Эссе: «Тәрбиеге байланысты менің көзқарасым

Эссе:

«Тәрбиеге байланысты менің көзқарасым

Мен үшін мұғалім болу - педагогикалық қарым-қатынасты, ынтымақтастықты жүзеге асыру, өзінің әрбір тәрбиеленушісіне қажет болуға талпыныс және бала тәрбиелеудегі кішігірім жетістіктер мен үлкен жетістіктердің қуанышы дер едім. Тәрбие саласында ата-анамен жағымды қарым-қатынасты реттеуде ұстаз небір қиыншылықтарға тап болып жатады. Қазіргі таңда жаңа педагогикалық көзқарас, бұл ата-анамен жұмыс жүйесін дұрыс құру және оны жаңаша ұйымдастыру бүгінгі күннің талабы. Сол себепті осы мәселені өз шешімін табуды керек ететін проблемалық тақырып етіп алып отырмыз.
Келешекте біздің еліміз басқа тәуелсіз елдермен терезесі тең болып өмір сүруі үшін шәкірттерімізді ешкімнен кем қылмай, мектеп қабырғасынан-ақ жан-жақты білімді, тәрбиелі етіп шығару жолында еңбек сіңіріп жүрген басты тұлға -мұғалім екені даусыз, сонымен қатар отбасындағы ата-ана да баланың өмірлік ұстазы және тәрбиешісі. Баланың болашағы, білімі, мәдениеті отбасындағы ата-ананың сіңірген еңбегіне, тәлім-тәрбиесіне байланысты. Сондықтан, әрбір ата-ана өзінің баласын білімді, мәдениетті, жан-жақты етіп тәрбиелеуге міндетті. Енді, жас ұрпаққа білім-тәрбие беретін бала жанының бағбаны мұғалімдер қандай болуы керек дегенді ой елегінен өткізіп көрейікші?!

• Біріншіден, мұғалімнің ары таза, адал, инабатты, сыпайы, парасатты, байсалды, ұстамды, төзімді, кешірімді болуы шарт.

• Екіншіден, мұғалімнің ой-өрісі кең, жан-жақты, білімді, өз мамандығына сай, оны сүйетін, өз ойын шәкірттерге анық тұжырымды , дәл айтып түсіндіре білуі шарт.

• Үшіншіден, мұғалім өз оқушыларына беделді, ұжым арасында сыйлы болуы шарт. Әрдайым оқушыларымен әдептілік қарым-қатынаста болғаны жөн.

Қазіргі таңда мұғалім болу оңай жұмыс емес. Басқа ешбір мамандық адамға дәл мұғалімге қойылғандай талаптар қоймайды. Педагогтық қызметтің жетістігін бағалау да өте қиын. Бірақ, жақсы ұстазды балалар да , ата-аналар да тани біледі.

Бүгінгі күні сынып жетекші-педагог болуымен қатар, адам жанын түсіне білетін психолог та болуы тиіс. Өйткені, ол өсіп келе жатқан бала үшін:

1. Жалпы адамзаттық мәдениетті меңгеруде оқушы мен қоғамның арасындағы рухани жалғастырушы;

2. Сынып ұжымының алуан түрлі бірлескен іс-шаралары барысында олардың өзара ынтымақтастық қарым-қатынасының қалыптасуын ұйымдастырушысы;

3. Оқушы тұлғасының қалыптасуына қолайлы жағдай жасау мақсатымен олардың дамуын бақылаушы , тәрбие жүйесіне қажетті өзгерістер енгізуші, мектеп психологымен бірігіп оқушының қоғамдық өміріне кейбір түзетулер жасаушы;

4. Оқушының күнделікті өмірі мен әрекетін ұйымдастыруда, кәсіби бағдар беруде, қоғам өмірінің әлеуметтік-экономикалық, саяси ерекшеліктерін түсінуде көмекші, кеңесшісі;

5. Сыныпта қолайлы, жайлы моральдық-психологиялық ахуал қалыптастыру үшін сынып ерекшеліктерін ескере отырып, қажетті тәрбиелі ықпалдар жасаушы;

6. Оқушының дамуы мен жетілуіне ықпал жасайтын барлық тәрбиелік күштердің (мектеп, отбасы, қоғам) басын қосушы, үйлестірушісі болумен қатар, балалардың санасы мен мінез-құлқының қалыптасуына тәрбиешінің жеке басының, оның моральдық бейнесінің атқаратын рөлі орасан зор.

