Жас педагогтарға психологиялық кеңес

М.Ломоносов атындағы орта мектеп

Жас педагогтарға

психологиялық кеңес

2011-2012 оқу жылы

Жас педагогтарға кеңес

1.•Оптимист болыңыздар!

2•Ең бастысы мынаны ұмытпаңыздар: балалар-олар да үүлкендер;

3.Ештеңеден қорықпаңыз: тәжірибелі ұстаздарға арқа ссүйеңіз;

4.Ата-аналармен қалай қарым-қатынас жасау керек? Балалармен қалай қарым-қатынас жасасаңыз, олармен де дәл солай болыңыз. Үлкендер-олар шаршаған үлкен балалар тәрізді;

5.Әкімшілікпен қарым-қатынаста мына техниканы ұстаныңыз: Барлығына келісім беріңіз(сізге кеңес берсе де, бұйрық берсе де. Бірақ, өзіңіз дұрыс дегенді ғана істеңіз). Мансап қумаңыз;

6.Ұмытпаңыз: педагогикада сыныпқа алғаш кірген кезіңіз; алғашқы сабақтар, алғашқы танысулар-барлық алғашқы нәрселер үлкен маңызға ие;

7.Мына ережені ұстаңыз: егер де сіз балаларға ең алдымен еркіндік беріп, одан кейін қаталдыққа барсаңыз-олар сізді ұнатпайды; ал керісінше бірінші қаталдықтанытып, одан кейін босатсаңыз-олар сізге риза болады;

8.Есте сақтаңыз: сіздің ең басты жұмысыңыз-балалармен қарым-қатынас жасау;

9.Балалардың көзінше жұмыссыз отырмаңыз;

10.Өзіңіздің жылуыңызды кім қажет етсе содан аямаңыз;

11.Мұғалім-әрқшан бірқалыпты, нық, сенімді, жақсы көңіл-күйде болуға тиісті;

12.Оқушылармен амандасып жүріңіз, бұл өте маңызды;

13.Өзіңіздің оқушыларыңыз туралы білуге ұмтылыңыз. Олар қалай оқиды, тұрмысы қалай, бұрын қандай болған. Бұл сізге педагогикалық талдау жасауға көмектеседі;

14.Өз қателігіңізге ұялмаңыз. Балалар үлкендерге қарағанда қатені үнемі кешіреді;

15.Шешім қабылдарда күдіктенсеңіз, ең жақсысы-асықпаңыз;

16.Өз-өзіңізді таңертең, күндіз, кешке 3 рет мақтаңыз. Ойлану сіздің ең басты мақсатыңыз;

17.Бала да болып көріңіз. Балалармен ойнаңыз, күліңіз, секіріңіз. Өзіңіздің мұғалімдігіңізді балалық шағыңыздың жалғасы сияқты қабылдаңыз.

Ұстаз..... жаратылысынан өзіне айтылғанның бәрін жете түсінген, көрген, естіген және аңғарған нәрселердің бәрін жадында жақсы сақтайтын, ешнәрсені ұмытпайтын... алғыр да, аңғарымпаз ақыл иесі...., мейлінше шешен, өнер-білімге құштар, аса қанағатшыл, жаны асқақа және ар-намысын ардақтайтын, жақындарына да, жат адамдарына да әділ...., жұрттың бәріне....жақсылық пен ізгілік көрсетіп... қорқыныш пен жасқану дегенді білмейтін батыл, ержүрек болуы керек. Әл-Фараби

10.Өзіңіздің жылуыңызды кім қажет етсе содан аямаңыз;

11.Мұғалім-әрқшан бірқалыпты, нық, сенімді, жақсы көңіл-күйде болуға тиісті;

12.Оқушылармен амандасып жүріңіз, бұл өте маңызды;

13.Өзіңіздің оқушыларыңыз туралы білуге ұмтылыңыз. Олар қалай оқиды, тұрмысы қалай, бұрын қандай болған. Бұл сізге педагогикалық талдау жасауға көмектеседі;

14.Өз қателігіңізге ұялмаңыз. Балалар үлкендерге қарағанда қатені үнемі кешіреді;

15.Шешім қабылдарда күдіктенсеңіз, ең жақсысы-асықпаңыз;

16.Өз-өзіңізді таңертең, күндіз, кешке 3 рет мақтаңыз. Ойлану сіздің ең басты мақсатыңыз;

17.Бала да болып көріңіз. Балалармен ойнаңыз, күліңіз, секіріңіз. Өзіңіздің мұғалімдігіңізді балалық шағыңыздың жалғасы сияқты қабылдаңыз.

Ұстаз..... жаратылысынан өзіне айтылғанның бәрін жете түсінген, көрген, естіген және аңғарған нәрселердің бәрін жадында жақсы сақтайтын, ешнәрсені ұмытпайтын... алғыр да, аңғарымпаз ақыл иесі...., мейлінше шешен, өнер-білімге құштар, аса қанағатшыл, жаны асқақа және ар-намысын ардақтайтын, жақындарына да, жат адамдарына да әділ...., жұрттың бәріне....жақсылық пен ізгілік көрсетіп... қорқыныш пен жасқану дегенді білмейтін батыл, ержүрек болуы керек. Әл-Фараби

Жас маманға сабаққа дайындаларда берілетін кеңестер

•Сабақта өтетін бағдарламаның тарауын мұқият оқыңыз.

• Осы бөлімді жадыңызға берік ұстаңыз.

•Оқу матералын талдаңыз.

•Сыныптың бөлігімен немесе тұтас сыныппен келіспеушілікке жол бермеңіз, егерде осындай жағдайға тап болсаңыз мәселені оңды шешу жолын қарастырыңыз.

•Мұғалімнің қылығының дұрыстығына күмән туып, тіпті оның кінәсі сөзсіз дәлелді болса, келіспеушілік оқушылардың пайдасына шешілу керек екенін ескеріңіз.

•Н.А.Добралюбованың «Оқушылардың көз алдында іс-әрекеті толық ақталған мұғалім - бұл әділ мұғалім» деген сөзін есте сақтаңыз.

• Сабақтың мақсатын белгілеп алыңыз. Сабақ нәтижесінде неге жетпек ойыңыз бар еді деген сауалға жауап беріңіз.

• Сынып ұжымын, жеке оқушыларды елестетіңіз, олармен сабақ мақсатына жету жолдарын қарастырыңыз.

Жас педагогтарға кеңес

1.Оптимист болыңыздар!

2.Ең бастысы мынаны ұмытпаңыздар: балалар-олар да үүлкендер;

3.Ештеңеден қорықпаңыз: тәжірибелі ұстаздарға арқа ссүйеңіз;

4.Ата-аналармен қалай қарым-қатынас жасау керек? Балалармен қалай қарым-қатынас жасасаңыз, олармен де дәл солай болыңыз. Үлкендер-олар шаршаған үлкен балалар тәрізді;

5.Әкімшілікпен қарым-қатынаста мына техниканы ұстаныңыз: Барлығына келісім беріңіз(сізге кеңес берсе де, бұйрық берсе де. Бірақ, өзіңіз дұрыс дегенді ғана істеңіз). Мансап қумаңыз;

6.Ұмытпаңыз: педагогикада сыныпқа алғаш кірген кезіңіз; алғашқы сабақтар, алғашқы танысулар-барлық алғашқы нәрселер үлкен маңызға ие;

7.Мына ережені ұстаңыз: егер де сіз балаларға ең алдымен еркіндік беріп, одан кейін қаталдыққа барсаңыз-олар сізді ұнатпайды; ал керісінше бірінші қаталдықтанытып, одан кейін босатсаңыз-олар сізге риза болады;

8.Есте сақтаңыз: сіздің ең басты жұмысыңыз-балалармен қарым-қатынас жасау;

9.Балалардың көзінше жұмыссыз отырмаңыз;

•Берілген сынып оқушыларына ең нәтижелі әдіс тәсілдерді таңдап алыңыз.

•Таңдаған тәсілдеріңіз бен өз мүмкіндіктеріңізді келістіре отырып, сабақтағы өзіңіздің іс-әрекетіңізді анықтаңыз.

•Сабақтың құрылысы мен барысын ойластырыңыз.

• Барлық дайындықтарыңызды жоспарға немесе конспектіге жазып алыңыз.

•Іштей немесе дыбыстап жоспардың түйінді жерлерін қайталаңыз.

• Сабақты қоңыраумен аяқтаңыз.Кезекшіге өз міндетін ескертіңіз.

•Орынсыз ескерту жасаудан аулақ болыңыз

• Сабақ үстінде өзге жұмыспен айналысатын оқушыларға көбірек сұрақтар қойып, зейінің өзіңізге аударыңыз.

