Мерекелер. Етістік райлары

Ашық сабақтың жоспары

Пән: қазақ тілі

Сабақтың тақырыбы: Мерекелер. Етістік райлары.

Мақсаты: а) білім беру Грамматикалык тақырыпты түсіндіру,

меңгерту арқылы лексикалық тақырыпқа көшу, соның негізінде

ауызша сөйлеу мен жазбаша сауаттылығын дамыту, дағды мен

шеберлік қалыптастыру.

э) тэрбиелік Көктем мерекелері, оның оқушы өміріндегі шынайы

көрінісі, оған эсері туралы өз шығармашылығы тұргысынан ой

бөлісу, сол арқылы туган жерде болатын мерекелерге ұлттык сана

түрғысынан келуге тэрбиелеу.

б) дамытушылық Өз еңбегі бойынша пікір айта алу, түйінді ойға сұрак қою арқылы ойын дамытуы, өзіне өзі есеп бере алу кабілетін дамыту.

Көрнекілігі: грамматикалық кестелер, «Алмаағашы», шығу парағы, оқушылардың суреттері, тірек сызбалар, таза плакат, маркер, доп.

Әдіс- тсілдері: түсіндіру, баяндау, талдау, есеп беру, өз жұмысын қорғау, топтастыру. Сабақ түрі: Кіріспе сабак. Сабак барысы:

I. ¥йымдастыру кезеңі

қай мезгіл?

а) Сэлемдесу, ұран, күнделікті лексика аптаның кай күні?

кай күн?

э)Тақтада «Алма ағашы», грамматикалык кестелер.

II. Модуль құрылммы мен максатын айту.

Модуль 1 сабақ «Кіріспе» бөлімінен, 4 сабак «Сөйлесу» болімінен, 1 сабак «Қорытынды» бөлімінен тұрады.

III. Жаңа тақырыпты түсіндіру.
Модуль

Жаңа тақырыпты бастамас бұрын «Алма ағашы»- мен жұмыс жасаймыз.

1 кезең. Мұғалім: ~ Қане, балалар, біз енді «Етістік» атты алма ағашынан піскен алмаларды жұлып алып, өз кэрзеңкелерімізге салайыкшы.

Бір оқушыны шақырып, кэрзеңкеге салдырамыз: Алма артында «сөйлеп отыр», демек, бұл- күрделі етістік.

Тек грамматикалык тақырыпты түсіндіріп болған соң ғана ашып, өз кәрзеңкесіне саламыз.

2 кезец. Грамматикалық тақырып. /. Қалаурай (тақтада) Кесте бойынша түсіндіремін.

жекеше

Соңғы ды

(конечный Жақ \. зі

(лицо)

Дауысты, ұяң,

ҮНДІ

(гл. сонорные звонкие)

Қатаң (глухие)

Көмекші етістік

(вспомогательный глогол)

[. Мснің

Бар+ғы+м Кел+гі+м

Айт+қы+м Кет+кі+м

еді

ксл

Д1 ген

ер етін

ІПТІ

кепше

П.Сенің

Бар+ғы+ң Кел+гі+ң

Айт+кы+ң Кет+кі+ң

Сіздің

Бар+ғы+ңыз

Кел+гі+ңіз

Айт+қы+ңыз Кет+кі+ңіз

III. Оиың

Бар+ғы+сы Кел+гі+сі

Айт+қы+сы Кет+кі+сі

I. Біздің

Бар+ғы+мыз Кел+гі+міз

Айт+кьі+мыз Кет+кі+міз

11. Сендердің

Бар+ғы+ларың

Кел+гі+лерің

Айт+қы+ларың Кет+кі+лерің

еді ді

кел

ген

- ер етін іпті

Сіздердің

Бар+ғы+ларыңыз Кел+гі+леріңіз

Бар+ғы+лары

Кел+гі+лері

Айт+кы+ларыңыз Кет+кі+леріңіз

Айт+қы+лары

Кет+кі+лері

ПІ.Олардың

Мысалы, 1 )Менің сабақ айтқым келеді. Сенің сабак айтқың келе ме? Біздің сабақ айткымыз.үйренгіміз келеді. Ол мектепке барса игі еді. 2)Мен тактаға жазайын. Сен дэптерге жаз. Ол күнделікке жазсын.

3)Мен сыныпқа кірсем,сабак элдеқашан басталып кетіпті. 4)Мен сабакта отырмын.(1жақ,осы шақ,ашыкрай)

Мұндағы үндестік заңы(буынның жуан жіңішкелігі де)сөз болады.Ашық рай туралы-осы үшеуіыен баска етістіктер делінеді.

Мысалы; Сонымен етістіктің кандай райлары бар екен?-деп,доппен ойнаймыз.

1)-кы,-кі,-ғы,-гі жұрнағы аркылы жасалатын кай рай? 2)-са игі еді аркылы ше? 3)-са,-се арқылы ше?

4)ешқандай арнайы жұрнагы жок түрі (райдың)

"Алма ағашы"-на оралып,көк алмаларды үзіп,пісті деп, кәрзеңкеге саламын.

Грамматикалық сөздік: наклонение-рай, шартты рай-условное наклонение(кестеден)

Лсксикалық тақырып. 3-кезең

-Енді балалар,мерекелер тақырыбына көшеміз.

(таза ватманға шақырылған балалар мереке аттарын жазады да,сол тақырып

бойынша өзі салған суреті

8-наүрыз-?

22-наурыз-?

9-мамьца

коктемгі

мерекелер

цандай?

1-мамыр-?

негізінде еркін жұмыс жасайды (өлең, такпак, жай әңгіме).Әсіресе, өтіп кеткені,келе жатқаны ерекше ескерілуі керек. Етістік райларып қолдануы керек (мүмкіндігінше). Қол шапалақтап,мадақтап отырғызамыз.

Сөздік.Жаңа сөздер(тақтаға жазып коямыз,олар сөздікке жазады немесе

кестеден көрсетеміз)

-айтамыз

-жазамыз Мысал: мереке, мейрам-праздник

-дауыстап

-буындап

(жуан,жіңішке деп)

Бекіту 4-кезең

113-бет, 3-тапсырма

Тақтадағы кестені,эрі түсінгенін сараптау мақсатыыда жаттығу жұмысын жазбаша орындаймыз.Үлгісін көрсетеміз(тақтада)

Сөз кұрамына талдау

Қонақка барсаң-шартты рай Ьаргымыз келеді-калау рай Жақсылық болсын - бұйрық рай Құт,береке болсын-бұйрык рай Құттыктағым келеді-калау рай

Тек көрсеткіштері бойынша талдаймыз. -Енді шығу парағын толтырамыз.Таратылады. Шығу парағын голтыру.

Қабылдауы баяуларға-бөлек

«Өте жақсылар» мен «жаксыларға»- бөлек

-Осымен сабағымызды аяқтаймыз.

Үйгс тапсырма

Наурыз мерекесінс орай әркім өзіне жақын адамды кұттықтайды. Мәтінде міндетті түрде райларды колданады (формасы-диалог,әңгіме,шығарма)

Пэн мүғалімі : Ангаралиева П.Б.