Қолмен кестелеу тігістерінің технологиясы

21.11.2014ж 9 сыныптар

Сабақтың тақырыбы: «Қолмен кестелеу тігістерінің технологиясы»
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Кесте тігу халқымыздың қолөнері, қол тігістері туралы түсінік беру, орындау әдістерін үйрету
Дамытушылық: Жұмыс барысында оқушылардың шеберлігін, көркемдік талғамдарын арттырып, түстерді кестелеуге шебер қолдана білу, шығармашылық белсенділіктерін дамыту
Тәрбиелік: Өз бетімен жұмыс жасауға, салт- дәстүрді құрметтеп, әсемдікке, эстетикалық талғамға тәрбиелеу
Сабақтың түрі: Аралас сабақ
Сабақтың әдіс-тәсілдері: Түсіндіру, сұрақ- жауап, сарамандық, көрнекілік, сөздік
Сабақтың көрнекілігі: Буклет, ине-жіп түрлері, мата, ою үлгісі, қайшы, іс машинасы, мақал- мәтелдер, үлгілер
Сабақтың жүргізу барысы:

1. Ұйымдастыру
а) Оқушыларды түгендеу
б) Құрал-жабдықтарын тексеру
2. Өткен сабақты қайталау
1. Қолөнер туралы не білесіңдер?
2. Ою-өрнек түрлері( кестедегі)
3. Түстердің үйлесімділігі?
4. Кесте өнері жайлы не білесіңдер?
5. Қолданатын құрал-жабдықтар

3.ЖАҢА САБАҚ

• Кесте өнері- сәндік қолданбалы өнердің кең тараған түрі, көп ғасырлық тарихы бар. Қазіргі уақытта ғылыми- техникалық даму( кезеңінде) заманында кесте өнері ұмытылған жоқ, бұрыннанда танымал бола бастады. Қолмен кестелеу шыдамдылықты талап ететін шығармашыл іс. Онда өрнек немесе кескін қолмен ( инемен, бізбен және де іс машинасымен де )әртүрлі маталарға алуан түсті жүн, жібек жіптермен, сондай-ақ моншақтармен кестеленеді. Кестені киімді, тұрмыстық заттарды кестелеу үшін және сәндік панно ретінде қолданады. Шығармашылық көркемдік ерекшелігі, пішіні мен ою- өрнектің үйлесуі. Міне өздеріңіз көріп отырғандай бисерленген понно, лентамен кестелеу, айқас кестелеу және бастырылған кестелеу, әр түрлі жіптермен орындалған изонить( жіппен бейнелеу). Бұлардың әрқайсысының өзіндік орындалу технологиясы әр түрлі.

Айқас

Шынжырлы

Шырша

Тор тігіс

Кесте тігіс

Түйін тігіс

Көктеу тігіс

Қабырға тігіс

Осы тігістерді тігу арқылы мынандай кесте тігістерін тігуге болады

Біз кесте Шым кесте

КЕСТЕ

Моншақ кесте Баспа кесте

Әр тігістің тігу технологиясы әртүрлі.

Бүгінгі тігетін тігісіміз шышжырлы тігіс. Оны орындау жолдары мына нұсқау картада көрсетілгендей шынжырлы тігіс.

1. Ине жібімен бірге матаның оң жақ бетіне 1 нүктеге кіргізіп жіптен ілмек жасаған соң, инені матаға сол нүктеден ілмекке саусақпен басып тұрып өткізесіздер.

2. Ілмекке тартпай 3 нүктеден өткізіп, жіпті ілмек матаға тегіс жатқызып аласыздар.

3. Келесі ілмекке жасаған соң, инені матаға 3 нүктеден өткізесіздер.

4. Матаның өң жағында ілмектерден тұратын тігіс, ал теріс жағында іліп алынған тігіс шығады.

2 жолы: Іс машинада тігу

1. Іс машинасын жұмысқа қосу.

2. Инені тігіске қоямыз.

3. Реттегішті С әріпіне қосып, тігу ара қашықтығы 1 тігіске қоямыз.

4. Тігіс тігіп шығамыз.

4. Сарамандық жұмыс. Нұсқау карта бойынша.

5. Қауіпсіздік ережесі ( Іс машинасымен тіккенде, инемен, қайшымен жұмыс істегенде).

6. Қорытындылау.

1 . Не білем? Не үйрендім? Нені үйренгім келеді?

