Ағдарлама тақырыбы: Машинажұмыстары бойынша жаттығулар орындау Сабақтың тақырыбы: Арнайы және әмбебап машинасымен жұмыс кезіндегі, ылғалдық үтіктеу жұмысын орындауға жұмыс орнын әзірлеу. Машина тігістерін орындау, ЫЖӨ жұмыстарын орындау жаттығулары

Бекітемін:

дир. ӨОЖ орынбасары

___________________

№ 5 сабақ жоспары

Бағдарлама тақырыбы: Машина жұмыстары бойынша жаттығулар орындау

Сабақтың тақырыбы: Арнайы және әмбебап машинасымен жұмыс кезіндегі, ылғалдық үтіктеу жұмысын орындауға жұмыс орнын әзірлеу. Машина тігістерін орындау, ЫЖӨ жұмыстарын орындау жаттығулары.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға арнайы және әмбебап машинасымен жұмыс кезіндегі, ылғалдық үтіктеу жұмысын орындауға жұмыс орнын әзірлеуді, машина тігістерін орындау, ЫЖӨ жұмыстарын орындауды практикада үйрету

Дамытушылық: Есте сақтау қабілетін, мамандығына деген

қызығушылықтарын дамыту;

Тәрбиелік: Ұқыптылыққа, іскерлікке, шыдамдылыққа баулу;

Сабақ түрі: Аралас

Әдісі: Сөздік, көрнекілік, практикалық.

Көрнекілік: Нұсқау карталар, үлгілер, шеберхана жабдықтары,

оқушылардың жеке құралдары.

МТҚ: АТҚ

Пәнаралық байланыс: Технология, жабдық

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру бөлімі (5 - 6 мин)

1. Оқушылармен амандасу

2. Жоқ оқушыларды белгілеу

3. Жұмыс орындарының сабаққа дайындығын тексеру

ІІ. Кіріспе нұсқау (30 - 35 мин)

Оқушылардың зейінің жаңа сабаққа бейімдеу: «Топшамамен жұмыс»

Атауы

Жұмыс мазмұны

Көктеу

Көлемдері бірдей екі бөлшекті

бір - біріне уақытша қосу

Қосып көктеу

Көлемдері әр түрлі бөлшектерді қосу

Айналдыра көктеу

Көмкерілген бөлшектердің жиегін уақытша қиғаштап тігу

(оң жағына айналдыратын бөлшектерді уақытша көктеу)

Қайырып көктеу

Пішілген матаның шетін бүгіп уақытша бекіту

Жапсыра көктеу

Екі бөлшекті бірінің үстіне бірін салып көктеу

Қондыра көктеу

Екі бөлшекті ойынды бойымен уақытша біріктіру

Жапсыра тігу

Бүгілген қиықты бекіту

Қадау

Фурнитураны бұйымга бекіту

Шеттік шығару

Оң жағына айналдырылған бөлшектен 0,1- 0,2 см қиғаш тігіспен шеттік шығару

Сабақ тақырыбы мен мақсатын хабарлау :

«Арнайы және әмбебап машинасымен жұмыс кезіндегі, ылғалдық үтіктеу жұмысын орындауға жұмыс орнын әзірлеуді, машина тігістерін орындау, ЫЖӨ жұмыстарын орындауды практикада үйрену»

ІІІ. Жаңа тақырыпты баяндау:

Машина жұмысын ұйымдастыру

1. Тігін машинасын жұмысқа даярлау: Қозғалтқыш қосып,
   машинаны жұмыс жүрісіне қою. Үстіңгі, астыңғы жіптерді өткізіп (шөрікті тігін машинасының астыңғы құрылғысына орналастыр,сырт еткен дыбыс естілгенде шөрікке дұрыс орналасқаны.қақпақшаны жауып,инені жоғары-төмен қозғалып төменгі жіпті суырып шығару керек. Жоғарғы жіп пен төменгі жіптің ұшын тартып, табан астынан кері жібер), тігістің қажетті ұзындығын реттеп, инені жоғары көтеру.

2. Жұмысты бастау: тігілетін матаны табанның астына қыстырып, инемен шаншу; жұмысты жалғастыру.

3. Жұмысты орындау: қозғалтқыш тұтқаны айналдырып, матаны белгіленген орны бойынша бағыттап отыру.

4. Жұмысты аяқтау: инені, машинаның табанын көтеру, сол қолмен матаны шығарып, жіптерін қою; машинаны бос жүріске қою.

