Урок «Сузык авазлар»

татар теленнән дәрес конспекты

Сыйныф: 5

Төркем: татар төркеме

Дәреслек: Татар теле: рус телендә төп гомуми белем бирү мәкт. 5 нче с-фы өчен д-лек (татар балалары өчен)/ Ф.Ф. Харисов, Ч.М. Харисова; -Казан: Татар. кит. нәшр., 2012.-159б. Татарстан Республикасы Мәгариф һәа фән министрлыгы тарафыннан рөхсәт ителгән.

Тема: Сузык авазлар.

Максат: 1. Укучыларны сузык аваз хәрефләре белән таныштыру;

2. Сузык авазлар турында булган белемнәрне камилләштерү;

3. Бер- береңә ярдәмләшү кебек уңай сыфатлар тәрбияләү.

Җиһазлау:

1. Компьютер, кулланма материаллар;

2. Презентация

Материал: дәреслек, 71,72 бит. Рус мәктәпләрендә татар балаларына ана теле укыту: Укытучылар өчен методик кулланма: 5 нче сыйныф/ Ф.Ф. Харисов, Ч.М. Харисова.- Казан: Мәгариф, 2007.-72б.

Метод: аңлату, өлешчә эзләнү, күрсәтү.

Алымнар: укытучы сүзе, укучы сүзе, дәреслек белән эшләү, әңгәмә, язмача эш

Кулланылган структуралар: МЭНЭНДЖ МЭН

ФИНК-РАЙТ-РАУНД-РОБИН(белемнәрне системага салу)

МИКС-ФРИЗ-ГРУП (ял минутында)

Дәрес төре: катнаш

Дәрес барышы

Дәрес этаплары

Этапның эчтәлеге

I Оештыру моменты

Укучыларның дәрескә хәзерлеге тикшерелә.

Укытучы өчен максат:

балаларда яхшы кәеф, эшлисе килү халәте тудыру.

Укучылар өчен максат:

дәрестә игътибар булдыру.

а) Психологик уңай халәт тудыру.

-Исәнләшү.

-Кояшны, көнне, дусларны сәламләү

- Артикуляцион гимнастика. (Сузык авазларны әйттерү)

II Өй эшен тикшерү

Укытучы өчен максат:

үткән теманы аңлау дәрәҗәсен ачыклау.

Укучылар өчен максат: өй эше дөреслеген тикшерү.

- Бүген 17 нчы декябрь. Сишәмбе көн. Өй эше "Фонетика" бүлеген кабатлап бер-береңә сораулар бирергә әзерләнергә иде.

Укучылар алдында кәгазь битләре.

- Шулай итеп, укучылар, без үткән дәресләрдә тел белеменең нинди бүлеген өйрәндек?

- Фонетика.

- Авазларны язуда ничек белдерәбез?

- Хәрефләр белән.

III Яңа теманы аңлату

Укытучы өчен максат:

Хәрефләр турында укучыларның белемнәрен тикшерү;

Укучылар өчен максат:

Хәрефләр турында белемнәрен куллану

- Әйдәгез, хәрефләр турында белгәннәребезне искә төшерик.

ФИНК-РАЙТ-РАУНД-РОБИН- "уйла-язып куй-төркемдә фикер алыш"

Җавапларын башта язалар, төркемдә фикер алышып укытучы сораган укучы җавап бирә.

- Мин сезгә сораулар бирәм. Бергә уйлашып җавап бирегез.

Слайд 1.

- Татар алфавитында ничә хәреф бар? (39)

- Кайсы хәрефләр татар телендә генә кулланыла?(ә, җ, ң, ө, ү, һ)

- Кайсы хәрефләр аваз белдерми?(ъ,ь)

- Кайсы хәрефләр ике авазга билге булып йөри? (г, к, в)

- 2 хәреф ярдәмендә кайсы аваз белдерелә? (һәмзә)

- Сузык авазларны белдерә торган хәрефләрне әйтегез.

- Укучылар, без бүген сузык аваз хәрефләре турында тагын да күбрәк белербез. Сузык авазларны белдерергә ничә хәреф кирәклеген белербез.

Слайд 2.

- Мин сезгә тактада шигырь юллары әзерләдем. Алар сезнең алдыгызда да бар.

ГӨМБӘЛӘР

Көне буе бүген елый болыт,

Кояш та йөзен чыткан,

Көзге яңгырдан сакланып,

Гөмбәләр зонтик тоткан.

-Һәр төркемгә берәр юл. Шушы юлга транскрипция ясарга кирәк.

Тактага чыгып язалар.

- Хәзер сузык аваз хәрефләре астына сызыгыз.

- Үзебезнең төп сорауга җавап эзлик. Сузык авазларын белдерү өчен ничә хәреф кирәк. (10)

- Кайсы хәрефләр ике аваз кушылмасын белдерә?

- Транскрипциягә игътибар белән карагыз. Ирен гармониясе булган сүзләрне табыгыз. (көне, болыт, йөзен, көзге)

- Язган вакытта без нинди кагыйдәне истә тотарга тиеш?

- О, Ө хәрефләре бер тамырлы сүзләрдә беренче иҗектә генә языла.

- Алынма сүзне табыгыз. (зонт) Рус теле аша кергән немец сүзе.

- Беренче иҗектә [a] авазы ничек укыла?

IVНыгыту

Укытучы өчен максат:

яңа теманы аңлап үзләштерүдә активлыкка һәм мөстәкыйльлеккә юнәлтү.

Укучылар өчен максат:

яңа белемнәрне кулланып күнегүләр эшләү

Ял минуты

МИКС-ФРИЗ-ГРУП (сорауга җавапбулган санга берләшеп басарга)

- Татар телендә ничә калын (нечкә) сузык аваз бар? Ничә ел фасылы бар? Т.т. ничә килеш бар? Ничә хәреф аваз белдерми? Э авазын белдерү өчен ничә хәреф кирәк? Бер атнада ничә көн?

а) дәреслек буенча эш. 71б. 143к. телдән

-Нәтиҗә ясагыз.

б) 75б. 153к. язмача дәфтәрләрдә.

V Өй эше бирү

Укытучы өчен максат:

яңа материалны ныгыту.

Укучылар өчен максат:

Алган белемнәрне мөстәкыйль куллана алу.

Билгеләр кую.

- Өй эше бирү. 71б. 144к. (яз),73б. 150к. телдән укырга

- Без бүген нәрсә өйрәндек?

- Сузык аваз хәрефләре турында нәрсәләр белеп калдыгыз?