7. Бағалау

8. Үйге тапсырма, аяқтау

9. Жұмыс орынын жинақтау

28.11.2014ж 9 сыныптар

Сабвқтың тақырыбы: Кесте тігуге арналған құрал- жабдықтар
Сабақтың мақсаты: Оқушыларды қол тігістері арқылы шеберлікке баулу.
Кесте тігу өнерін үйрету барысында оқушыларды ұқыптылыққа, әсемдікке, көркемділікке, шеберлікке, еңбек сүйгіштікке тәрбиелеу.
Сабақтың көрнекілігі: мақал- мәтел, қол тігістің түрлері, кесте түрлері, сәндік жастықтар.
Қажетті құрал-жабдықтар: Бір түсті мата, түсті кесте жіптер, ине, қайшы, кергіш, бор, үлгі.
Сабақтың түрі: аралас, теориялық
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі:
Амандасу, жоқ оқушыларды түгендеу
Оқушылардың құрал- жабдықтарын түгендеу.
Оқушылардың назарларын сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру:
Сұрақ-жауап әдісінде кеспе қағазды пайдаланып оқушылардың білімін пысықтау.
- Кесте дегеніміз не?
- Кестедегі ою- өрнек не туралы?
- Шебер адам қандай болу керек деп ойлайсыңдар? (топтастыру)
- Түс үйлесімділігі
-
Сергіту сәті. Ойын «Кім тез?» ою аттарын дұрыс жаз.
1. мқошүізқар (қошқармүйіз)
2. ізшытнақ (тышқаніз)
3.нысықүйімз (сынықмүйіз)
4. етш (шет)
5. сұқнақат (құсқанат)
6. ұлжзыд(жұлдыз)
7. атқан (қанат)
8. латба(балта)
9.табозөк(ботакөз)
10.бекөекл (көбелек)

ІІІ. Жаңа сабақ.
Мата мен жіпті болашақ бұйымның түріне, өрнекке және кестенің орындалу техникасына қарап таңдайды. Мысалы, дастархан, қол орамал сияқты үй жиһаздарына шым кесте орындайтын болсақ лавсан қосылған лен матасын және түрлі түсті бірнеше қабатталға жіптер таңдаймыз. Ал, әредік кестемен көркемделген жейде орындағымыз келсе онда жұқа мата (маркизет, ситец) мен бір түсті қабатты мулиме жіп аламыз. Айқас тігісті кесте тігу үшін ірі тоқылған лен немесе жартылай лен маталар таңдаған дұрыс.
Ойма кесте орындау үшін негізгі жібі мен арқау жіптері бірдей жуандықпен тоқылған мата алу керек. Мұндай кесте үшін жартылай лен мата жарамайды. Себебі оның негізгі мақта- мата жіп те, арқауы лен болады.
Салынған өрнектің сызығы бойымен кестелеу үшін лен , жібек, жұн, сукно, клетка, жолақ түскен, тіпті күрделі кұрылымы ( егер олар , әрине,кестенің өрнегімен көлемімен үйлесетін болса) маталар бола береді.

Кесте тігу үшін лен, мулине, жүн, штапель, жібек, синтетикалық жіптер түстерін пайдалануға болады. Жіп мықты бірқалыпты боялған, сумен күнге оңбайтын болу керек. Жіптің мықтылығын оны қолмен созып көреді, жақсы жіп үзілмейді және шиыршықталып тұрады.
Кесте тігу үшін қажетті құрал-жабдықтар:

1. Матаны жылы сумен жуады.Мата отыруы керек.
2. Матаның шеті сетінемеу үшін оның жиегін қайшымен қияды немесе тігіспен бастыруға болады.
3. Матаның бетіне кесте суреті түсіріледі.
4. Матаның өлшемдері кесте шарғысына сәйкес керілуі тиіс.
5. Шарғы диаметрі 15 см немесе 25 см болуы керек. Сурет салынған мата екі шарғының арасына бекітіледі.Мата бұранда арқылы керіліп тартылады.
6 .Кестелеуге мулине жібін пайдаланыңдар.Олардың әр түрлі түсін таңдап алыңдар.
7. Барлық нәрселер өз орнында болуы тиіс.Кесте тігетін матаны құрал-саймандар мен жіптен бөлек ұстаңдар.Матаның әрбір бөлігін полиэтилен пакетке сақтау керек

Жұмыс басталардың алдындағы еңбек қауіпсіздігінің талаптары:
1) оқушы өзіне қажетті орамал мен алжапқышты киеді, оның қалталарында ешқандай да құралдар мен саймандар болмауы қажет;
2) инені ауызға салуға болмайды;
3) ине, жіп, қайшыны арнайы қобдишада сақтауы керек.
4) қайшыны сабы жағымен ұсыну керек;
5) тот басқан инемен кесте тігуге болмайды;
6) жұмыс басталарда инені санап қою керек;

IV Қорытынды

Осы кестені оқушылар толтырады:

не білдім,

не білемін,

не білгім келеді

Үйге тапсырма:мата,ине-жіп түрлерін әкелу.