Машинамен жұмыс жасау келесі тәртіптерді қарастырады:

1. Жұмысшы отырғанда тіке отырып, аздап алға қарай иілуі қажет

2. Жұмысшы мен машинаның арақашықтығы 30 - 40 см болуы тиіс

3. Оң аяғы машина педалінде болуы, ал сол аяғы оң аяғынан жақын орналасуы қажет

4. Жұмыс орнында жарық жеткілікті болуы керек, егер жарық толық жетпеген жағдай да машина корпусына жеке жарық орнатылады.

5. Жұмыс үстелінде жұмысқа қажетті құралдардан басқа артық нәрсе тұруға болмайды.

6. Жұмыс соңында әр жұмысшы өз жұмыс орнын жинап, тазалауы тиіс:

• Қоқыстар мен қалдық жіптер, мата қиындыларын арнайы қоқыс жәшігіне тастау;

• Қайшыны мұқият өз орнына қою;

• Машина мен оның бөлшектерінің түгелдігімен немесе бұзылғанын ескертіп машинаны өндірістік шеберге тапсыруы тиіс.

Машина тігістері

Машина жұмыстарының терминологиясы

№

Жұмыс атауы

Жұмыс мазмұны

Қолданылуы

1

Сырып тігу

Көлемдері бірдей екі бөлшекті бір - біріне машина тігісімен қосу

Бүйір, иық, орта қиықтарын қосу

2

Қосып тігу

Көлемдері әр түрлі бөлшектерді машина тігісімен қосу

Иінішті, артқы бойға қосу

3

Жөрмеп тігу

Оң жағына айналдыратын бөлшектерді машина тігісімен қосу

Жаға, өңір, қақпақша

4

Қондыра тігу

Екі бөлшекті ойынды бойымен машина тігісімен қосу

Қолтық ойындысына жеңді, мойын ойындысына жағаны қондыру

5

Бастыра тігу

Екі бөлшекті бірінің үстіне бірін салып машина тігісімен қосу

Бедер, иініш қиықтары

6

Айыра тігу

Тігістерді, қатпарларды машина тігісімен бекіту

Қарама - қарсы қатпарлар, орта тігістер

7

Бүгіп тігу

Қайырылған қиықты машина тігісімен бекіту

Бұйым етегі, жең аузы

8

Жиектеу тігісі

Бөлшек қиықтарын жиекпен өңдеу

Бөлшек қиықтарын

9

Сыру, қабу тігісі

Екі бөлшекті паралелль тігістерімен біріктіру

Қысқы пальто астары

Ы.Ж.Ж ( Ылғалды жылулық жұмыстары)

ЫЖЖ келесі кезеңнен тұрады:

1. Мата талшықтарын ылғал және жылу әсерімен жұмсарту

2. Материалды формалау, белгілі форма беру

3. Бөлшекті кептіру және суыту, берілген форманы бекіту

ЫЖЖ терминологиясы

Атауы

Мазмұны

Қолданылуы

Үтіктеу

Бөлшекті немесе бұйымды арнайы жабдықтармен ылғал, жылу немесе қысым арқылы өңдеу

Бұйым, бөлшек қыртысын жазу

Бөлшек, бұйым

Булап үтіктеу

Матаның бетіндегі жылтыр дақтарын кетіру

Барлық бөлшектер

Айыра үтіктеу

Тігістің екі жағын айырып үтіктеу

Қатпар тігістер, иық, бүйір. Орта тігіс, жең тігістері

Жатқыза үтіктеу

Тігістерді бір жағына жатқыза үтіктеу

Иық, бүйір тігістері

Басып үтіктеу

Қалыңдықты жұқарту

Қалта, өңір, жаға, бедер

Престеу

Пресс арқылы Ы.Ж.Ж жүргізу

Барлық бөлшектер

Жия үтіктеу

Бөлешктің қиығын отырғызу, қысқарту, дөңес форма беру үшін отырғызып үтіктеу

Мойын ойындысы, қолтық ойындысы, белдіктің жоғарғы киығы, жең, шыңтақ қиығы, кеуде

Соза үтіктеу

Ойық пішін беру үшін немесе иіп келтіру үшін бөлшектерді, матаны соза үтіктеу

Шалбардың орта қиығы, белдіктің төменгі қиығы

Декатирлеу

Матаны отырудан сақтау үшін алдын- ала Ы.Ж.Ж- дан өткізу

Маталар

(пішпес бұрын)

Қатырмалау

Бөлшектерді желімді аралықпен біріктіру

Жаға, алдыңғы бой және өңірі т.с.с

Әрлеп үтіктеу

Дайын бұйымды соңғы Ы.Ж.Ж - дан өткізу

Бұйымға тауарлық түр беру

Тігін бұйымдарын дайындауға арналған жабдықтардың ең негізгісі - тігін машинасы. Осы тігін машинасының шығу тарихына жалпы құрылымына, құрылысына тоқтала өтейік.

