Разработка урока по башкирскому языку на темуСинонимдар

Максат: Синонимдар тема3ы буйынса 16л2штерелг2нде т2ртипк2 3алыу 32м ны4ытыу. Баш7орт хал7ыны8 тарихы, халыктар ду9лы4ы тура3ында, милли байрамдар тура3ында балалар6ы8 белемд2рен ки82йте1, 316лек запасын байытыу.

-А8лы, тасуири у7ыу к1некм2л2рен, 30йл21 телм2рен 19тере1.

-Тыу4ан илг2, ерг2, халы77а 7арата 30й01, ду9лы7 той4о3о т2рби2л21.

Йы3азландырыу: У7ыусылар6ы8 Башкортостан4а, район4а, Башкортостан т2би42тен2 ба4ышлан4ан 31р2тт2ре, иншалары, кроссворд, х2рефт2р касса3ы, магнитофон, видео 32м аудио я6малар, телевизор, плакаттар, презентация, проектор.

Д2рес барышы.

Ойоштороу моменты. Слайдтан у7ыу.

Б0г0н бе662 баш7орт теле,

Яратам 3ине , телем..

Р2хм2т 3и82 - 3ине8 аша,

Алам мин я7шы белем .

-Йы3азландырыл4ан та7та4а 7арап д2ресте8 тема3ын 32м ма7сатын асы7лау.

- Тын алыу к1неге162ре.

а)Тышта нинд2й саф 3ауа

«й62ге6 2ле, ошо та6а 3ауаны танау мен2н т2р2н 3улап, сы4арабы6 .

б)?улдар6а 7ар б0рт0кт2ре,улар6ы 0р2бе6.

в) «й62ге6 х26ер ти62йткесте и9к2 т0ш0р0п кит2йек.

Бишле билд2, бишле билд2 ,

Бишле билд2 бик ш2п шул-

Бишк2 у7ып, гел тырышып,

Бишле ген2 алам шул.

Я8ы тема буйынса эш.

а)У7ыусылар 3е6г2 0й62 №абан туйы тура3ында бер2й ши4ыр табыр4а 7ушыл4айны, тапты4ы6мы? Бик 32йб2т, 2й62 2ле Л2йс2н тасуири итеп у7ып кит ши4ыры8ды.

М.К2рим «№абан туйы» 060к.

Я6 байрамы б0г0н бе66е8 ауылда,

№абан туйы г0рл2й ?ы66ар тауында,

)й0р0л0п 7уна7 килг2н 32р я7тан-

?уштир2кт2н, Аш7а6ар6ан , Мая7тан.

Су7тай итеп кейенеп ал4ан барса3ы,

Еб2ге л2, сатины ла , парса3ы.

Ул та9малар, ул селт2р, у7алары,

?ы66ар6ы8 а9ыл таш ал7алары -

Й06 т0рл0 т09 йымылдап янып тора,

?ара4анда к16 яуын алып тора.

?ояш я8ы т0шл0кт2н у6ып бара,

№абан туйы 7ы64андан 7ы6а бара.

Инеш 28г2м2. Р2хм2т, бик матур ши4ыр.

У7ыусылар, №абантуй - ул баш7орт хал7ыны8 милли байрамы. Унда халы7 элек-элект2н к0с 3ынаш7ан, от7орло7та, зир2клект2 ярыш7ан. » бе6 3е66е8 мен2н белем буйынса к0с алышаса7бы6. Е8е1сел2рг2 жетондар бирел2с2к. Жетондар6ы8 3анына 7арап е8е1сене билд2л2рбе6.

1. И8 беренсе ярышыбы6 бе66е8 «Ат сабышы».

Дәфтәр6әреге66е асып, числоны һәм теманы я6ып 7уйы4ы6.

Был ярышта бе6 тест һорау6арына яуаптар я6ырбы6. Кем ти6ерәк эшләй, шул укыусы4а ике жетон бирелә. Ә инде д0р09 эшлә1селәргә бер жетон биреләсәк. Эшләп б0ткәс мин һе6гә тесты8 ас7ыстарын таратам, һ2м дәфтәр6әреге66е алмашып, к1ршеге66екен тикшереге6.

2. Һабантуй6арында ба4ана4а менмәй м0мкин т1гел, шулай бул4ас, бе6 6ә ба4ананы8 бейеклеген, шымалы4ын һынап 7арайы7 әле. Кроссворд сисе1 (интерактив та7тала). Кроссвордты сискәс, вертикаль буйынса м242н2л2ре бер, әммә әйтелештәре һәм я6ылыштары т0рл0 бул4ан һ166әр6е8 атама3ы килеп сы4ар4а тейеш.

И

М

Ә

Н

К

Ә

Р

И

М

Ш

!

Л

Г

Ә

Н

Б

А

Л

?

О

Р

Т

О

Н

Е

Ф

Т

Е

К

А

М

А

А

;

И

:

Е

Л

С

А

Л

А

у

А

Т

- Баш7орт хал7ыны8 легендар геройы.

- Баш7ортостанда4ы иң зур йыл4а.

- Фай6алы 7а6ылма 32м йыл4а исеме 7ушылып я3ал4ан 7ала исеме.

