УРОК Электр арматурасининг тузилиши

Раздел Технология
Класс 7 класс
Тип Рабочие программы
Автор
Дата
Формат docx
Изображения Нет
For-Teacher.ru - все для учителя
Поделитесь с коллегами:

Электр арматурасининг тузилиши

Дарснинг мақсади:

а) Таълимий: ўқувчиларга уйимиздаги электр арматураси ҳақида маълумот бериш. Лампа патронлари , виключатель , штепсель вилкалари ва розеткаларининг тузилиши ва вазифаларини тушунтириш. Электро техника хавфсизлик қоидаларини айтиш.

б) Ривожлантирувчи: ўқувчиларни электр асбобларидан тўғри фойдаланиш усулларини мустахкамлаш.

в) Тарбиявий: ўқувчиларни меҳнатсеварликка ҳамда мустақил ишлашга ўргатиш. Эстетикалик тарбия бериш.

Дарс тури: назарий, кўргазмали, амалий ишлар.

Материал : патрон , розетка , штепсель вилкаси , шнур.

Асбоблар : омбур , пласткагулс , отверка , пичоқ .

Фанаро боғланиш: физика , химия , математика.

Дарснинг бориши

Ташкилий қисм:

а) ўқувчилар билан саломлашаман ва давомат аниқлайман.

б) дарсликка хос ўқув қуролларни текшириб чиқаман.

Янги мавзу

Фан ва техниканинг электр энергияси ишлаб чиқариш уни ўзгартириш, тақсимлаш ва ишлатиш масалалари билан шуғилланадиган соҳа электротехника дейилади.

Уй-рўзгор электр арматурасига лампа патронлари виключатель, штепсель вилкалари ва розеткалари, эрувчан сақлагичлар киради.

1. Лампа патрони-чўғланма лампани мустахкамлаш ва электр тармоғи ўтказгичига улаш учун хизмат қилади.

Лампа патронлари ўз вазифасига кўра ҳар хил бўлади, булар шифтбоп, осма ва деворбоп патронлардан иборат. Хамма патронлар тузилиши жихатидан бир хил бўлади.

Патроннинг корпуси пластмассанинг махсус туридан карболитдан тайёрланади ва унинг юқори қисмига резьбали гильза ёпиштирилади чинни контакт вкладишда таянч ва япроқсимон контактлар хамда винтлар бўлади.

Чўғланма лампа патроннинг резьбали гильзасига бураб киритилади ва у патроннинг марказий контактига тақилади,унинг цоколи япроқсимон контактига туташади. Лампа патронини улашдан олдин созлигини синчиклаб қараб патроннинг корпуси бутунлигини чинни викладишда таянч ва япроқсимон контактлар махкамлангани, қисқич винтлар остига шайба қўйилгани, резьбаларнинг бутунлиги, спираль пружина борлиги аниқланади.Лампа патроннинг хамма элементлари яхши ўрнатилган бўлса ишга тушириш яъни шнурларни улаш мумкин.

2.Виключатель электр занжирнинг участкасини улаш ва ажратиш у-н хизмат қилади.

Виключателлар конструкциясига кўра ҳар хил тугмали, осма, деворбоп, шифтбоп булади.

Деворбоп бир кутбли виключателнинг туз-ши.У пластмасса копқоқ ва асосдан иборат.

Асосга қўзғалмас контактлар ўрнатилиб улар қисқич винтлар билан уланган бўлади.

Виключатель уланганида электр токи бир қўзғалмас контактдан қўзгалувчи контакт орқали иккинчи қўзғалмас контактга ўтади ва ўтказгичлар бўйлаб электр энергиясининг истемолчиларига боради ва занжир бекилади.