•Кабинетке қоңыраудан сәл бұрын келіңіз. Кабинеттің сабаққа дайындығын /жиһаздың дұрыс тұрғанын, тақтаның таза екенін, көрнекіліктердің дайындығына көз жеткізіңіз. Сыныпқа соңғы болып кіріңіз. Барлық оқушының ұйымдаса қарсы алғанын талап етіңіз. Сыныпқа көз жүгіртіп, әсіресе тәртібі нашар оқушыларға міндетті түрде көз салыңыз.Оқушыларға ұйымдасқан сабақтың көркемдігін көрсетуге тырысыңыз, тек бұған уақытты бірте - бірте аздатыңыз

•Сынып журналынан өз пәніңізді іздеуге уақыт жұмсамаңыз. Оны қоңырауда дайындап қоюға болады. Кезекшілерді мұғалімнің үстеліне сабаққа келмегендердің аты-жөні жазылған парақты қалдыруға үйретіңіз.

•Сабақты батыл бастаңыз.Оқушыларға: кім үй тапсырмасын жасамай келді ? деген сұрақты қоймаңыз.Бұл сауал үй тапсырмасын орындамауды күнделікті іс сияқты қылып көрсетуі мүмкін. Сабақ балалардың сабақ басынан аяғына дейін жұмыспен шұғылданып отыратындай құрылуы тиіс. Үзілістер, баяулық, әрекетсіздік- тәртіп бұзушылар екенін ескеріңіз.

• Оқушыларды мазмұны қызық материалдармен, ой салумен баулып, сабақты бақылап, үлгірімі төмен балалардың өз күшіне сенуіне көмек беріңіз.Сынып түгелдей көзден таса қалмасын. Әсіресе назары тұрақсыз, әлденемен айналысып кететіндерді назардан тыс қалдырмаңыз.Жұмыс тәртібін бұзушылардың алдын алыңыз.

•Баға қою үшін оқушының ынтасы мен тәртібін ескеріп, оқушының білімін объективті түрде бағалаңыз.

Психологиялык ойындар

Ойлауды дамытуға арналған ойындар

Матадағы менің орным

Жердегі жатқан мата үстіне балалар белгі берген уақытта тұрып қалуы тиіс. Матаның өлшемін мұғалім кішірейте отырып ойынды жалғастырады. Бірақ ойында балалар мата бетінен шығып кетпеулері керек.

Ойлан да аяқта

- лимон қышқыл, ал қант...(тәтті)

- егер үстел орындықтан биік болса, онда орындық...

- екі, бірден көп, ал бір...

-пышақ та, әйнек те...(өткір)

Ойлан да аяқта

- Ат шабады, ал қарлығаш...

- Ит үреді, ал қарға...

- Жылан жорғалайды, балық...

Қарама-қарсы сөзді ата

Балалар шеңберге тұрады. Жүргізуші доппен балалардың арасында тұрады. Жүргізуші балаларға кезекпен допты лақтырып, бір сөзді айтады. Балалар сол сөзге қарама-қарсы сөзді айтулары тиіс.

Қара -

Күн -

Аласа -

Матадағы менің орным

Жердегі жатқан мата үстіне балалар белгі берген уақытта тұрып қалуы тиіс. Матаның өлшемін мұғалім кішірейте отырып ойынды жалғастырады. Бірақ ойында балалар мата бетінен шығып кетпеулері керек.

Ойлан да аяқта

- лимон қышқыл, ал қант...(тәтті)

- егер үстел орындықтан биік болса, онда орындық...

- екі, бірден көп, ал бір...

-пышақ та, әйнек те...(өткір)

Ойлан да аяқта

- Ат шабады, ал қарлығаш...

• Ит үреді, ал қарға....

• Жылын жорғалайды, балық.....

• Қарама-қарсы сөзді ата

• Қарама-қарсы сөзді ата

Қарама-қарсы сөздерді ата...

Балалар шеңберге тұрады. Жүргізуші доппен балалардың арасында тұрады. Жүргізуші балаларға кезекпен допты лақтырып, бір сөзді айтады. Балалар сол сөзге қарама-қарсы сөзді айтулары тиіс.

Қара -

Күн-

Аласа-

Балалар шеңберге тұрады. Жүргізуші доппен балалардың арасында тұрады. Жүргізуші балаларға кезекпен допты лақтырып, бір сөзді айтады. Балалар сол сөзге қарама-қарсы сөзді айтулары тиіс.

- Жылан жорғалайды, балық...

Аласа -

Жердегі жатқан мата үстіне балалар белгі берген уақытта тұрып қалуы тиіс. Матаның өлшемін мұғалім кішірейте отырып ойынды жалғастырады. Бірақ ойында балалар мата бетінен шығып кетпеулері керек.

Ойлан да аяқта

- лимон қышқыл, ал қант...(тәтті)

- егер үстел орындықтан биік болса, онда орындық...

- екі, бірден көп, ал бір...

-пышақ та, әйнек те...(өткір)

Ойлан да аяқта

- Ат шабады, ал қарлығаш...

- Ит үреді, ал қарға...

- Жылан жорғалайды, балық...

Қарама-қарсы сөзді ата

Балалар шеңберге тұрады. Жүргізуші доппен балалардың арасында тұрады. Жүргізуші балаларға кезекпен допты лақтырып, бір сөзді айтады. Балалар сол сөзге қарама-қарсы сөзді айтулары тиіс.

Қара -

Күн -

Аласа -

Жердегі жатқан мата үстіне балалар белгі берген уақытта тұрып қалуы тиіс. Матаның өлшемін мұғалім кішірейте отырып ойынды жалғастырады. Бірақ ойында балалар мата бетінен шығып кетпеулері керек.

Ойлан да аяқта

- лимон қышқыл, ал қант...(тәтті)

- егер үстел орындықтан биік болса, онда орындық...

- екі, бірден көп, ал бір...

-пышақ та, әйнек те...(өткір)

Ойлан да аяқта

- Ат шабады, ал қарлығаш...

- Ит үреді, ал қарға...

- Жылан жорғалайды, балық...

Қарама-қарсы сөзді ата

Балалар шеңберге тұрады. Жүргізуші доппен балалардың арасында тұрады. Жүргізуші балаларға кезекпен допты лақтырып, бір сөзді айтады. Балалар сол сөзге қарама-қарсы сөзді айтулары тиіс.

Қара -

Күн -

Аласа -

Матадағы менің орным

Жердегі жатқан мата үстіне балалар белгі берген уақытта тұрып қалуы тиіс. Матаның өлшемін мұғалім кішірейте отырып ойынды жалғастырады. Бірақ ойында балалар мата бетінен шығып кетпеулері керек.

Ойлан да аяқта

- лимон қышқыл, ал қант...(тәтті)

- егер үстел орындықтан биік болса, онда орындық...

- екі, бірден көп, ал бір...

-пышақ та, әйнек те...(өткір)

Ойлан да аяқта

- Ат шабады, ал қарлығаш...

- Ит үреді, ал қарға...

- Жылан жорғалайды, балық...

Қарама-қарсы сөзді ата

Балалар шеңберге тұрады. Жүргізуші доппен балалардың арасында тұрады. Жүргізуші балаларға кезекпен допты лақтырып, бір сөзді айтады. Балалар сол сөзге қарама-қарсы сөзді айтулары тиіс.

Қара -

Күн -

Аласа -

Ойлауды дамытуға арналған ойындар

« Суреттерді аяқтайық » жаттығуы

Мақсаты : Оқушылардың логикалық ойлауын , көру арқылы есте сақтауын , ойша жұмыс істей білуін дамыту .

Алдын-ала тақтаға мысықтың және қоянның құлақтары салынған плакат ілініп дайындалады . Оқушылардың көздері шарфпен байланады да , олар кезек-кезекпен шығып , бірі денесін , бірі басын , бірі аяғын салады , осылайша жалғаса береді .

«Түрлі -түсті доптар» жаттығуы

Мақсаты : оқушылардың есту арқылы есте сақтауын дамыту

Қағаз бетіне екі кішкентай қызыл және жасыл доп , қызыл доп пен жасыл доптың ортасына үлкен көк доп сал , ал жасыл доптың жанына кішкентай сары доп сал .

« Менің көңіл-күйім » жаттығуы

Мақсаты : оқушылардың көңіл-күйін игере білуге және басқаруға , қадағалауға , дұрыс бағалай білуге тәрбиелеу

Алдарыңдағы бланкіге өз көңіл-күйлеріңді суреттеп салыңдар .

«Мен басқаның көзімен»

Ортаға бір оқушыдан кезекпен шығып ,қалған қатысушылар ол жайлы қандай ой- пікірде екенін айтады . Оқушы өзін басқаның көзімен қандай адам екенін анықтайды .

« Атомдар мен молекулалар »

Әр қатысушы- жеке атомдар .Жүргізушінің айтуы бойынша атомдар қозғалысқа түседі , бір-бірімен жеңіл қақтығысқа түседі . Жүргізуші қанша атомның қосындысынан молекула құралатынын айтады , сол кезде сол санға сай бірігіп тұра қалу керек . Молекула құрамына кірмей қалғандар ойыннан шығады .