XV - ғасыр - Леонардо да Винчи - тігін машинасының жобасын ұсынды.
1755 жыл - Карл Вайзенталь - бір жіпті тігін машинасын ойлап тапты.
1834 жылы - Уолтер Хант шөрнекті машина жасады
1844 - 1845 жылы - Элиос Хоу бір қалыпты жұмыс істейтін тігін машинасын ұсынды
1850 - 1851 жылы - Ален Уилсон мен Исаак Зингер қазіргі заманғы машина түрлерінің негізі дүниеге әкелді
1870 жылы - АҚШ - та Исаак Зингер - "Зингер" фирмасын ашты.
1900 жылы - Ресейде Подольск қаласында "Зингер" зауытын ашты.
1917 жылы - Кеңес елінде Подольск қаласында тұңғыш механикалық зауыт іске қосылды. Машинаның сыртқы дизаиндары жасалып, фирманың белгісін жазатын болды.
1850 - 1851 жылы - Ален Уилсон мен Исаак Зингер, қазіргі заманғы машина түрлерінің негізі
Тұрмыстық тігін машинасы өзінің құрылымы, техникалық мүмкіндігі және сыртқы көрінісі бойынша түрліше болып келеді. Бірақ олардың құрылысы, реттеуі және пайдалану ережелерінің көпшілігі ортақ. Тігін машинасының қол машина, аяқ машина және электр машина деп аталатын түрлері бар

Ең алғашқа тігін машинасы

Бальтазар Кремс

Элис хоу

Уолтер Хант

Етік тігетін арнайы машина

Екі тігіс салатын алғашқы арнайы машина

Зингер тігін машинасының алғашқы нұсқалары

Тігін машинасының классификациясы

Өндірістік тігін машинасы Тұрмыстық тігін машинасы

Әмбебап Аяқты- тұрмыстық

Арнайы Қолды- тұрыстық

Автоматты Электрлі

Жартылай автоматты

Кездесетін ақауларға көңіл аудару

• Тігістің технология бойынша орындалуы

• Тігіс сапасы

• Қауіпсіздік ережелерінің сақталуы

Тақырып бойынша білімдерін бекіту: «Шашка» ойыны

1. Тігін машинасының классификациясын ата (өндірістік, тұрмыстық)

2. ЫЖЖ неше кезеңнен тұрады: (3-кезең)

3. ЫЖЖ қандай факторлар әсер етеді (ылғал, қысым, жылу, уақыт)

4. Машина тігістерінің түрлерін ата (қосатын, шеткі, безендіргіш)

5. Машинамен жұмыс жасағанда қай аяқ педальде болуы керек (оң)

6. Тұрмыстық тігін машинасының түрлері (аяқты- тұрмыстық, қолды- тұрмыстық, электрлі)

Ағымды нұсқау. Жұмыс орындарын тексеру барысында көңіл аудару:

Өндірістік сабағы барысында:

• Жұмыс орнын ұйымдастыруын тексеру

• Еңбек тәсілдері мен операциялардың дұрыс орындалуын бақылау

• Технологиялық процесінің орындалуын бақылау

• Жұмыс барысында қауіпсіздік ережесін сақталуын бақылау

• Оқушылардың өзін және өзара бақылауларын қадағалау

• Жеке нұсқау

Ү. Соңғы нұсқау (25 мин):

1.Өндірістік сабағын қорытындылау

«Бүгінгі сабағымызды қорытындылай келе, арнайы және әмбебап машинасымен жұмыс кезіндегі, ылғалдық үтіктеу жұмысын орындауға жұмыс орнын әзірлеуді, машина тігістерін орындау, ЫЖӨ жұмыстарын орындауды практикада үйрендік»

2. Оқушылардың жақсы орындалған жұмыстарын атап өту

3. Жұмыс барысында кездескен ақауларды, олардың себебін және жою жолдарын талдау

4. Жабдықты, құрал - саймандарды, жұмыс уақытын, еңбек дағдыларын ұтымды қолдану жолдарын талдау

5.Оқушылардың жеке бағаларын хабарлау

6. Үй жұмысын тапсыру

7.Жұмыс орындарын және шеберхананы жинау