Работа с родителями для всеобуча Профилактика алкоголизма

Аргыга ыллаттарбыт киьини хайдах быыьыыбыт?

Аргыга ыллаттарбыт киьи - бу ыарыьах киЬи, кинини ме5ен-уе5эн буолбакка, кемелеьен-ейеен быыьыахха наада. Аргыга ылларыы аан бастаан психологическай тутулуктан са5аланар, киьи туох эрэ кыра да биричиинэни була сатааьына буолар. Онтон кини туга да суох хаалыан куттанан аргыны тохтотуон сеп эбит, эбэтэр эмтэнэргэ себулэьэн эмтэниини барар.

Иьэр киьи туохтан куттанан аргыны быра5ыан себуй:

-дьиэ кэргэнэ суох хааларыттан

-дьон убаастабылын сутэрэриттэн

-доруобуйата кыайбатыттан

-улэтин сутэриэн себуттэн

-судка сокуонна тардыллыан себуттэн

Киьи тугу эрэ сутэриэн куттанар буолла5ына психологическай ылларыыттан босхолонуон сеп эбит. Аргыны иьэр киьи майгыта-сигилитэ уларыйар. Того диэтэххэ кини мэйиитэ уонна ниэрбинэй систематыгар уларыйыылар тахсаллар. Ер киьи кэпсиирин кыайан истибэт, умнуган буолар,туохха да наадыйбат, бэйэтин хонтуруоллаабат , уьуну-киэни кыайан толкуйдаабат буолан хаалар. Кини элбэх саналаах, киьиргэс. Туруга тургэнник урарыйымтыа буолар. Наьаа бэЬиэлэй , эбэтэр кыыЬырымта5ай, уйан буолуон сеп.Ол эбэтэр майгыта сигилитэ мелтуур.Аан бастаан иьэртэн са5аланар сыыьа ейдебуллэр бааллар ол курдук:

-Аргыны истэхпинэ учугэйдик утуйабын диэн. Дьиннээх утуйар уун ыЬыллар, сарсыныгар сынньанан турбаккын.

-Аргыннан стреспын таьаарабын диэн. Кып-кыраны истэххэ кырдьык кыра кэмнэ киьи настроенията кете5уллэр. Ол эрэн ол кэннэ онтон ессе иЬиэхтэрин ба5араллар, олох итирии турукка киирэллэр. Сарсыныгар ессе улахан стресска киирии барар.

-Пиибэ аргы буотах диэн.Пиибэ5э син биир спирт баар. Ус бытыыкка пиибэ, биир стакан водка5а тэннэьэр. Онон пиибэ аргы буотах диэн олох сыыьа ейдебул, пиибэ аргыга киирсэр.

-Аргыннан эмтэнтии. Аргы киьи иммунитетын мелтетер, онон аргыннан эмтэнии олох сыыьа ейдебул.Онтон олох аргыга ыллаттарбыт киьи, медицинскай кеме5е наадыйар. Уксун проблематтан бара сатаан аргыны иьэллэр, ол эрэн ол проблемалара быьарыллыан оннугар ессе диринитийэн биэрэр. Аргыттан аккаастанан баран, киьи то5о аргыны бырахпытын саныы сылдьыахтаах, бырахпата5а буоллар хайдах буолбут буолуо этэй диэн толкуйдуохтаах.

Бу аЬыы утах В1 уонна цинк витамины суох гынар. Бу витамин ниэрбинэй система5а олус наадалаах. Ону толорорго элбэх о5уруот аьын, балык, сыата суох эт , элбэх уу иьиллиэхтээх. Наьаа элбэх кофены иьэр сыыьа, аьары элбэх сыалаах-арыылаах аьы сиэ суохтаах.

Хас биирдии киьи туохха наадыйарый:

-Кемускэллээх буоларга

-Бол5омто5о наадыйар

-Дьоллоохтук, ситиьиилээхтик олоруон ба5арар.

Онон биьиги чугас дьоммутун кемускуу, бол5омтобутун уура сылдьыахтаахпыт. Кеме5е наадыйар киьини ейеен, субэ- ама биэрэн.Септеех суолу ыйан биэрэр олус наадалаах.

Аргыны иьэр ыалга уескээн улааппыт о5о аргыга ыллаттарара олус тургэн, чэпчэки буолар.Ол эрэн чел олохтоох ыал о5ото аргыга ыллаттарыыта эмиэ баар суол. Киниэхэ септеех кэмнэ бол5омто ууруллубата5ыттан, атастарын- до5отторун сабыдыалларыттан тахсыан сеп. Куннэ о5о 80% дьитэтигэр сылдьар, онон куЬа5ан дьаллыкка ыллаттарыытыгар дьиэ кэргэн иитиитэ улахан оруоллаах.Тереппут о5отугар холобур буолар.Онон холобура «Итинник гынар олох сыыьа»,- диэн баран тептерутун ону тутуспат буоллахпытына о5обун ол эппиппитин ылыммат. О5ону кытта аьа5астык, элбэхтик кэпсэтии, туох эрэ сыыьа онордо5уна онтун учугэйдик быьааран, ейдетен биэриллиэхтээх. Наьаа барытын бобор эмиэ сыыЬа, этэргэ дылы наьаа бобон оссо интэриэьин кебутуеххэ сеп.О5ону син биир ме5ебут буолла5а ди , ол гынан баран быьааран биэриллиэхтээх эбит, туохтан сылтаан кинини мехпуппутун.

Хас биирдии о5о туохха наадыйарый:

- Кемускэллээх буолууга

-Убаастабылга, бол5омто5о

-Хай5абылга

-Тапталга

- Киниэхэ эрэниигэ

Онон эрдэттэн о5олорбутун учугэйдик керен, бол5омтобутун уурарбытын умнуо суохтаахпыт.

Норуокка этиллэринии «О5ону сепке иитии, тереппут дьоло»буолар.

«Уеьээ Булуутээ5и сокуоннай саастарын ситэ илик

о5олору реабилитациялыыр киин» педагог-психолога Донская А.В.