Конспект урока по башкирскому языку на тему Дуҫ булайыҡ (7 класс)

Ма7сат.У7ыусылар6ы8 292р тура3ында4ы фекерен,образдар4а м0н2с2б2тен асы7лау;был 2с2рг2 ниге6л2неп,ду9лы7ты8 к2р2клеген а8латыу; тыу4ан я77а,уны8 кешел2рен2,хал7ыбы66ы8 40р0ф-4262тт2рен2 ихтирам,262п-2хла7,ду9лы7 т2рби2л21.

Йы3азлау.З.Биишева портреты;у7ыусылар6ы8 Юлдаш мен2н ?ы6ырасты тасуирлап эшл2г2н 31р2тт2ре,плакат7а б0й0к кешел2р6е8 м2рт2б2ле 31662ре: «Ду9тар6ы к1ре162н д2 6ур шатлы7 ю7,ду9тар6ан айырылыу6ан да 6ур 7ай4ы ю7»(Рудаки), «Я8ы ду9тар6ы тап7анда и9кел2рен онотма»(Эразм Роттердамский), м272лд2р: «Ду9-ду9ты8 к06г030», «Ду9ы8 нинд2й 726ере8 шундай»я6ыла.

Д2рес барышы

1.Ойоштороу моменты.

2.Та7та4а я6ыл4ан ши4ыр 09т0нд2 эш.

Ду93ы6 кеше-ут3ы6 кеше,

Ду93ы6 й2ш2м2й кеше.

?ошто8 к0с0 7анатында,

Ду9лы7та кеше к0сл0.

(?.»либаев.)

3.?26ерле у7ыусылар, б0г0н бе6 баш7орт 262би2тенд2 ки8 таныл4ан к1ренекле я6ыусы, ярты быуаттан арты7 ижади 41меренд2 уты6лап китапты8 авторы, ши4ыр 32м поэмалар, хик2й2 32м повестар, очерк 32м драмалар я6ыусы, Баш7ортостан Республика3ыны8 Салауат Юлаев исеменд2ге премия3ы лауреаты З2йн2б Абдулла 7ы6ы Биишеваны8 «Ду9 булайы7» повесын йом4а7лаяса7бы6.»92р тура3ында фекер алышаса7бы6.Ошо 292рг2 ниге6л2неп, ду9лы7 епт2ре тура3ында белемебе66е т2р2н2йт2с2кбе6.

4.Повесть й0км2тке3е 09т0нд2 эш.

У7ытыусы. «Ду9 булайы7» повесыны8 «Ауылда т21ге кис» б1легенд2 хал7ыбы66ы8 нинд2й йола3ы ха7ында 316 бара? (У7ыусылар 7уна7та булыу, аш-3ыу йола3ы тура3ында 30йл2й62р.)

У7ытыусы. З0л2йха ин2йЮлдаш7а нинд2й 262плелек 7а4и623ен т0ш0нд0р2?(Ололар6ы8 316ен б1лдере1 килешм2й.)?уна7 була беле1 16е 6ур 30н2р.Уны8 нинд2й 7а4и62л2ре бар? (Табын4а б0т23ене8 д2 ултырып б0т01ен,и8 оло кешене8 ашай башлауын к0т0рг2 кир2к, аша4анда 7ыс7ырып 30йл2ше1 килешм2й, 3.б.)Аш-3ыу,7уна7 3ыйлау тура3ында нинд2й м272лд2р 32м 2йтемд2р бел23еге6?

У7ытыусы.»92р62н Ишт21 7арт тура3ында ним2л2р белдеге6?Ним2 ул 7обайыр? С2с2нд2р62н кемд2р6е бел23еге6? (У7ыусылар6ы8 яуаптары.)

Видеомагнитофон та9ма3ынан «Ололар6ы ололау» тиг2н 7обайыр6ы ты8лау.