Афирмациялар

« Ол жасаған іс менің де қолымнан келеді » ,« Мен жетістіктің адамымын » ,« Менің жағдайым күннен -күнге жақсаруда »

« Таңғажайып дорба » ойыны

Дорбада бірнеше жеміс , көкөніс бөліктері бар .Бала көзі жабылып , дорбадағы заттың дәмін татып , оның қай жеміс екенін ,дәмі , исі , формасы , түсі жайында ажырата баяндайды .

Мен қандай адаммын ?

Әр қатысушы өзінің жағымды , жағымсыз қасиеттерін айтады . Сол бойынша қорытынды жүргізіледі .

Менің қиыншылықтарым

Қатысушылар бастарынан өткен қиыншылықтарды естеріне түсіріп , ортаға салады , өзгелермен ой бөліседі .

Есте қалған қызықты оқиға

Топ дөңгеленіп отырып , қатысушыларға доп беріледі Допты бір-біріне кезектесіп беріп , есте қалған қызықты оқиғаларды айтады .

Мен саған сенемін

Әуен ойнап тұрады .Жұп құрып , бір- бірінің көздеріне қарап отырады . «Мен саған сенемін ...» өйткені сен жақсы адамсың .

« Сиқырлы сөздер » ойыны

Мұғалім кез-келген өтінішті айтады , ал оқушы оны әдепті түрде айтуы керек . Мысалы : Айнаш , дәптерді бер . «Айнаш , өтінемін дәптерді берші » Ізеттілік туралы ертегі тыңдау №302007 МП

« Ең жақсы » ойыны

Қатысушылар екі топқа бөлінеді . Әр топқа мынадай нұсқау беріледі .Берілген мінездеме қай мамандыққа сай екендігін айту қажет . Ең ақшалы , ең жасыл , ең тәтті , ең күлкілі , ең ұсқынсыз, ең қарым-қатынасы күшті , ең жауапты , ең салмақты

«Жағдайлы волейбол» ойыны

Мұғалім әділдік пен әділетсіздікті көрсететін жағдайларды айтады , сол арада дұрыс жауапқа бала допты қағып алады , бұрыс жауапқа қағып алмайды

« Кездесу » ойыны

Жай әуенмен екі шеңбер болып қарама -қарсы айналады , әуен тоқтаған кезде бір-біріне қарап , баланың қасиетін айтады .

Ассосация « Жанұя »

Психолог допты лақтыру арқылы ата-анаға сұрақ қояды , олар жауап береді .

« Сиқырлы жұмыртқа» ойыны

Әр оқушы жұмыртқа бейнесінде берілген формаларға жаңа зат пайда болатындай етіп, аяқтап сурет салады .

« Әрқашан күн сөнбесін ! » жаттығуы

Тақтаға бұлт басқан күннің суреті ілінеді . әр бұлтта тапсырмалар берілген . Соларды орындау барысында күннің көзі ашылады .

« Өкпені еріту » жаттығуы

Тып- тыныш денеңізді бос ұстап отырыңыз .Өзіңізді қаракөлеңкеде театрда отырмын деп есептеңіз Алдыңыздағы шағын сахнаға ( ең жек көретін , көргіңіз келмейтін ) сіз кешіруге тиісті адамды қойыңыз. Мейлі ол сізді қазір ренжітсін , бұрын ренжітсін ,қазір өмірде бар болсын , әлде өмірден өтіп кетті ме , оған мән бермеңіз .Көз алдыңызға елестеткенде оның жағдайы жақсы , жүзіне күлкі үйірілген жағдайда болуы керек . Оны бақытты деп біліңіз . Бірнеше минут оның жүзін анық көз алдыңызда ұстап тұрыңыз . Сонан соң барып ол бейнемен қоштасыңыз . Сіз кешірген адам кетісімен сіз өзіңізді сахнаға қойыңыз. Өзіңізді де тек жақсы жағдайда елестетіңіз .Бақытты , күлкі үйірілген жүзбен тұрыңыз . Бұл әлемдегі жақсылық барлығыңызға да тең жететінін ұғыңыз .

«

Тазару» жаттығуы

Терең дем алып , демді барынша қайта шығарыңыз . Денеңізді босатыңыз . Өзіңізге былай деңіз : Мен өмір сүруіме кедергі келтіретін барлық өкпе , реніштен тазарғым келеді . Мен барлық қысымнан осылайша босаймын . Барлық ескі реніш , өкпелерден құтылғым келеді . Мен жанға рахат жайбырақаттылықты сезінемін . Мен өз қалпымдамын . Өз өмірімнің ағынымен барамын Бірақ өкпені ұмыттым , кештім

«Кімде қандай қасиет бар»

Малдың түрі бейнеленген карточкаға бала оның қасиетін көрсететін сөз жазылған басқа карточканы таңдап алады. Мысалы, ит және иесіне берілгендік, түлкі және айлакерлік, түйе және тәкаппарлық және т.б.

«Өзің жалғастыр….»

Мақсат сабаққа кешіккенін енді ғана ұқты….

Айнұр досын ренжітіп алғандай болды…

Оспан ағасына бір нәрсені айтуды ұмытып кетті….

Әңгімелерді одан әрі жалғастырып, өз бетінше аяқтауын тапсырып, соңынан баланың ойын талқылауға болады.

«Түспен ажырату»

Ойынның мақсаты: адамның мінез-құқын бояумен көрсетіп, жағымды, жақтарын түспен ажырату.

Жүргізуші: балаға адамның қасиеттерін кемпірқосақ тәрізді етіп бояуды тапсырады. Қандай қасиетті қай түспен бояуды баланың өзі шешеді. Ойын соңында адамның мінез-құлқын көрсету үшін қай түсті неге таңдағанын өзі түсіндіріп береді

«Баға беру»

Ойын тапсырмаға қорытынды жасап, баға беруге негізделген.

Жүргізуші баладан портретке немесе суретке қарап, ондағы адамдардың мінез-құлқын, қасиеттерін ажыратып беруді тапсырады. Балалар ойын жинақтау үшін баяу музыка қойылып, белгілі бір уақыт беріледі.

Бұл ойын баланың адамды тани білуіне, келбетіне қарап, мінез-құлқын ажырата білуіне көмектеседі.

Ойын-пантомима

Бүл ойын баланың мінез-құлықты эмоция арқылы танып білуін көздейді.

Мысалы, балаға түрлі мимикамен түсіндірілетін түрлі тапсырмалар беріледі:

- ауырған, немесе шаршаған шешесін баласы қалай аялайды;

- оқушы қартты жолдан қалай өткізу керек;

- әжесінің алдында бала өз кінәсін қалай жуып-шаяды;

- ренжіскен екі дос бір-бірімен қалай татуласарын білмейді.

Жанұя мүшелерінің көмегімен музыканың сүйемелдеуімен өздері құрастырған сюжетті көрсетеді.

Соңынан тапсырмалардың мазмұны ашылған соң, олар берілген сұрақтарға жауап дайындап, қысқаша мәтіндер құрастарады.

Психологиялық жаттығуларды қолдану арқылы даярлық тобы оқушыларының мектепке даярлығын қалыптастыру

1.Жаттығу. «Кәнеки, ән салайық?» жаттығуы.

Тақтада балалар өздері бұрыннан білетін ән сөздері жазылып тұрады. Оқушылар 3 топқа бөлінеді. Сол әннің 1 шумағын бірінші топ айту керек. Қалған екі топ тыңдайды. Екінші шумағын екінші топ, үшінші шумағын үшінші топ айтады. Кезектесіп айтылған соң, жүргізуші балаларға әркімнің өз топтарының шумақтарын бірдей уақытта айтуларын сұрайды. Соңында егер де бір-бірімізді тыңдай алмасақ осындай шудың болатыны туралы қорытынды жасалады. 5-6 минут уақыт қажет.

2. жаттығу. Қол-қимылдарына арналған жаттығу.

1. Биік-аласа

2. Анда-мында

3. Мен-сен

4. Жуан-жіңішке

5. Алыс-жақын

6. Оң қолым, сол қолым

Оң қолымда бес саусақ, сол қолымда бес саусақ, Қосылғанда он саусақ.

3. жаттығу. «Шапалақтарды тыңда!» Балалар шеңберде тұрады. 1 шапалақ бергенде аист позасы. 2 шапалақ бергенде көжектер сияқты секіреді, 3 шапалақ бергенде сиыр құсап мөңірейді. 4 шапалақ бергенде тауықтың позасын көрсетіп, жерден дән шоқиды.

4 жаттығу. Төрт құбылыс. Жүргізуші су десе, балалар қолдарын алға созады. От дегенде қолдарын айналдырады. Ауа дегенде қолдарын жоғары көтереді. Жер дегенде қолдарын төмен түсіреді. Баланың есте сақтауын дамытуға арналған.

1. Сергіту-жаттығуы «Мейірімді жануар»

Жүргізуші: Балалар, біз сендермен топ ұйымдастырып отырмыз. Өзімізді бір бүтін топ ретінде сезіну үшін «Мейірімді жануар» жаттығуын ұсынамын. Шеңбер жасап бір-біріңе иық тіресіп, қолдарыңнан ұстаңдар. Жануарлар дем алады. Бір қадам алға аттап, дем аламыз, бір қатар артқа аттап, дем шығарамыз. Жануарлар-дың жүрегі соғады. Екі қадам алға, екі қадам артқа қадымда. Рахмет.

