақ өнері 5 түрге бөлінеді:

Геометриялық.Өсімдік тектес.

Тұрмыстық.Зооморфты.Космогениялық.

Құрақ өнері қазақ халқында 19-20 ғасырда пайда бола бастаған.

Құрақ құрау барысында, біздер түрлі геометриялық фигуралардың басын құрастыруды игеріп, үшбұрыштың қабырғасымен, төртбұрыштың табанының бір-біріне тең болуын, өлшем арасындағы байланыстылыұты есептеуді үйренеміз. Құрақ сәнді болу үшін ең алдымен үлгісін әдемілеп үлгілеп алуымыз керек.

Құрақ қиындыларын бір-бірімен беттестіріп тіккен кезде 5-10 мм қалдырып тігу керек. Өте әдемі, әсем шығады. Құрақ құрау барысында матаның сәйкестігіне мән беруіміз кажет. Егер матаның қалыңдығы тура келмесе, тіккен құрағымыз талапқа сай, сәнді шықпайды. Бұйымымыз сәнді әрі мықты көріну үшін құрақты астарлап тігуіміз керек, ол үшін алдымен құрақтың үлгісін технологиялық картасын жасап, өлшемін алған соң, сол өлшемде астар алып құрақты тігуді бастаймыз.

Ой толғаныс

Сарамандық жұмыс

Ассециация. Құрақ сөзіне қатысты ойларыңды жазыңдар:

құрақ

Тапсырма:

Берілген қиындылардан құрақ үлгісін құрастыру.

5.Техникалық қауіпсіздік ережесін қайталау.

Қазір тәжірибелік жұмыс барысында сендер өткір, үшкір, қауіпті электр құралдармен (үтікпен) жұмыс жасайсыңдар. Сондықтан техникалық қауіпсіздік ережесін естеріңе түсіріп алыңдар. Инемен, қайшымен жұмыс жасағанда нені білуіміз керек? (оқушылардың жауаптары).
1.Жұмыс алдында ине мен түйреуішті дұрыстап санап алу керек.
2. Инемен жұмыс кезінде абай болу керек.
3.Жұмыстан соң инені жастықшаға түйреп қою керек.
4. Инені ауызға салуға болмайды.
5. Қайшыны бір-бірлеріңе тек тұйық жағымен берулерің керек.
Жұмыс соңында отырған орыныңды жинақтап, ине, түйреуішті түгендеп алу керек.
Үтікпен жұмыс кезінде қандай ТҚ ережелерін сақтауымыз керек? (оқушылардың жауабы)
1.Жұмыс басында электрлі құралдың бүтіндігін тексеру.
2.Үтікті құрғақ қолмен, вилкасынан ұстап сөндіру керек.
3.Үтіктің тоқ бауы үтіктің табанына түсіп қалмауын қадағалау, үтікті қатты қыздырмау.

Құрақ үлгілері

Үйге тапсырма беру.

еңбек туралы мақал -мәтел жазып келу.

Түрлі матадан құрақ көрпе құрап келу.

Бағалау

Сабаққа қатысқан оқушыларды бағалап , баға қою.

Кері байланыс

Тақтаға сәулесіз күн ілінеді. Оның беті жабылып тұрады. Оқушыларға күн сәулелері таратылады. Әрбір сәулеге оқушылар сабақтан өз әсерлерін,нені үйренгенін жазады да,іледі. Жағымды әсерлерден күн күледі.( Бетіндегі қағаз алынып,күлімдеп күн көрінеді). Мұғалім осыған байланысты сабақты қорытындылайды.