У7ытыусы. Эйе, элек-элект2н ололар балалар6ы8 т2ртипле булыуын,0лк2нд2р6е8 316ен2 7ола7 3алыуын тел2г2н 32м 1662ре л2 кесел2р6е х0рм2тл2г2нд2р,0лг0 к1р32тк2нд2р. Олоно оло, кесене кесе итк2нд2р.

У7ытыусы. С2лм2н бабай баш7орттар6ы8 нинд2й йола3ы тура3ында 30йл2й? )60кт0 и4тибар мен2н ты8ла4ы6 32м кем тура3ында 316 бар4анын 2йтеге6?

«Баш7ортса к0р2ше1 башлана!..-тип х2б2р иттел2р.К0р2шсел2р й1герешеп май6ан4а сы7ты. Мине8 й0р2к жыу итеп 7алды…»

(У7ыусылар6ы8 яуабы.)

У7тыусы. Ир-егетт2р6е малай са7тан сыны7тырыусы,ихтыяр к0с0 ны7ышмалылы7 т2рби2л21се 16енс2лекле бер м2кт2п булып тора баш7орт к0р2ше. Алпамыша, Алдар батыр, Салауат батыр 3ыма7 32р заманды8 16 батыры була.!6ебе66е8 районыбы66ан да к1пме батыр6ар сы77ан.;айнанша Х2й62ршин, Дилар Кашапов, Игорь Д21л2тшин ке1ек батыр6арыбы66ы8 исемд2ре м28гел2шк2н.

Йыйын4а Юлдашты8 ту4андарынан та4ы кемд2р кил2? (У7ыусылар6ы8 яуаптары). Бик д0р09 у7ыусылар. »й62ге6 2ле х26ер С2лм2н, Ибра3им, Х2мит бабай6ар6ы8 образдарына 7ы97аса характеристика т060й0к. (№айлап 30йл2те1).

Бындай бабай6ар бе66е8 ауылда ла бармы? (Яуаптар.)

Эйе, улар эшс2нд2р, тап7ыр6ар, а7ыллылар, яр6амсылдар, 16-ара бик ду9тар. Ду9лы7тары бе6г2 л2 1рн2к булырлы7.

«й62ге6 х26ер берг2л2п Абдулха7 Игебаев 31662рен2 Д.Х2с2ншинды8 «Ду9лы7 маршы» тиг2н йыр6ы йырлап ишеттер2йек.

У7ыусылар 1662ре эшл2г2н 31р2тт2рг2 7арап Юлдаш мен2н ?ы6ырас тура3ында 30йл2й62р.

У7ытыусы. :ур р2хм2т, 726ерле балалар. »92р6е бик 32йб2т 16л2штерг2н3еге6.Ысынлап та, Юлдаш ке1ек малай6ар кил2с2кт2 л2 тормош ауырлы7тарын да е82с2к, й2м4и2тк2 фай6алы кеше булып 192с2к. Батырлы7 мен2н матурлы7 берг2 й0р0й. Бе6 быны Юлдаш образында, уны8 эш-х2р2к2тенд2,ипт2шен2 32м к2м2 хужа3ына бул4ан м0н2с2б2тенд2 асы7 к1р2бе6.Был бигр2к т2 «Дауыл» б1легенд2 и4тибар6ы ны7 й2леп ит2.(Б1лект2н 6ур булма4ан 060к с2хн2л2штерел2).

Эйе, Юлдаш т2би42т 3ынауын е8еп сы4а.» Юлдаш 32м ?ы6ырас характерында4ы кире сифаттар бе662 л2 бар.!6 хол7о8да4ы кире я7тар6ы б0т0р01 09т0нд2 эшл2162н тартынма97а к2р2к. Повесты8 авторы З2йн2б Биишева ла к0нс0, ма7тансы7, 7ур7а7 кешел2р6е яратма4ан. Шу4а к1р2 л2 ул был тема4а бик йыш м0р2ж242т итк2н.»й62ге6 2ле З.Биишеваны8 «Ма7таныр4а ярат7ан ду97а»тиг2н ши4ырын магнитофон та9ма3ынан ты8лап 1т2йек.(Магнитофон та9ма3ынан алдан я66ырыл4ан ши4ыр6ы ты8лау.)