«Мен құрбыларымды жақсы көремін»

Балалардың шеңбер құра отырып және қолдарынан ұстауын сұраныз. Оқушылардың ішінен біреуі «Мен сені жақсы көремін» (көршісінің атын айтады) дейді және қатар отырғанның қолын қысады. Жақсы қөруді қабылдаушы оған күлкімен жауап береді және соны көрші оқушыға қайталайды. Осы айналым аяқталғаннан кейін мұғалім балаларға өзіміздің жақсы ниетімізді басқаға білдіргенде, оның сөзсіз өзімізге қайтып оралатынын түсіндіреді.

«Құнды қасиетті беру»

Музыка ойнайды. Балалар шеңбер құра отырады және шеңбер бойынша сақинаны береді. Мұғалімнің сөзі бойынша (немесе басқаша бойынша)

Қорапшаның айналып жүруі тоқтатылады. Сол сәтте кім қорапшаны ұстап тұрған болса, сол оның ішінен бір парақ қағазды шығарады және онда жазылғанды орындайды. Күні бұрын даярланып қойылуға тиісті мұндай парақтарда сабақ тақырыбы бойынша қандай да бір әрекет жазылып қойылады.

Сонымен қатар «Сақина салу» ойынын да осылай ұйымдастыруға болады.

«Мұғалім сөйлейді»

Мұғалім сыныптың алдында тұрады және балалардан әлдебір әрекетті орындауды, бірақ оны тек «Мұғалім сөйлейді...» деген сөзден кейін жасайды. Мұғалім осы сөздерді айтқан кезде, оның артында балалардың қайталауы керек оңды әрекеттер жалғасуы керек. Егер мұғалім «Мұғалім сөйлейді» дегенді айтпай әлдебір әрекетті орындайтын болса, оны балалар қайталап жасамауы керек. Мұғалімнен кейін осы әрекетті қайталаған бала ойыннан шығады. Ойын қызықты. Ойын оқушылардың босаңсуына уақыт бермей тез қарқынмен жүргізілсе мүлдем қызықты болды.

Бүл ойын балалардың назарын ғана дамытып қоймайды, сонымен қатар өзінің әрекеттерімен оқушыларға үлгі беретін мұғалімнің өзін тәртіпке салады.

«Кімде қандай қасиет бар»

Малдың түрі бейнеленген карточкаға балалар оның қасиетін көрсететін сөз жазылған басқа карточканы таңдап алады. Мысалы, ит және иесіне берілгендік, түлгі және айлакерлік, түйе және тәкаппарлық және т.б.

«Сүйіспеншілік»

Мұғалім бағыттаушы сөзді таңдап айтады. Ойынға қатысушылар сол аймақтағы сөзді айтып, допты келесі ойыншыға лақтырады. Айтылған сөзді қайталауға болмайды.

Бір оқушы айтылған сөзді тақтаға жазып отыру керек.

Ойын соңында қатысушылар құнды қасиеттерді білдіретін бірнеше сөздер жинақтап, олардың адам өміріндегі маңызы туралы әңгімелеседі.

«Сәлемдесу»

Екі бала ортаға шығып, бірі інісі, бірі ағасы болып бір-бірімен сәлемдесуі қажет.

Інісі ағасына қандай жақсы сөздер айтуы мүмкін?

Ағасы інісіне қандай жақсылықтар жасауы мүмкін?

«Өзің жалғастыр....»

Мақсат сабаққа кешіккенін енді ғана ұқты....

Айнұр досын ренжітіп алғандай болды...

Оспан ағасына бір нәрсені айтуды ұмытып кетті....

Әңгімелерді одан әрі жалғастырып, өз бетінше аяқтауларын тапсырып, соңынан әрқайсысының ойын талқылауға болады.

«Бір-бірінің жақсы қылықтарын айтып, мадақтау»

Балалар дөігеленіп отырады. Жүргізуші «сиқырлы таяқшаны» отырғандардың біріне ұсынады. Ол жанындағы баланың жақсы жақтарын айтып, мадақтайды да, таяқшаны оған береді.

Ол таяқшаны осы тәртіппен келесі балаға ұсынады. Ойын осылай жалғаса береді. (Ондағы айтылатын жағымды сөздер мынадай болуы мүмкін: Айгүл, Сенің даусың қандай керемет!, Гүлнар, сенің жүзін соңдай мейірімді көрнеді! Марат, маған сенің аққөңілдігін ұнайды., т.б.) Соңында балалар бір-біріне рақмет айтысып, тарасады.

«Түспен ажырату»

Ойынның мақсаты адамның мінез-құқын бояумен көрсетіп, жағымды, жақтарын түспен ажырату.

Жүргізуші балаларға адамның қасиеттерін кемпірқосақ тәрізді етіп бояуды тапсырады. Қандай қасиетті қай түспен бояуды баланың өзі шешеді. Ойын соңында адамның мінез-құлқын көрсету үшін қай түсті неге таңдағанын өзі түсіндіріп береді.

«Баға беру»

Ойын тапсырмаға қорытынды жасап, баға беруге негізделген.

Жүргізуші балалардан портретке немесе суретке қарап, ондағы адамдардың мінез-құлқын, қасиеттерін ажыратып беруді тапсырады. Балалар ойын жинақтау үшін баяу музыеа қойылып, белгілі бір уақыт беріледі.

Бұл ойын баланың адамды тани білуіне, келбетіне қарап, мінез-құлқын ажырата білуіне көмектеседі.

Ойын-пантомима

Бүл ойын баланың мінез-құлықты эмоция арқылы танып білуін көздейді.

Мысалы, топтарға бөліп, түрлі мимикамен түсіндірілетін түрлі тапсырмалар беріледі:

• ауырған, немесе шаршаған шешесін баласы қалай аялайды;

• оқушы қартты жолдан қалай өткізу керек;

• әжесінің алдында бала өз кінәсін өалай жуып-шаяды;

• ренжіскен екі дос бір-бірімен өалай татуласарын білмейді.

Әр топ музыканың сүйемелдеуімен өздері құрастырған сюжетті көрсетеді.

Соңынан тапсырмалардың мазмұны ашылған соң, олар берілген сұрақтарға жауап дайындап, қысқаша мәтіндер құрастарады.

«Достық көмек» ойыны

Ойын барысында балалар достық көмек жасаудың мәнін тереңіре тусініп,бір-біріне көмектесугеәрқашан әзір болуға тәрбиеленеді.Оқушыларды үш топқа бөлеміз.Тақтаға үш себеттің сұлбасы ілінеді.Балаларға алманың шаблоны таратылады.Әр топ мүшесі досына деген жақсы бір лебізін айтып,себетте алманың шаблоны таратылады.Әр топ мушесі досына деген жақсы бір лебізін айтып,себетке алманы апарып салады.Қай топ алманы көп жинаса,сол топ жеңімпаз атанады.

«Мен жақсы көремін» ойыны

Ойын шарты

Донгеленіп тұрып,бір-бірімізге доп лақтырамыз.

Доп кімнін қолына түссе,сол оқушы кімді жақсы көретінін айтады.Мысалы,мен анамды жақсы көремін.Өйткені ол менің ең жақын адамым.Мен Айнұрды жақсы көремін.Өйткені ол өте сыпайы т.б Ойының соңында доп мұғалімнің қолына тиеді.

«Мен қандаймын?»ойыны

Балалар шеңбер құрып тұрады.Ортаға бір орындық қойылады.Әркім кезекпен орындыққа отырады.Қалған ойыншылар «Ол қандай ?»» деген сұраққа жауап беру үшін отырған ойыншының бойындағы жақсы қасиеттерін тізбекпен айтып береді.Ойының қорытындысы бойынша әр ойыншы «Менің ойымша мен...»деп өзіне-өзі мінездеме береді

.

«Жаңылма» ойыны.

Бір топ қол ұстасып,дөңгелене тұрады да,ортасынан санамақ айтып,бір баланы ортаға шығарады.Шыққан бала өлен,тақпақ,әңгіме айтып тұрып,кез келген жерінде құлағын ұстайды,басын сипайды,тағы сол сияқты іс әрекеттерді жасайды.Оның істеген қимылдарын қайталай алмаған бала айыпты болып,өлең айтады,би билейді,т.б.

Ойын «Өз есіміңді ерекше ата»

Адамның есімі-оның бетке ұстар құралы.Біздің есімдеріміз өмір

бойы бізбен бірге,олар біздің мінезімізге,сезімдеріміз бен ойымызға өз ізін қалдырады.

Кәнеки,өзіміздің есімімізді еркелей әрі ардақтап айтып көрейік.Жаттығып алайық.

