Дала өсімдіктері мен жануарлары

Сабақтың тақырыбы: Дала өсімдіктері мен жануарлары

Сабақтың мақсаты:

Білімділігі: Оқушылардың дала өсімдіктері мен

жануарлар туралы білімдерін тереңдету, мазмұнын меңгерту.

Дамытушылық: Ұлы даламыздың көрнекті де сәнді,

мәнді де мазмұнды, көріністерін бейнелеп бере отырып, оқушылардың сол даламызға, оның табиғатына деген мақтаныш, сүйіспеншілік сезімін ояту.

Тәрбиелігі: Оқушыларды қоршаған ортаны қорғауға,

аялап күте білуге баулу, табиғатты сүюге бағыттау.

Сабақтың түрі: Саяхат сабақ

Сабақ әдісі: Түсіндіру, сұрақ - жауап, ойқозғау, ой шақыру

Көрнекілігі: Суреттер, карта, плакаттар

Сабақтың барысы:

І Ұйымдастыру:

Тәлім сәті

-Әрбір адам? Туысым, досым, жұрағат

-Әрбір сабақ? Үйрену, ұғу, ұлағат

-Әрбір ісің? Тірлік, тірек, адамдық

-Әрбір сөзің? Шындық, бірлік, адалдық, дей келе сабағымызды бастайық.

Әрбір істеріңе, сөздеріңе мұқият болыңдар. Дүниетанудан үйге қандай тапсырма берілді?

Шалғынды қорғау.

Шалғын дегенде нені түсінеміз?

Дұрыс айтасыз.

Олай болса, экранға назар аударайық. Біз қазір «Бинго» ойыны арқылы үй тапсырмасын қаншалықты меңгергенімізді анықтаймыз.

ІІ Үй тапсырмасын сұрау:

1. Көгал дегеніміз не?

2. Шалғын дегеніміз не?

3. Шалғын өсімдіктерін ата?

4. Шалғында мал жемейтін қандай өсімдіктер өседі?

5. Жануарларын ата?

6. Шалғынды қорғаудың қандай жолын білесіз?

7. Табиғи бірлестік дегеніміз не?

8. Шалғында не себепті ірі жануарлары болмайды?

9. Шалғын жануарлары өсіміктерге қандай пайдасын тигізеді?

Шалғынның суретін көрсету арқылы үй тапсырмасын бекітемін.

ІІІ Үйге тапсырмасын бекіту.

Ал енді балалар өткен сабақты қорытындылай отырып, шалғын еліміздің табиғи байлығы, осындай құнарлы көркем жерлерімізді жоғалтып алмай, табиғи байлығымызды сақтап қалу әрбір адамның міндеті.

ІV Жаңа сабақ

Шалғынды жерлеріміздің өсімдіктері мен жануарларын меңгердік деп ойлаймыз. Кең байтақ қазақ жерінің табиғаты алуан түрлі болып келеді. Еліміздің байлыққа толы кең алқапты өңіріндегі өсімдіктер мен жануарларды аралау мақсатында «Қазақстан кең өлке» атты жүрдек поезы да келіп жетті. Бізде поездке мініп, қазақ даласын аралап, саяхаттап қайтайық. Бұл поездқа жолсерікті тегін мінгізбейді. Ол үшін жолсеріктің сендерге арнаған сұрақтарына жауап берейік.

1. Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігін қашан, қай жылы жариялады?

2. Елтаңбаның авторы кім?

3. Желтоқсан оқиғасының құрбандарын ата?

Ал енді барлық сұрақтарға дұрыс жауап бердік, поездқа отырайық.

Балалар поездқа отырдық па?

(экранға назар аударту көктем көрінісі)

Бұл қандай көрініс?

Табиғат. Ән «Атамекен»

Балалар табиғат жайлы өлең айтайық (шумақ)

Саяхатымызды бастайық.

Жазық алқап Дала Қуаң дала

Шөл дала

Дала ормансыз жазық алқап. Дала ылғалды, қуаң, шөл дала болып бөлінеді.

Біз еліміздің Батыс аумағын аралап бара жатырмыз. Маңғыстау жерінде жүрміз.Бұл қай мезгіл деп ойлайсыңдар?

