Қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау

Сабақтың тақырыбы: Кіріспе сабақ

Қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау

Мақсаты:

Білімділік: оқушыларды металл өңдеу жұмыстарының негізгі түрлерімен, мектеп шеберханасындағы жабдықтармен таныстыру; мектептегі ішкі тәртіп ержелері мен оқушыларға арналған ережелерді оқып-үйрену;

Дамытушылық: мектеп шеберханаларындағы қауіпсіздік техникасы ережелерімен оқып-үйрену (қауіпсіздік техникасы ережелерімен жалпы таныстыру).

Тәрбиелік: оқушыларды жан-жақтылыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу.

Құрал-жабдықтар: дайындамалар, әртүрлі тетіктердің жиынтығы, өлшегіш құрал-саймандар, кескіш құрал саймандардың әр алуан түрлері, ҚТ (қауіпсіздік техникасы) жөніндегі плакаттар, көрнекті құралдар.

Сабақтың барысы

І. Кіріспе бөлім

1. Сабақтын тақырыбын және мақсатын хабарлау.

2. Өткен материалды қайталау.

- Аталған тетікті дайындау үшін қандай материал таңдап алынды?

- Жону жұмыстарын орындау кезінде қандай ережелер сақталуы тиіс?

ІІ. Жаңа материалды баяндау

Жұмысты орындау үшін барлық қажетті жабдықтармен жарақаттандырылған шеберхана ауданның бір бөлігі жұмыс орны болып есептеледі.

Жұмыс орнын ұйымдастыруға мынадай талаптар қойылады: қызмет көрсетудің ыңғайлылығы, ұйымдық-техникалық қондырғылармен жарақатануы, еңбек процесінің ерекшеліктерін есепке ала отырып, жұмысты ұтымды жоспарлау.

Оқушының жұмыс орны оқу бағдарламасының барлық тақырыптарын оқып-үйренуге қажетті жағдайларды қамтамасыз ететіндей етіп ұйымдастырылуы тиіс. Оқушылардың жұмыс орнына мынадай негізгі талаптар қойылады:

- барлық құралдар оқушының жанына, бірақ оның қозғалыстарына бөгет болмайтындай мүмкін болатын жақын жерге жинақталуға тиіс;

- құрал-саймандар мен айлабұйымдарды сол қолмен алуға болатындай етіп, сол жаққа қойған жөн;

- ауыр заттарды оларды екі қолмен алуға қолайлы болатындай етіп орналастыру қажет;

- құжаттаманы (сызбалар, технологиялық және нұсқаулық карталар, т.б.) пайдалану үшін ыңғайлы және ластанудан қорғалған жерде ұстаған жөн.

Жұмыс істеуші денесінің ыңғайлы жағдайын қамтамасыз ету үшін жұмыс бетінің биіктігін дұрыс таңдау керек.

Мысалы, еден деңгейінен жону білдегі центрінің осіне дейінгі аралық бой 105-169 см болғанда 120 см, ал бой 170-179 см болғанда 130 см болуға тиіс; отырып жұмыс істеген кезде орындықтың биіктігі -700-720 мм және креслоның биіктігі -400-420 ммм болуға тиіс.

Білдек центрінен жасөспірімнің көзіне дейін аралық 450 мм-діқұрауы керек (білдек өлшемдері жасөспірім бойына сәйкес келмейтін жағдайда әртүрлі биіктегі тұғырлар, торлар) пайдаланылды. Бүгінгі тақырып мектеп шеберханаларындағы қауіпсіздік техникасының негізгі ережелерін, жарақат алуды ескерту жөніндегі шаралар,өртке қарсы шаралар, мектептегі және оқу шеберханаларындағы мінез-құлық ережелерін қамтиды.

Одан кейін жонудың, әрлеудің, бұрғылаудың нақты операциялары мен әдістерін орындау кезіндегі қауіпсіздік техникасы мен қауіпсіз жұмыс ережелерін мұқият оқып үйренеміз.