Мұғалім балаларды шеңберге жинайды.Әр бала өз есімін атаған кезде өзінің ерекше бір қимылын жасайды.Сонда барлық бала ортаға бір адам аттап,жаңағы баланың есімін айтып,қимылын қайталайды.Ойын барлық баланың есімі н аталғанша жалғаса береді.

Упражнение "Имя превратилось"

Участники представляют себе Страну Волшебных Имен, в которой все настоящие имена превратились в волшебные псевдонимы. Придумывают, в какие имена сказочных героев могло бы превратиться их собственное имя.

Упражнение "Звучащая сила"

Цели: Это две короткие разминки, которые придадут детям свежие силы, бодрое настроение и оптимизм. Особенно они полезны в тех ситуациях, когда у детей снижается энергия, когда они устают. Эти разминки мы сопровождаем словами, которые помогут детям в развитии позитивного образа "Я".

Используемые при этом протяжные звуки представляют собой возможность помассировать утомленный мозг. Ведь тонкая вибрация звука в голове на самом деле освежает мозг и способствует лучшему кровоснабжению.

Энергия из звука 'Аааааа'

Я хочу помочь вам наполнить себя свежей силой. Встаньте и сделайте очень глубокий выдох. Затем наберите полные легкие воздуха и снова выдохните. Но в этот раз выдохните со звуком. Пропойте во все время выдоха долгое "Ааааа". Представьте себе, что при этом из вас вытекают ощущения усталости, утомления, скуки. А на вдохе представьте себе, что вдыхаете вместе с воздухом веселые и радостные мысли. На каждом выдохе пропойте звук "Агава' все громче и громче, пока вся ваша усталость и неприятные ощущения не покинут вас полностью... (1 минута.)

2.Энергия из звука "Иииии"

На минутку встаньте со своего места и превратитесь в сигнальную сирену машины 'Скорой помощи". Положите руку себе на голову и произнесите громкий высокий протяжный звук "Иииии". Постарайтесь почувствовать, как ваша голова начинает дрожать от этого звука... А теперь на самом деле попробуйте прокричать этот звук подобно сигнальной сирене, произнося его то ниже, то выше. Через некоторое время вы заметите, что тем самым сохранили свои силы... (30 секунд.) В некоторых случаях вы можете поэкспериментировать с другими гласными звуками, чтобы ваши ученики сами почувствовали, какие звуки придают им больше бодрости и сил. Вы можете играть в сигнальную сирену со звуками "Ааааа", "Иииии", "Ооооо", или "Ууууу". Важно, чтобы все эти звуки в ходе упражнения пелись то ниже, то выше.

- А сейчас проверим, кто как сможет повторить скороговорки.

3.Упражнение "Владеем ли мы своим языком?"

Работа над скороговорками:

в медленном темпе проговариваем все звуки в словах, запоминаем.

в среднем темпе 3 раза можно смотреть в карточку.

в быстром темпе повторить 2 раза.

Будьте добры, бодры и храбры!

Королю подари пару кроликов.

"Заколдованные записи".

- У нас у волшебников есть много добрых дел. Сейчас для нас предстоит одно из них, расколдовать "Заколдованные записи". Мы знаем начало предложения из сказки, необходимо закончить предложение и назвать сказку, откуда это фраза.

Задание - закончить предложение и отгадать сказку.

Фея взмахнула волшебной палочкой и … ("Золушка")

Злая мачеха отправила девочку в лес за … ("12 месяцев")

Пошел Емеля на реку… ("По щучьему велению")

Третья дочь попросила у батюшки.. ("Аленький цветочек")

Долго Буратино искал… ("Приключения Буратино")

Из волшебного зернышка вырос прекрасный цветок... ( "Дюймовочка")

Оторвала Женя один лепесток и сказала: "…" ("Цветик-семицветик")

Анализ:

- Какое слово помогло узнать сказку?

- Какое предложение было закончит легче всего?

3.2. Игра-разминка "Собаки, жуки и змеи".

Цели: детям очень нравится эта игра, результат которой зависит от слаженности действий внутри группы. В то же время пчелы и змеи соревнуются друг с другом, что делают игру еще более увлекательной.

Материалы: Коробки с картинками: "собака", "жук", "змея".

Инструкция: Каждая группа должна выбрать своего короля. А теперь я расскажу вам правила игры. Короли выходят из класса и ждут, пока их не позовут. Затем я спрячу три предмета, которые короли должны разыскать в классе. Группы должны помогать своим королям. Каждая группа может делать это, издавал определенный звук. Собаки рычат. Жуки жужжат, змеи шипят. Чем ближе король коробке с нужным рисунком, тем громче должно быть звучание.

Теперь пусть короли выйдут, чтобы я смогла спрятать коробки. Внимательно следите за тем, насколько ваш король удален от своей цели. Тогда вы легко сможете ему помочь, повышая громкость жужжания или шипения при его приближении к цели и понижая при его удалении. Пожалуйста, помните о том, что во время этой игры вы не имеете права ничего говорить. Мне очень интересно узнать, кто из королей окажется первым.

Анализ упражнения:

- Твоя группа хорошо помогала королю?

- Как пчелы взаимодействовали друг с другом?

- Как змеи взаимодействовали друг с другом?

- Вместе ли вы усиливали или уменьшали звук?

- Как ты чувствовал себя в роли короля?

- Что для тебя было самым трудным в этой роли?

- Ты остался доволен своими подданными?

- Как вы считаете, коробки искать было одинаково легко?

Минутка тишина

Звучит тихая музыка.

• Ребята, сядьте, приняв удобное положение. Положите руки на колени ладонями вверх и расслабьтесь. Закройте глаза и сделайте несколько глубоких вдохов и выдохов. Медленно вдохните, представляя себе, что вы впитываете энергию, содержащуюся в окружающей вас атмосфере. Задержите дыхание и почувствуйте, как воздух очищает и дает живительную силу каждой клеточке вашего организма. Теперь выдохните и вместе с выдохом освободите себя от напряжения, от всех забот и страхов, которые оказывают на вас отрицательное влияние. Опять медленно вдохните и представьте себе белый цвет в форме большого шара. Вновь ненадолго задержите дыхание и почувствуйте, как этот цвет проникает в ваше тело. Он очищает вас, дает силу, наполняет все клетки организма светом и энергией. Продолжайте спокойно дышать и ощутите, как под воздействием света жизнь начинает пульсировать в каждой клетке вашего организма. Постарайтесь еще некоторое время задержаться в этих волнах белого цвета, почувствуйте, как меняется сознание в глубине вашего «Я», а затем поблагодарите тот внутренний источник, который подарил вам эти ощущения. Теперь постепенно возвращайтесь к своему обычному состоянию. Осознайте свое тело и окружающее пространство, откройте

Минутка тишины

• Садитесь поудобнее. Я приглашаю вас в мир «минутки тишины». Если же вам хочется, то вы можете закрыть глаза. (Звучит музыка). Я приглашаю вас совершить путешествие. Оно будет несомненно приятным. Представим себе, что мы идем на высокую-высокую гору (пауза). Яркое солнышко своими золотыми лучиками радостно освещает дорогу на пути к высокой горе. Нам радостно и легко идти (пауза). На пути встречаются необычной и редкой красоты цветы, деревья, травушки-муравушки. Любуясь ими, мы медленно поднимаемся ввысь (пауза). Мы оказались на самой вершине горы (пауза). Мы пришли на эту вершину с другом/подругой. Мы помогали друг другу подниматься. Наши руки заботливо, надежно и бережно поддерживали друга/подругу. Мы каждую минуту чувствовали плечо и руки друг друга (пауза). Нам легко и радостно вместе с другом/подругой. Почувствуйте, как хорошо, когда рядом друг/подруга (пауза). Запомните это чувство (пауза). Пожмите друг другу руки. Запомните тепло дружеских рук (пауза). Сейчас мы будем возвращаться в свой класс. Солнышко своими лучиками осветило нам дорожку в родную школу. Мы счастливые и радостные идем по солнечной дорожке. Входим в двери. Садимся за парты.

Разминочные упражнения

Для проведения многих упражнений требуется особая игровая атмосфера, настрой участников на экспериментирование с собственным поведением. Снятие шаблонов и привычных стереотипов повседневного общения, изменение среды общения, упражнения на изменение двигательно-пространственных стереотипов.

"Сбор рукопожатий". Ведущий дает задание участникам группы - собрать как можно больше рукопожатий у всех присутствующих. По окончании выделяется победитель.

Анализ: Кто сколько собрал? Почему? Чем отличается тот, кто много собрал от остальных?

"Атомы и молекулы". Ведущий: "Сейчас каждый сжимается в комок. Вы - одинокие атомы. Начинается хаотическое броуновское движение, при этом возможны легкие столкновения друг с другом. Будьте осторожны. По моей команде вы соединяетесь в молекулы, число атомов в которой я назову." Через некоторое время после начала ведущий говорит цифру, например, "пять". Участники составляют группы по пять человек. Те, кто не вошел ни в одну из молекул, выбывают из игры. Затем, другое количество атомов в молекулах и т.д., но не более 4-5 раз. В результате игры группа разбивается на две подгруппы: выбывших и оставшихся на площадке.