Дұрыс айтасыңдар. Көктем

Қуаң даланы сәнге бөлейтін көрікті кезі көктем. Топырағы көктемей, қар суымен ылғалданып, шөбі көкмайса болып, көз тартады. Көктемде даланы сарыгүлді қазжуалар мен жауқазындар, қызғалдақтар жауып кетеді. Бұл өсімдіктер саб - ң топырақ арасындағы бөлігінде қоректік заттар жинақталған жуашықтар болады. Осы шырынды жуашықтары тышқан, қосаяқ, саршұнақ аяқты кеміргіштер сүйсініп жейді. Қуаң даланың сортаң жерлерінде, қаражусан, ал бұталардан жатаған, изен, бұтақараған, боз, бетеге, жусан, қазжуа, ботагөз, мыңжапырақ, сарыбас жоңышқа өседі.

Қуаң далалар көбінесе мал жайылымы ретінде пайдаланылады.

Балалар көктем жайлы кім қандай өлең біледі? (Көктем өлеңі)

Саяхатымызды әрі қарай жалғастырамыз.

Ән айтып отырайық.

Балалар қараңдаршы Қазақстанның Солтүстік өңіріне де келіп жеттік.

Жаздың аптапты ыстық күндері сырттай қарағанда даладан ешбір тіршілік нышанын байқай алмайсың. Өсімдіктердің өзі сарғыш, қоңыр тартып, қурап бітуге жақын. Анда - санда бұта түбінен пыр етіп ұшқан бозторғай мен аспанда қалықтаған бүркіттен басқа ештеңе көзге түсе қоймайды.

Дегенмен зер салып қараған адам осы жерлерде мекендейтін жануарлардың өздерін көре алмағанымен әр жердегі топырақ үйінділері көзге түседі. Үйінділер жанынан індер кездестіреді. Бұл індер далада тірішілік ететін суырлардың мекен - жайлары. Мұнда суырлар үйір - үйір болып жүреді, мекендейді. Бұл маңдағы скыр төмпешіктері едәуір аумақты болады. Оның көлденеңі 10 - 15 м биіктігі 1 м - ге жетеді.

Суыр шөптекті өсімдіктермен қоректенеді.

Бұл қай мезгіл? (Жаз)

Кім жаз жайлы өлең оқиды?

Әрі қарай жол жүрейік. Қазақстанның Шығыс өңіріне қарай саяхатымызды жалғастырайық.

Бұл қай мезгіл? (Күз)

Күз мезгілінде өсімдіктер сарғылт түске енеді. Далалы жерлерде дала тасбақасы, саршұнақ, тышқан сияқтыларда мекендейді және Ақбөкен де үйір - үйір болып жайылып жүреді.

Күз жайлы кім қандай өлең біледі?

Әрі қарай жол жүрейік әнімізді жалғастырайық.

Біз қазақстанның Оңтүстігіне қарай саяхатымызды жалғастырайық. (Ән)

Бұл қай мезгіл? (Қыс)

Қыста даланы ақ көрпеге оранып жатады. Күн аяз, қар қалың болады. Тірішілік атауы жылы жаққа кетеді. Қасқыр, түлкі, қоян және т.б қыс қаһарына қарамай, өз тірішілігін жалғастырады. Қыс мезгілінде аю мен борсық қысқы ұйқыға кетеді.

(Қыс жайлды өлең)

Балалар біз Қазақстанның 4 тұсына саяхаттап келдік. Онда біз дала өсімдіктері мен жануарларын кездестірдік. Қандай өсімдіктермен жануарларды көрдік?

Олай болса

V. Оқулықпен жұмыс. Оқушыларға мәтінді тізбектей оқыту.

VІ. Дәптермен жұмыс

Дала өсімдіктері мен жануарларының аттарын дәптерге теріп жазу.

VIІ. Жаңа сабақты қорытындылау: (мозайка құрастыру. )

1. Қуаң далаға қандай жерлер жатады?

2. Далалы жерде көп кездесетін өсімдікді ата.

3. Шырынды жуашықтарды қандай кеміргіштер сүйсініп жейді?

4. Дала жануарларын ата?

5. Далалы жерде кездесетін суырлардың мекен жайы қандай болады?

Келіп жеткен бабамыздан асыл мұра,

20 жыл тәуелсіздік тұғырына

Тәуелсіздік біз өзіңмен біргеміз,

Жаңалыққа жаны құмар өренбіз.

VIIІ. Үйге тапсырмасын беру

Дала өсімдіктері мен жануарлары мазмұнын білу.

• Өз жерлеріңде қандай жануарлар мекендейді және қандай өсімдіктер кездесетінін дәптерге жазып келеміз.

ІХ. Бағалау