- С2ск2н2н 3ут йыйыусы б0ж2к.

- Б0рй2н районында4ы м2мерй2 исеме.

- Баш7ортостанды8 халык ша4иры, а73а7алы, я6ыусы3ы, драматургы.

- Баш7ортстанда 19е1се ны7лы а4ас.

- « х26ер и4тибар ит2йек 2ле. Нинд2й 316 килеп сы7ты? Әйе "синоним". Нимә була инде ул синоним?(Яуаптар)

3. Ә хә6ер к0рш2к ватаса7бы6. Магнитофон та9ма3ын ты8лап, синоним 31662р6е табар4а к2р2к. Магнитофон ту7тау мен2н 7ул к1т2реп яуап бир2бе6, кем и8 беренсе д0р09 итеп яуап бир2, шул к0рш2кте ват7ан була.

Мин 3ине, илем,

Бирм2м 3ис кемг2.

№ин3е6 тормош ю7,

Й2ш21 ю7 бе6г2.

Ватан ул, 7ы6ым,Тыу4ан ил,

Бына 3ин тор4ан урын

Был ер62 41мер кисерг2н

Ата-бабай6ар борон.

К0т01 й0р0й. Ә мин 16ем

Ятам тирм2мд2.

Ту4андарым, я7ындарым

Мине8 эрг2мд2.

Июль апай у84ан ик2н,

К1пме эшт2р б0т0рг2н!

Июль апай 0лг0р ик2н

Ба7салар6а, 7ыуа7тар6а

Ел2к- емеш 19терг2н.

И932 л2 7е12тле елд2р,

Б0г0лм2й 7айын,

?ил32 л2 ыж4ырып дауыл,

№ы4ылмай 7айын.

?ыуаныр ата8 3и82,

шатланыр Ватан 3и82.

Кемд2р уйнар4а ярата,

Кемд2р тап7ыр 32м ете6

Бе66е8 мен2н ярышыр4а

Кемд2р тел2й 2йтеге6.

Бында х26ер йыр6ар б1т2н,

Тормош та баш7а инде…

4. Баш7орт хал7ы элек-элект2н йыр-бейе1г2 бик 2129 бул4ан. Бер ген2 №абантуй 6а, йыйын да йыр-бейе13е6, к0й-мо83о6 1тм2г2н. «й6әге6 әле йырлап-бейеп алайы7. ("?арабай" йырлы-бейе1)

5. "Ар7ан тартышыу". Был уйын т0р0ндә командалар к0с 3ынашаса7. Бер береге6гә һ166әр 2йтәһеге6,шулар6ың синонимдарын табыр4а.

I.команда II.команда

Матур гүзәл,нәфис,зифа,күркәм

Бүлгеләү,турау,тура7лау Ва7лау

Я7шы шәп,арыу,һәйбәт

И9әнлек,һаулык,та6алы7 Сәләмәтлек

Донъя тормош,йәшәү,4үмер кисереү.

Дөр09,ха7,ра9 Ы9ын

Батыр 7ур7ыуһы6,герой,көслө

Ете6,өлгөр,булды7лы, Уң4ан

теремек,йыл4ыр.

- Элек, к1пселек халы7 у7ый - я6а белм2г2н замандар6а, с2с2нд2р халы7ты8 тарихын телд2н телг2 30йл2г2н. С2с2нд2р6е8 316 о9талы4ы Йыйын ва7ытында4ы 2йтешт2р62 асы7лан4ан. А7мыр6а с2с2н мен2н ?оба4ыш с2с2нде8 2йтешк2не.

- С2с2нд2р сы4ып 2йтеш2л2р.

• Милли к0р2ш.. Был к0с0рг2нешле уйын т0р0нд2 бе66е8 малай6арыбы6 к1ренекле я6ыусы, драматург, Баш7ортостаныбы66ы данлау4а, уны8 т2би42тен ма7тау4а к1п к0с 3ал4ан, 32м республикабы6 тарихында т2р2н э6 7алдыр4ан ш2хесте8 -Мостай а4а К2римовты8 " )с та4ан" 32м " О6он-о6а7 баласа7" 2с2р62рен2н 060кт2р к1р32тер62р. Ошо 060кт2р6е и4тибар мен2н ты8лап ултыры4ы6, с0нки 3у8ынан синоним 31662р6е табыр4а к2р2к буласа7.

")с та4ан" 292рен2н 060к.

В2зир.Малай6ар, 2 малай6ар, ту7та4ы6 2ле.

Башлы77а 7орал3ы6 й0р01 килешм29. М2 ;абдулла, ал.(Ул ке923ен2н 30й2к 3аплы б2ке сы4арып,;абдулла4а 3у6а.)

Башлы7 .?ай6ан 7ул4а т0ш0р608 быны.

В2зир. №оранып торма ,бирг2нде ал.

Башлы7.?ай6ан алды8, д0р090н 2йт. Ю4и32, б2ке82 барма7 осомдо ла тей6ерм2йем.

В2зир.Д0р090 инде уны8... Бирг2с, ал да 7уй.