Анализ: Почему не все вошли? Чем отличаются те, кто остался вне игры

Приветствие «Мои пожелания»

Цель: создание настроя на предстоящую работу, снятие барье­ров общения.

Задание: приветствие участников тренинга оформить в виде по­желания.

Инструкция: сегодняшнее занятие начнем с того, что выскажем друг другу пожелания на день. Они должны быть краткими, жела­тельно в одно слово. Адресовать пожелания участникам тренинга мы будем с помощью мяча. Выберем форму игры: можно бросать мяч любому из участников и при этом говорить пожелание. Сле­дим, чтобы мяч побывал у всех, а можно передавать мяч по кру­гу, и тогда ваше приветствие будет относиться к соседу.

Анализ упражнения:

1. Расскажите, что вы чувствовали, когда высказывали поже­лание.

2. Какие состояния появлялись у вас, когда к вам обращались с пожеланиями на день?

3. Какие трудности возникли у вас во время выполнения за­дания?

Упражнение 1. «Здравствуйте, а вот и я»

Цель: развитие навыков самопрезентации, налаживания пози­тивного настроя на предстоящее общение.

Задание: заявить о себе, показать свою индивидуальность, не­повторимость, желание работать и общаться совместно с другими участниками тренинга.

Инструкция: во время налаживания контактов немаловажную роль играет взаимонаправленность, взаимовосприятие партнеров по общению, поэтому бывает очень важным момент подачи себя. По­кажи себя, заяви о себе. Способы самопрезентации могут быть са­мые разные: реклама, объявление в газете, рассказ о себе, песня, афоризм. В общем, все, что поможет окружающим лучше предста­вить вас. Пусть девизом вашего выступления будут слова: «Смот­рите, кто пришел!»

Анализ упражнения:

1. Презентация кого из участников вам понравилась больше всего, почему?

2. Что нового об участнике тренинга вы узнали?

3. Почувствовали ли вы в процессе выступления, что человек настроен на доброжелательное, открытое общение?

Упражнение 2. «Нарисуй свое имя»

Цель: преодоление барьеров контакта.

Задание: изобразить свое тренинговое или настоящее имя, ко­торым будут пользоваться участники на протяжении всех занятий.

\ЛЛ

Инструкция: выбор имени имеет для человека первостепенное значение, а для тренинговых занятий это важно потому, что имя дает возможность лучше понять человека. Задание выполняется просто: нужно нарисовать свое имя, а затем написать его крупно на приготовленной заранее визитке.

Анализ упражнения заключается в обсуждении вопроса: «Поче­му участник тренинга оставил себе свое имя или взял тренин­говое?»

Упражнение 3. «Правило нашей группы»

Цель: фиксация правил группы как основы работы в тренинге.

Задание: обсудить и принять основные правила группы.

Инструкция: правила регламентируют формы общения в груп­пе. Нам предстоит обсудить общепризнанные правила и выбрать какие-то для своей группы. Участникам дается право добавить но­вые. Все правила записываются на большом листе ватмана. Важ­но или принять правила, или отвергнуть, или найти компромисс. Каждый делает свой выбор. Участникам предлагается закончить предложения: «В этой группе нежелательно...», «В этой группе опас­но...», «В этой группе можно...», «Из этой группы может быть ис­ключен тот, кто...».

Примерные правила:

1. Каждый из присутствующих находится здесь только потому, что он уже здесь, и ни по какой другой причине.

2. Для каждого понятие истины определяется тем, что он со­бой представляет, что чувствует, как оценивает происходящее.

3. Наша первая цель - установить позитивные контакты друг с другом.

4. Мы должны быть честными, искренне выражать свое отно­шение к происходящему.

5. Мы должны прислушиваться к другим.

6. Необходимо, чтобы в принятии группового решения участ­вовали все.

7. Новые участники становятся членами нашей группы просто потому, что они садятся в общий круг и остаются.

Анализ упражнения:

1. В какой степени предложенные правила ясны участникам?

2. Какие из новых правил оказались полезными, а какие обре­менительными?

3. Стоит ли принимать дополнительные правила или следует ограничиться традиционными?

Упражнение 4. «Качество, которое я ценю в людях»

Цель: создание условий для лучшего восприятия друг друга в процессе общения, развитие творческого воображения. Задание: выделить качество, которое каждый из участников тре­нинга больше всего ценит в людях.

Инструкция: подумайте, какое качество вы больше всего цени­те в людях. Придумайте или вспомните рассказ, историю, притчу, сказку, которые бы содержали информацию об этом качестве. Же­лающие представляют свой рассказ, все остальные должны дога­даться, о чем идет речь.

Анализ упражнения:

1. О каком качестве шла речь?

2. По каким признакам вы об этом догадались?

3. Совпадает ли мнение рассказчика с вашим?

4. Помогла ли вам форма представления качества вникнуть в смысл того, что говорит собеседник?

Упражнение 5. «Пожелание друга»

Цель: осознание участником необходимости пребывания в дан­ной тренинговой группе.

Задание: необходимо сосредоточить свое внимание на целях пре­бывания в тренинге.

Инструкция: закройте глаза.,. Пусть вам вспомнится тот, кто желает вам добра и искренне заинтересован в ваших успехах. Те­перь представьте, что он говорит о том, чему вы научитесь на тре­нинге. Выберите из его пожеланий два, наиболее важные для вас.

Анализ упражнения:

1. Какие цели занятий являются приоритетными?

2. Каково количество совпадений этих целей у участников?

3. Насколько широк диапазон ожиданий в вашей группе?

4. В какой мере ожидаемые результаты каждого участника сов­падают с целями тренинга вообще?

Упражнение 6. «Кто для меня самый чужой»

Цель: устранение страха, неловкости, негативизма во время об­щения с отдельными членами группы.

Задание: задуматься и ответить на вопросы:

- Кто из участников тренинга кажется вам в данный момент чужим?

- Почему возможно такое ощущение?

Инструкция: в работе любой тренинговой группы некоторые участники чувствуют себя несколько скованно, поэтому не хотят отвечать на вопросы, не принимают задания и т. д. Чтобы снять такое напряжение, следует уяснить для себя причину дискомфор­та. Оглянитесь вокруг и постарайтесь ответить на вопрос: «Кто из участников в данный момент кажется вам чужим?» Нарисуйте пор­трет этого человека, выберите карандаши, которые по цвету отра­жают ваше отношение к нему. Подпишите портрет, поставьте да­ту, отдайте его тому, кого нарисовали.

146

Анализ упражнения:

1. Каковы критерии чуждости?

2. Насколько широк диапазон определений чуждости?

3. Чувствует ли конкретный участник облегчение после выпол­нения задания?

4. Кто получил портреты, каковы ваши ощущения?

Упражнение 7. «Кто кого напоминает»

Цель: установление позитивного контакта между участниками тренинга путем восстановления ассоциативных связей.

Задание: для установления положительных отношений восста­новить в памяти образы, вызывающие позитивные чувства, и пе­ренести их на участников тренинга.

Инструкция: чтобы наладить контакты, попытаемся перенести на какого-либо члена группы позитивные воспоминания. В тече­ние 3 мин подумайте, есть ли среди членов группы тот, кто напо­минает вам знакомых людей: родителей, брата, сестру, друга, по­другу и т. д. Запишите на карточке имя того члена группы, который вызывает ассоциации. Укажите, какие чувства (лучше положитель­ные) порождает в вас это воспоминание, чем оно вызвано. Пере­дайте карточку члену группы.

Анализ упражнения:

1. Кто и сколько карточек получил?

2. Как он к этому относится?

3. Как чувствуют себя те, кто заполнял карточки?

Рефлексия занятия. Упражнение «Разноцветные листы»

Цель: увязывание собственных целей с целями остальных уча­стников группы.

Задание: определение целей работы в группе; формирование ожиданий от работы в тренинге; соотнесение личных позиций с общественными.

Инструкция: впечатления от сегодняшнего занятия, представле­ние о стиле, способах работы группы, атмосфере тренингового за­нятия попытайтесь выразить с помощью своих образов. На боль­шом листе ватмана участникам дается право изобразить одно из своих представлений рисунком, словом, символом. Каждый может выходить сколько угодно раз, но при этом изображать только что-то одно. По желанию участнику предоставляется право выбора рефлексии.

Участникам может быть предложен еще один вариант задания.

Участники выбирают себе партнеров и объединяются в четвер­ки. Общие пожелания, не более четырех, должны быть записаны на листе фломастером одного цвета, расставлены в порядке зна­чимости. После этого каждая микрогруппа показывает материал для обсуждения.

Қауіпсіздік техникасының ережелері

1.Алдымен әрбір орындалатын жұмыспен танысып, қажетті қауіпсіздік техникасы ережелерін еске түсіру керек.

2.Оқушылардың қауіпсіздік техникасы ережелерін орындауын бақылап жүру керек.

3.Өткір кесетін құрал-жабдықтарды тек сабынан ұстап, өткір ұшын көршісіне бұруға болмайтыны туралы дағды қалыптасуы қажет.