Мұғалім -баланың жеке тұлғасын қалыптастырушысы, маңызды тәлім-тәрбие өнегесінің бастаушысы, жарқын үлгісі, бала қиялын самғатып, арманын көкке ұсындырушы басты тұлға. Бүгінгі жас өркеннің ертеңгі әлеуметтік-саяси қоғам мүшесі ретінде қалыптасуында тәлім-тәрбиенің маңызы зор екендігі белгілі. Ендеше қоғамдағы қол жеткен тәрбиелік жақсы дәстүр атаулыны пайдаланып, биік адамгершілік қасиеттерге баулу, тәрбиелеу-мұғалімнің басты міндеті. Мұғалім жан-жақты жетілген, білімді, әдістемелік-шығармашылық иесі, халықтық дәстүр, әлеуметтік қарым-қатынастар түрлерін кәсіби түрде меңгеруі тиіс.Әсіресе, осы кәсіби білік дағдыларын шыңдауы оның ұстаздық тәжірибе жинақтауының ең басты алғы шарты болып табылады. Мұғалімнің кәсіби білік дағдылары өз кезегінде оның жеке кәсіби -педагогикалық мәдениетін көрсететін өлшем. Оған мұғалімнің жеке мәдени деңгейі, адамгершілігі, тәлім-тәрбиесі, ізденімпаздығы, зерттеушілігі жатады. Мұғалім кәсіби білімін жетілдірген жағдайда ғана оқушының танымдық, шығармашылық қабілетін дамытып, ғылымға деген қызығуын қалыптастыра алады.

Біз сынып жетекшілер, алдымызда отырған сары уыз балапандардан ертеңгі күні білімді, адамгершілігі мол, қоғамымызды өркендетуге қабілеті мен қарымы жететін азамат тәрбиелеу үшін және оларды өз беттерімен керек білімді алуға, терең ойлап, ойын дұрыс жеткізе білуге үйретуіміз керек.

Оқушы мен ұстаз арасында достық қарым-қатынас болмайынша, оқушы сеніміне қол жеткізу мүмкін емес. Сайып келгенде, оқыту процесіне қатысушылардың қарым-қатынасы бұл мұғалімді оқушыдан бөліп тұрған тосқауылды бұзу, оқушы көңіліне жол табу болып табылады. Келешек ұрпақтың тәрбие -дамуына ата-ана , мектеп, бүкіл қоғам жауапты. Ата-ана тәрбиеде мектепке иек артады, баяғы заманда «сүйегі біздікі, еті сіздікі» дегендей, бұл істі толығымен мұғалімге артып қоятын еді, ал қазіргі ата-аналар бұл қағидаға толық сенімді емес. Бірақ, бала тәрбиесіне салғырт қарайды. Айналып келгенде бар жауапкершілік ұстаздарға жүк болады.

Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың «Қазақстан-2030» жолдауында «оқушыларды қазақстандық патриотизмге, шығармашылық жағынан дамыған жеке тұлға ретінде, тәкаппарлық, тектілік, білімділік, биік талғам қасиеттерін сіңіріп, қалыптастыру керек» делінген. Олай болса, білім мен тәрбиені бір арнаға құю үшін мектеп мұғалімдері , ата-аналар, меткептен тыс мекеме педагогтары баланың бос уақытын тиімді өткізуге қолдау көрсетсе нұр үстіне нұр болар еді.

К.Д.Ушинскийдің : «Тәрбие дәрменсіз болмауы үшін ол халықтық болуы тиіс» деген сөзін басшылыққа алатын болсақ, әрбір ұлттың өзіндік дәстүрін, салтын сақтап, сол рухта тәрбиелеуге басты назар аудару қажеттігін ескерткен. Сондықтан жас ұрпақты Отанын сүюге, ол үшін аянбай қызмет етуге, елжандылық пен ерлікке тәрбиелеуіміз керек. Әр баланың бойына ар-намыс пен туған жер, табиғаты, ана тілі, салт-дәстүрі, ата-бабаларының ерлік істеріне сүйіспеншілік сезімдерін шәкірттердің бойына дарыта білуіміз керек. Жас ұрпаққа саналы тәрбие және сапалы білім беру деңгейі ең алдымен мұғалімнің даярлығына, оның іс-тәжірибесінің қалыптасып, шыңдалуына байланысты екенін айтатын болсақ, ел ертеңі бүгінгі және келешек ұрпақ үшін нақты да нәтижелі, сапалы да саналы жұмыстар атқару - біздің мүдделі мұратымыз. Сондықтан ұрпақтың тәрбиесі өзіміздің қолымызда. Соны уысымыздан шығарып алмауымыз керек.