Білдекте жұмыс істеген кездегі тәртіп ережелерімен таныстырған кезде мұғалім жұмыс орнын тазалық пен реттілікке ұстаудың, барлық құрал-саймандарды ақаусыз пайдаланудың қажеттігі жөнінде айтады.Санитарлық-гигиеналық талаптарды сақтаудың, арнаулы киім киюдің маңыздылығы, сондай-ақ жұмыс кезіндегі сақтық пен ұқыптылық жөнінде еске салады, сонымен бірге оқу шеберханалардың ішкі тәртібін сақтау туралы айтады, жұмыс кезіндегі, жұмысқа дейінгі және жұмыстан кейінгі ҚТ-ын жеке-жеке түсіндіреді.

Бұдан кейін мұғалім жұмыс істейтін білдектерді көрсете отырып, жарақаттар алмас үшін, киімді қысқының шығып тұрған бөліктері іліп кетпес үшін, жоңқаның кесіп кетпеуі үшін өзін қалай ұстау керек екендігін түсіндіреді,т.б.Бұдан басқа мұғалім ток етіп тұрған электр сымдары мен ажыратқыштардың ашық бөліктеріне неліктен жанасуға болмайтындығын, электр қозғалтқыштағы ақаулықты, электр сымдарындағы зақымдануды байқап қалғанда не істеу қажет екендігін де түсіндіреді.

Мұғалім сондай-ақ өрттердің негізгі себептеріне тоқталады, оқушыларды өртке қарсы жабдықтармен, постылармен және сигналдар беру жүйелерімен таныстырады.

Қауіпсіздік ережелері бойынша нұсқама:

1. Білдекті мұғалімнің рұқсатынсыз іске қоспау.

2. Кескіштерді сенімді бекіту.

3. Дайындаманың бүтіндігін тексеру.

4. Жұмыс басталардың алдында барлық заттарды орналастыру, оң қолмен алатындарды - өзінен оңға қарай, ал жиірек пайдаланатын заттарды

(мысалы, қысқынның кілті) сирегірек пайданылатын заттарға (мысалы, кескіш тұтқасының кілті) қарағанда өзімізге жақынырақ қоямыз.

5. Жұмыс құралын тексеру.

6. Киімді ретке келтіру, барлық түймелерді түймелеу, ұзын шаштарды береттің (бас киімінің) астына жасыру.

7. Жұмыс кезінде еш нәрсеге көңіл бөлмеу және білдектен алыстап кетіп қалмау.

8. Кескішті қысқыға жақын апармау.

9. Айналып тұрған қысқыны, дайындаманы қолмен тоқтатпау.

10. Білдектің ақаулығы туралы мұғалімге баяндау.

Жұмыс орнын әрқашанда тазалықта ұстау маңызды, өйткені ластық пен ретсіздік жұмыс уақытын жоғалтуға, ақаулы өнімге, жазатайым оқиғаларға, білдектің мерзімінен ерте тозуына әкеп соғады. Жұмыс орнындағы еденнің тегіс және таза болуы қажет және жағар салқындатқыш сұйықтық майлары төгіліп, жайылған жерлері болмауы керек. Шеберханадағы ауа температурасы 15-18⁰С аралығында болуға тиіс.

Түсіндіру жұмысқа ұқыпты қарау, сақтық мінез- құлықтың белгіленген барлық ережелерін орындау-металл өңдеу білдектеріндегі қауіпсіз жұмыстың кепілдігі екендігі жөніндегі қорытындымен аяқталады.

ІІІ. Практикалық жұмыс

Мұғалім оқушыларға тапсырма береді.

Оқушылар тақтаға шығып, қауіпсіздік техникасы жөніндегі нұсқаулық туралы әңгімелейді.

ІV. Сабақты қорытындылау

Мұғалім оқушылардың сабақтағы жұмысына талдау жасайды. Жұмыс орнын ұйымдастырудың, еңбектң қорғау жөніндегі ережелердісақтау дұрыстығын атап өтеді, жіберілген қателіктерге түсініктемелер береді. Шеберхананы жинастырып, ретке келтіріп қояды.