4.Жанып тұрған спирт шамымен екіншісін жағуға болмайды. Спирт шамын қалпақпен өшіреді.

5.Ашық спиральды электр қыздырғыш приборларды пайдалануға үзілді-кесілді тиым салынады.

6.Жанғыш құралдармен жұмыс жасағанда жалынға шаш пен киімнің тимеуін қадағалау қажет.

7.Пробиркада сұйықты қыздырған кезде мына ережелерді ескеру қажет: Пробирканың ауызын өзіңе немесе көршіңе бұруға болмайды. Пробирканы арнайы штативке бекіту қажет. Пробирканы қағаз кесінділерімен ұстауға болмайды.

8.Шыны приборларды құрастырған кезде қолды кесіп алмау үшін шыны және резеңке түтікшелерінің диаметрін дұрыс таңдап алу керек, олардың ұштарына су, вазелин немесе глицерин жағып, өткір қырларын балқыту қажет.

9.Шыны түтікшені тығынға кигізгенде тығынды алақанда ұстамай, жанынан ұстау керек.

10.Шынының өте морт келетінін, соғудан, температура өзгерісінен тез шытынайтынын және сынатынын ескерген жөн. Шыны кесіп кеткен жағдайда кесілген жерге қол тигізуге және сумен жууға болмайды. Жараны дәріленіп тазартылған дәкемен тазалап, сонан соң жараның айналасындағы теріге йодты спирт тұнбасын жағу керек.

11.Құрастырылған электр тізбегін мұғалім тексергеннен кейін, оның рұқсатымен ғана қосыңдар. Электр тізбегіне ток көзін ең соңынан қосыңдар.

12. Электр тізбегін құрастырған кезде тізбектің изоляциясыз элементтеріне (қыстырғыш, кілт т.б.) тиіспеңдер, изоляциясы жоқ немесе тозған өткізгіштерді және ашық типтес рубильниктерді пайдаланбаңдар. Кернеуі бар электр қондырғыларында ақау байқалса дереу ток көзін айырып, бұл туралы мұғалімге хабарлаңдар. Ток көзін айырмай тұрып, тізбекті қайта құрастырушы және балқымалы сақтандырғышты ауыстырушы болмаңдар.

13.Жұмыс кезінде электр машиналарының айналып тұрған бөлшектеріне абайсызда қол тигізіп алмаңдар.

14.Ток көзін айырған бойда конденсаторларға, олардың қысқыштарына, стационар электр қондырғылардың корпустарына тиіспеңдер.

15.Изоляциялаушы сабы бар аспаптарды пайдаланыңдар.

16.Жұмыс соңында ток көзін айырып, ағытыңдар, сонан соң электр тізбегін ажыратыңдар.

17.Кабинетте алғашқы медициналық көмек көрсетуге қажетті аптечка болуы керек.

Кабинетті байқау жөніндегі

комисссияның қорытындысы

Физика кабинеті әдістемелік және санитарлық талаптарға, қауіпсіздік техникасы ережелеріне сай ұйымдастырылды. Осыған байланысты бұл оқу кабинетінде сабақтар жүргізуге рұқсат берілді.

Физика кабинетінің

оқу жылына дайындығы туралы акт

1 қыркүйек 2011 жыл

Біз төменде қол қойған комиссия мүшелері мектеп директоры м.а. Г.Ж. Абраимова, оқу-тәрбие ісінің меңгерушісі Г.Ж. Абраимова, кәсіподақ комитетінің төрағасы Г.С. Ашимова,

шаруашылық бөлімінің меңгерушісі Ф. Сайдиева,

физика пәнінің мұғалімі Э.С.Байсаринова

физика кабинетін тексеріп, ол барлық талаптарға сай келеді деген шешім қабылдадық. Осыған байланысты физика кабинетінде сабақтар жүргізілсін.

Мектеп директоры м.а: Г.Ж. Абраимова

Оқу-тәрбие ісінің меңгерушісі: Г.Ж. Абраимова

Кәсіподақ комитетінің төрағасы: Г.С. Ашимова

Шаруашылық бөлімінің меңгерушісі: Ф. Сайдиева

Физика пәнінің мұғалімі: Э.С.Байсаринова

Кабинеттің жағдайын бағалау

2011-2012 оқу жылы

Қыркүйек Оқу кабинеті барлық талаптарға сай.

Қазан ________________________________

Қараша ________________________________

Желтоқсан _______________________________

Қаңтар ________________________________

Ақпан ________________________________

Наурыз ________________________________

Сәуір ________________________________

Мамыр ________________________________

Оқу кабинетіндегі оқыту техникалық

құралдарының мәліметтік тізімі

№

ОТҚ-ның атауы

Түрі

Алынған жылы

Мектеп б.реттік №

1

Дербес компьютер принтермен бірге

Pentium 4 HT

2007

0130000001

2

Бейнепроектор

Optoma

2007

3

Кодоскоп

2007

4

Документ-камера

2007

5

Экран

2007

6

Компьютерлік өлшеуіш құралдар

2007

7

Дыбыс зорайтқыш

microlab

2007

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

Кабинет меңгерушісі: Эльмира Советхановна Байсаринова

4. Кабинетте сақталатын тәртіптер

2011-2012

2012-2013

2013-2014

Техникалық қауіпсіздік

ережесі

Сақталады

Санитарлық-тазалық нормасы:

Жарықтандыру

Нормаға сай

Жиһаздың жағдайы

Жақсы

Кабинеттің толық жағдайы (еден,қабырға,терезе)

Жақсы

5. Кабинеттің жаңа оқу жылына дайындығын

тексерудегі қорытынды бағасы

Оқу жылы

Бағасы

Ескертулер мен түсіндірмелер

2011 - 2012

4

Әдістемелік және санитарлық талаптарға сай.

2012 - 2013

2013 - 2014

3. Кабинетті көркемдеу

2009-2010

2010-2011

2011-2012

1.Кеңістікті үйлесімді ұйымдастыру:

-педагогтың орны

1

-оқушылардың орны

20

2.Ауыспалы және тұрақты стендтер саны.

Түсініктеме беретін стенттер:

-оқу ісін жобалау жөнінде

5

-қоғамдық қабілет пен дағдының даму бағдарламасының орындалуы

Жақсы

-үй жұмысын ұйымдастыру және орындау

Жақсы

-практикалық, семинарлық, зертханалық жұмыстарға дайындық

Жақсы

-тестілер

40

-сынаққа, коллоквиумға, емтиханға

Бар

-нәтижелер экраны

Бар

-жеке оқу жоспары мен бағдарламалар

5

Кабинетті пайдалану кестесі

I жарты жылдық, 2011-2012 оқу жылы

Сабақ

Дүйсенбі

Сынып

Мұғалім

Сейсенбі

Сынып

Мұғалім

Сәрсенбі

Сынып

Мұғалім

Бейсенбі

Сынып

Мұғалім

Жұма

Сынып

Мұғалім

Сенбі

Сынып

мұғалім

І ауысым

1

2

3

4

5

6

ІІ ауысым

1

2

3

4

5

6

Оқу кабинетін пайдалану ережесі

1. Оқу кабинетін сабақтың басталуынан 15 минут бұрын ашу керек.

2. Оқушылар кабинетте тек қана ауыстырылған аяқ киімде болуы

қажет.

3. Оқушылар кабинетте мұғаліммен бірге болуы қажет.

4. Кабинеттің ауасын әр үзілісте желдетіп алу керек.

5. Мұғалім сабақтан соң кабинетте тазалық жүргізуді

ұйымдастырып отыруы керек.

Оқу кабинетінің оқу жылында (келешекте)

жасалатын жұмыс жоспарына қойылатын талаптар

1. Кабинет жоспары кабинетке жауап беретін пән мұғалімімен кабинеттің қызметіне сәйкес жасалынады.

2. Бірінші бөлім - кабинеттің өткен жылғы жұмысына талдау жасау.

3. Екінші бөлім - жаңа оқу жылының міндеттерін, тақырыптық жоспарларды, дидактикалық құралдарды жаңарту, тірек конспектісін жасау, диагностикалық карта, сызба, бейне фильмдерді алу, кестелер және оқу-әдістемелік құралдар мектеп бағдарламасындағы білімге сай болуы керек.

4. Үшінші бөлім - кабинеттің жұмыс уақыты (сабақтар, қосымша сабақтар, факультативтер).

Оқу кабинетіне қойылатын талаптар

1. Кабинеттің құжаты бойынша талапқа сай жабдықталған мүліктер мен техникалық құралдар, көрнекі құралдар, оқулықтар, әдістемелік-дидактикалық құралдар.

2. Оқу жылында (келешекте) жасалатын кабинеттің жұмыс жоспары.

3. Оқу кабинетінде техникалық қауіпсіздік және тазалық ережесін сақтау.

4.Оқу кабинетін безендіргенде эстетикалық талапқа сай ауыстырылатын, ауыстырылмайтын сабақ-хабарлама стендтері, қажетті жабдықтар, тағы басқа құралдар болу керек.