Виключителни ишга туширишдан олдин унинг созлигини текшириш қопқоқни очиб, контактнинг қисқич винтлари борлигини кўриш қўзгалувчи контакт қўзғалмас контактларни яхши туташтира олишини аниклаш к-к. Виключатель контактлар яхши туташмаса ишламайди.Контактларнинг зич туташуви виключателни улаб қўйиб назорат-текшириш шчиткаси ёрдамида аниқланади. Контакт штифтларини виключательнинг қисқич винтларига тегизилади. Агар лампочка ёнса демак виключатель созланган бўлади.

3. Штепель розеткаси кам қувватли электр приборлари учун таъминловчи пункт хисобланади. У қопқоқ ва асосдан иборат, бўлиб асосида контакт уялари, ўтказгичларни туташтирувчи қисқич винтлар, штепсель розеткасини деворга ўрнатиш учун иккита пластина бўлади.

Штепсель розеткасини ўрнатиш ва ишга туширишдан олдин унинг созлигини текширамиз, трубасимон контактлари созланган ва яхши ўрнашган бўлиши лозим.

Ўтказгичларни туташтириш учун шайбали қисқич винтлари бўлиши керак.

Штепсель розеткасини яхшилаб текширилгандан кейин ўрнатиш ва ишга тушуриш мумкин. Электр алматураларини ишга тушуриш учлари таёрланган туташтирувчи ўтказгичлар ва шунурларни контактнинг қисқичнинг винтларига улашдан иборат. Хона электр тармоғидаги барча истеъмолчилар ёритгичлар, иситгичлар ва электро механик пириборлар параллел уланади. Электр приборлардан фойдаланиш жуда қулай уларни тармоқнинг 220 В кучланишга мўжалланган приборлар билан алмаштириш имконият яратади.

4. Электрдан шкастланишнинг одини олиш. Ҳимоя воситалари: резинка қолқоплар, резинка этиклар ва резинка гиламчалар изоляцияловчи штанглар ишлатилади. Электр монтаж ишларида ишлатиладиган металл дастали асбобларнинг дасталарига изоляция трубкалари кийдирилади.

Электр токидан шикастланишдан огоҳлантириш учун "Кирманг - ҳаёт учун хавфли", "Уламанг" , "Одамлар ишламоқда" каби плакатлардан фойдаланилади. Плакатлар электр қурилмалари жойлашган бинонинг эшик ва деворлари электр шчитлар, рубильниклар, электр узатиш линияларининг таянчлари ва бошқа жойларга осиб қўйилади. Одам танаси орқали ўтган 0,1 а ток кучи ҳаёт учун хавфлидир.

5. Электр токидан шикастланганда 1- ёрдам.

Шикастланувчи ҳушидан кетган бўлса тезда врач чақириш ва сунъий нафас олдириш керак. Шикастланувчи нафас олгандан кейин врач келгунча иссиқ кийим билан ёпиш керак, чунки совуқ организм учун зарар. Шикастланган киши ток таъсиридан ўзи қочиб қутулолмайди,чунки ток таъсиридан томирлари тортишиб қолади.

Шикастланувчи ёрдам бериш учун тезда электр қурилмани ёки тегишли қисмни токдан узиш керак.Токни узиш мумкин бўлмаса у ҳолда шикастланувчи ток ўтказувчи қисмдан ажратиш:

а) резинка калиш ва қўлқоп кийиб ёки қўлга қуруқ мато ўраб кучланиш остидаги ток ўтказувчи қисмдан одамни тортиб олиш;

б) шкастланган киши кийимининг қуруқ жойидан ушлаб ,уни ток ўтказувчи қисмдан ажратиш;

в) ёғоч дастали болта билан тармоқ симларини бирин-кетин узиб ташлаш кучланиш 250 В дан ортиқ бўлмаганда керак .

Амалий машғулот : икки топдан бир-бир ўқувчи чиқиб 1 топ лампа патронини , 2 -ўқувчи разеткани ушлаб кўрсатади. Яхши улангандан кейин лампочкани ёқиб кўрсатамиз.

Дарс давомида актив қатнашган ўқувчиларнинг баҳоларини эшиттириб уйга вазифа берилиб дарсга якун ясаймиз.



© 2010-2022