Ял минуты. Бе66е8 Баш7ортостанда,

Ду9 32м татыу балалар.

?ул4а-7ул тотоналар,

Тал булып б0г0л2л2р.

?а6 булып 7а4ыналар.

Шулай бейеп алалар.

Шунан шым 4ына ултырып,

Та4ын белем алалар.

Бер у7ыусы З.Биишеваны8 «К0нс0 ду97а» тиг2н ши4ырын яттан 30йл2й.

У7ытыусы. Бына, у7ыусылар бик т2 ф23емле, к18елг2 1теп инерлек 31662р мен2н би62г2н ши4ырын я6ыусы апайыбы6.Ошо 31662р6е и9т2н бер ва7ытта ла сы4армайы7.

« х26ер 2й62ге6 3орау6ар4а яуап я6ып 7арайы7. (№орау6ар я6ыл4ан битт2р таратыла, у7ыусылар та6а 7а4ы66ар4а яуаптар я6алар.)

№орау6ар.

1.Юлдашты8 я8ы класташтарынан кемд2р6е бел23еге6?

2.?ай3ы3ы 3е6г2 о7шай?

3.?ы6ырас мен2н ;арифты8 16-ара м0н2с2б2те ха7ында ним2л2р бел23еге6?

4.Буранбай а4ай мен2н ;2ли а4ай 7ай6а эшл2й62р?

5.Улар6ы8 16-ара м0н2с2б2те нисек?

6.Ни 0с0н ?ы6ырас Юлдаш7а 16ен отличник, пионер, батыр малай итеп к1р32тк2н?

7.Юлдаш мен2н ?ы6ырасты8 ду9лы7тары 060л01г2 ним2 с2б2псе?

8.?ы6ырасты8 хол7онда ы84ай я7тар бармы?

9.Повеста нинд2й баш7орт йыр6ары телг2 алын4ан?

«Ду9лы7 сифаттары» тиг2н уйын уйнау. (У7ытыусы 31662р 2йт2, ду9лы77а хас сифат я84ыра3а, у7ыусылар 7улдарында4ы 7урай с2ск2л2рен к1т2р2л2р.)

-Ышаныслы.

-Талапсан.

-Яла4ай.

-А7ыллы.

-Т2ртип3е6.

- «62п3е6.

-Аралашыусан.

-Ма7тансы7.

-?ы6ы73ыныусан.

-Алда7сы.

-?ур7а7.

-Батыр.

-Яр6амсыл.

-К0нс0л.

-Я7шы.

-Яман.

-Эшс2н.

-Ял7ау.

-Эл2ксе.

У7ытыусы. Бик я7шы, балалар, ысын ду9ты дошмандан айыра бел23еге6 ик2н, тормошта ла ял4ышма93ы4ы6 тип ышанам.!6еге6г2 ти8 ду9тар табыр3ы4ы6.Баш7орт хал7ы элек-элект2н баш7а милл2т халы7тары мен2н д2 ду9,татыу й2ш2г2н. Был 31662рг2 ми9ал итеп, баш7орт 32м рус ду9лы4ын да 2йтм2й ките1 м0мкин т1гел. Быйыл Баш7ортостанды8 16 ирке мен2н Р2с2й д21л2тен2 7ушылыуына 450 йыл тулды. Был ду9лы7 бер ва7ытта ла 7а7шама9 тип ышан4ы кил2.

Ду9лы7 ул - 6ур т0ш0нс2. Хал7ыбы66ы8 « Ду9 яу6а 3ынала»

тиг2н 316е л2 бар. Ысын ду9лы7 ауырлы7тар6ы е8ерг2 к0с бир2, й2ш21г2 й2м 09т2й. Ду9лы7ты8 726ерен белеге6!

)йг2 эш. «Ду9тар» тиг2н тема4а 2ки2т я6ып 7арар4а.