5. Кабинеттегі оқу жабдықтары, оқу-әдістемелік құралдары мектептегі оқу жоспарын орындау үшін қажет.

2. Кабинеттің оқу-әдістемелікпен қамтамасыз етілуі

2011-2012

оқу жылы

2012-2013

оқу жылы

2013-2014

оқу жылы

1. Оқу жабдықтарымен толықтыру

-оқу-әдістемелік жиынтығы(әдістемелік әдебиеттер, мұғалімдерге қажетті оқулықтар, оқу дәптері)

50

-ТҚЖ

2

2. Комплекстің жеке атаулары

-дидактикалық материалдар

20

-типтік тапсырмалар

-тесттер

20

-бақылау жұмыстары

6

-үлестірмелік материалдар

10

-типтік эссе, шығармалар комплексі

-слайдтар

40

-кестелер

6

-оқулықтар

20

1. Құжаттар

2011-2012

2012-2013

2013-2014

1. Паспорты

Бар

2. Техникалық қауіпсіздік

туралы ереже

Бар

3. Кабинетті пайдалану ережесі

Бар

4. Кабинеттің жұмыс жоспары

Бар

5. Оқу кабинетінің жұмыс

кестесі

Бар

6.Оқу-әдістемелік және оқыту құралдары жиынтығы кабинеттің түріне, білім стандартының талабына, оқыту жоспарына сәйкес болу қажет.

7. Дидактикалық құралдар жиынтығы, тесттер, бақылау жұмыстары, шығармалар, эссе, әңгімелер және басқалары болу керек. Білім сапасын және оқу жүйесін тексеретін жиынтықтар (кабинеттің түріне қарай).

8. Мектептің оқыту жоспарына сәйкес оқулықтарымен үлестірмелі материалдарымен қамтамасыз ету.

9. Негізгі білімді ашық және көрнекті түрде оқытуға жеткізу. Сонымен қатар қажетті деңгейдегі дайындықты талап ету (білім стандарттарына сәйкес).

10. Оқушыларға ашық және көрнекті үлгіде білім стандарттарының орындалуын талап ету.

11. Базалық және дамыған білім берудің стандарттық деңгейдегі талаптарының диагностикалық орындау үшін типтік тапсырмалар, тесттер, эссе, бақылау жұмыстары және тағы сол сияқты жұмыстармен оқушыларды қамтамасыз ету.

12. Оқу кабинетінің қабырғалық материалдары: оқушыларға оқу ісін жобалау үшін кепілдемелер, қоғамдық пікірлер мен дағдыларын дамыту бағдарламасын орындау, үй жұмысын орындау және ұйымдастыру, әр түрлі оқу, танымдық істерге дайындық (семинар, зертханалық жұмыстар, тесттер, сынақтар, коллоквиум, әңгімелесу, емтихан ).

13. Оқушылардың білім беру стандарттының орындау нәтижесінің экраны.

14. Міндетті бағдарлама, факультативтік тапсырмалар, қосымша білім беру бағдарламасы, үлгермеушілермен жеке жұмыстар, дарынды балалармен жұмыс жүргізуі бойынша оқу кабинетінің жұмыс кестесі.

ОҚУ КАБИНЕТІНЕ МІНДЕТТІ ТҮРДЕ ҚАЖЕТТІ

ҚҰЖАТТАР

1. Оқу кабинетінің паспорты.

2. Кабинетте бар жабдықтардың мәліметтік тізімі.

3. Оқу кабинетіндегі техникалық қауіпсіздік ережелері.

4. Оқушылардың кабинетті пайдалану ережесі. Оқу кабинетінің кестесі.

5. Мектеп әкімшілігінің оқу кабинетін қабылдау актісі.

6. Оқу кабинетінің оқу жылында және келешекте істелінетін жұмыс жоспары.

Үйірмеге балалардың қатысуы

№

Айы,күні

Аты-жөні

ҮЙІРМЕ КАБИНЕТІНІҢ ЖҰМЫСЫ ЖАЙЛЫ ЕСЕП

Физика кабинетінде 9^в,10^а, 11^а, 11^ә сыныптарына арналған үйірмелер аптаның

сәрсенбі, бейсенбі, жұма, сенбі күндері жүргізіледі. Үйірмелердің атаулары: «Эксперименттік тапсырмалар», «Физика және эксперимент», «Физикалық олимпиадалардың есептерін шығару». Бұл үйірмелерді физика және информатика пәндерінің І санатты мұғалімі Б.Ғабдығалиев өткізеді. Оның педагогикалық еңбек өтілі 12 жыл. Бұл үйірмелерде эксперименттік, сапалық және сандық есептер шығарылып, тәжірибелік және теориялық зерттеулер жасалады. 9^в сыныбынан 10 оқушы, 10^а сыныбынан 20 оқушы, 11^а сыныбынан 15 оқушы, 11^ә сыныбынан 8 оқушы қатысады. Сонда бұл үйірмелерге 53 оқушы қатысады. Үйірмелер бекітілген арнайы кесте бойынша жүргізіледі.

№

Әр өтілетін жұмыстың мазмұны

Орын-

далу

мерзімі

Орындалу туралы белгі

Идеал газ заңдары. Газдардағы изопроцестер. Реал газдар.

Агрегаттық күйлер. Қатты денелердің механикалық қасиеттері.

Сұйықтың беттік қасиеттері.

Салыстырмалы ылғалдылық.

Идеал газдың ішкі энергиясы.

Термодинамика заңдарын қолданып есептерді шешу.

Адиабаттық процесс. Изопроцестерге термодинамиканың бірінші бастамасын қолдану.

Жылу машиналарының жұмыс істеу принципі, пайдалы әсер коэффициенті.

Электр өрісінің қасиеттері мен заңдылықтары.

Электр өрісінің кернеулігі, потенциалы. Электр өрісі күштерінің жұмысы.

Конденсаторларды қолдану. Электр сыйымдылығы. Электр өрісінің энергиясы.

Ом заңдары мен Кирхгоф ережелерін қолдану.

Электр тізбегінде өткізгіштерді тізбектей және параллель қосу. Токтың жұмысы мен қуаты. Джоуль - Ленц заңы.

Әр түрлі ортадағы (сұйықтардағы, газдардағы, қатты денелердегі) электр тогы.

Магнит өрісінің қасиеттері. Магнит өрісінің индукциясы. Ампер күші. Лоренц күші. Сол қол ережесі. Бұрғы ережесі.

Қорытынды сынақ жұмысы

Қателермен жұмыс

Физика кабинетінің 2011-2012 оқу жылына және келешекте істелетін жұмыстарының жоспары

Кабинеттің өткен оқу жылына талдау жұмыстары

Кабинет пен ондағы материалдарды жұмыс істейтін қай сынып орындады

Жабдықтау және жөндеу үшін не істелді

Не алынды(ТҚЖ,

дидактикалық материалдар)

Қандай мәселелер болды

7^а, 7^ә, 7^б

Кестелерге ілгіштер жасау

Электронды оқулық 7 сынып

8^а, 8^ә, 8^б

Плакаттарға ілгіштер жасау

Электронды оқулық 8 сынып

Лабораториялық жұмыстарды жүргізуге қажетті розеткаларды ток көзіне қосу

9^а, 9^ә, 9^б,9^в

Плакаттарға, кестелерге рейкалар қағу

Электронды оқулық 9 сынып

10, 11

Стендтерді орнату

Тесттер жинақтары

Жаңа оқу жылына міндеттер

Міндеттер (материалдарды жаңарту,қай құралдарды жөндеу)

Жоспарланған безендірулер,ТҚЖ не оқу-әдістемелік материалдар

Ескертулер

Жабдықтау

Стендтерді жабдықтау

Жасау

Кестелерге, плакаттарға рамкалар және ілгіштер жасау

Дайындау

Үлестірмелі материалдар дайындау

Құрастыру

Тесттер құрастыру

Үйірме жұмысының жоспары

Жұмыстың мақсаты: Бұл үйірме оқушылардың ізденімпаздығын арттыруға, өз бетімен жұмыстануын ұйымдастыруға, пәнге қызығушылығын арттыруға бағытталған.

№

Әр өтілетін жұмыстың мазмұны:

Орын

далу мерзімі

Орындалу тура-лы белгі

1

Курс міндеттері. Физикалық есептерді шығаруды үйренудің маңыздылығы. Техникалық қауіпсіздік.

2

Түзу сызықты және қисық сызықты айнымалы қозғалыс.

3

Қозғалыстың салыстырмалылығы.

4

Ньютон заңдары.

5

Механикалық жұмыс, энергия және қуат.

6

Сақталу заңдары.

7

Тепе- теңдік. Тепе- теңдік шарты.

8

Архимед заңы. Бернулли теңдеуі.

9

Тербелістер мен толқындар.

10

Әр түрлі меншікті жылулар.

11

Газдың молекула-кинетикалық теориясының негізгі теңдеулері.