Башлы7.?ай6ан алды8 ти62р.

В2зир.?ай6ан тип ни...Д0р090 ген2...?апыл т0й0л0п 7ала.

Башлы7.Ним2 д0р090 ген2.

В2зир. Д0р090н ген2 2йтк2нд2,бая мин уны Ш2рифулланы8 сумка3ынан с2лдер6ем .Ни82 о7шамаймы ни?

Әс42т. Ним2 е9е кил2 ул.-ус т0б0н Кендекк2 е9к2т2.

Кендек. Ю7сы, бер е9 т2 килм2й.

Әс42т. №ин якшылабыра7 е9к2, танауы8ды йырыбыра7... Их, 3ин шуны ла 3и6м2й3е8...К1м2с е9е, май к1м2се е9е бит."Әле ген2 к1м2с ашап сы7тым.

Кендек. Аша3а8 ни...Мин бы6ау э6л2рг2 барам.

Әс42т. Мин д2 3и82 бы6ау э6л2ш2йемме?

Кендек. Э6л2ш328 ни...

Әс42т. Эй, тукта 2ле, ыштан ке928д2 ним2 7абарып тора ул.

Кендек. Икм2к 7аты3ы.

Әс42т. Булма9, й2 таштыр 2ле.

Кендек. Бына, ышанма3а8 (Ке923енд2ге 6ур 4ына икм2к 7аты3ын сы4арып к1р32т2.) Бы6ау алдатыр4а.

Әс42т. Бы6ауы8ды, ни уны былай 4ына, алдатмай 4ына, 7ыуып 7айтырбы6. Әй6ә икмәге8де ултырып ашайы7. (Малай6ар, ашыкмай 4ына ултырып ашар4а керешәләр). Итәктәренә т0шкән валсы7тарын шунда у7 алып 7абалар.

Әс42т. Икмәкте ба9ып ашар4а ярамай. Ба9ып аша3а8, туй6ырмай ул. Әгәр бер валсы4ын ергә т0ш0р3ә8 я6ы7 була.

-Бер малай сы4а ла,3орай

-зур /оло,мә3әбәт,0лкән/

-я6ык /гона3,кәрәк т1гел эште эшлә1/

-ашау /рызы7 йыйыу,7ап7алап алыу/

Был әсәр6әр6ә автор ниндәй ике 6ур проблеманы к1тәрә? Икмәк 7ә6ере. Икмәк и8 7ә6ерле, и8 7иммәтле ризы7.Ун3ы6 йәшә1 ю7, шуны8 0с0н балалар икмәкте8 7ә6ерен белеп, уны әрәм-шәрәм итмәйенсә йәшәргә тейешбе6.

Ду9лы7, бер-бере8 менән ду9 булыу, ду9лы7 м0нәсәбәтендә, алдашыу4а, урлашыу4а юл бер 7асан да ю7лы4ын асып к1рһәтә.Ысынлап та кешеләр араһында4ы ду9лы7та ла, республика менән республика араһында4ы ду9лы7та ла, ил менән ил араһында4ы ду9лы7та ла эскерһе6 м0нәсәбәттәр, 16-ара килеше16әр генә х0к0м итергә тейеш. Ысын Ду9лы7ты8 ми9алы итеп Баш7ортостан менән Рәсәй6е8 бик к1п йылдар бергә булыуын әйтә алабы6.

Хә6ер бе6 видео та9манан баш7алабы6 )ф0н08 и8 матур урындарыны8 береһендә урынлаш7ан, и8 и9тәлекле урын-Ду9лык монументын 7арап 1тербе6. Бына ул. Был монумент баш7орттар6ы8 Рәсәй дә1ләтенә 7ушылыуына 400 йыл тулыуы ай7анлы т060лгән. Т0601се скульптор6ар - М.Р.Бабурин, Р.П.Левицкая, 2 архитектор6ар -Г.И.Гаврилов, Е.И.Кутеров.

Ду9лы7 а4асыны8 тамыр6ары ны7 булһын.

Йом4а7лау.Бына балалар,б0г0нг0 д2ресебе662н бе6 бик к1п к2р2кле м24л1м2тт2р алды7 .Синонимдар тема3ын 3е6 бик 32йб2т 16л2штерг2н3еге6. Ду9лы7ты8 да и8 м03им сифат ик2нлеген асы7ланы4ы6.Бынан 3у8 да 3е6 бе66е8 й060б06г2 7ы6ыллы7 килтерм293еге6,т2ртипле,намы9лы булып 19ер3еге6, республикабы66ы8 лайы7лы граждандары булыр3ы4ы6.

Ба3алау. Билд2л2р а8латып 7уйыла. Жетондар 3анала.

)й эше.

Баш7ортостан Республика3ы

М24ариф министрлы4ы

Я8ауыл районы муниципаль район хакими2те

Ист2к урта д0й0м белем бире1 м2кт2бе

муниципаль бюджет д0й0м белем бире1 учреждение3ы

Тема: Синонимдар.

Башҡар6ы:Ми8ле4олова

Илза Зикаф 7ы6ы

ю4ары категориялы

баш7орт теле

32м 262би2те у7ытыусы3ы.