Сабақтың тақырыбы: Жамбыл Жабаевтың өмірі мен шығармашылығы

Қызылорда облысы,Шиелі ауданы,Бәйгеқұм ауылы

М.Әуезов атындағы №251 орта мектебі

Пән мұғалімі: Мамыраева Жанат Нұрмағанбетқызы

Күні: 21.12.2012 жыл Сыныбы: 11 «А» Пәні: Әдебиет

Сабақтың тақырыбы: Жамбыл Жабаевтың өмірі мен шығармашылығы

Сабақтың мақсаты:

Білімділігі : ақынның өмірін, өлеңдерінің өзіндік табиғатын даралай,

саралай отырып, өзгешелігіне көңіл бөлу,ақын шығарма-

ларының идеялық-көркемдік мазмұнын ашу, өлеңді мә-

нерлеп оқуға,өз жанынан өлең шығаруға дағдыландыру.

Дамытушылығы: оқушының сөйлеу тілін дамыту,өз пікірі бар сауатты оқу-

шыны дайындау,ауызша да, жазбаша да еркін,көркем

сөйлеуге үйрету,әдебиет теориясынан алған білімдерін

кеңейту.

Тәрбиелігі: оқушыны болашаққа деген сенімге баулу,отаншылдыққа,

туған жерге деген сүйіспеншілікке, адамгершілікке тәрбие-

леу.

Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақтың әдіс-тәсілдері: түсіндіру,баяндау,сұрақ-жауап,оқулықпен жұмыс,

талдау,СТО

Пән аралық байланыс: тарих, қазақ тілі,география,өмірмен байланыс

Көрнекіліктер: ақын портреті, «Аңыз адам» журналы, интерактивті

тақта.газет-журналдар

Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру кезеңі: а)сәлемдесу ә)түгендеу б)журналды толтыру

Үй тапсырмасы: І.Жансүгіровтің өмірі мен шығармашылығы,

«Құлагер» поэмасы

Үй жұмысын «Эверест» ойыны арқылы үй тапсырмасын бағалау.Үй тапсырмасы

мен жаңа сабақты ВЕНН диаграммасы арқылы байланыстыру.

Жаңа сабақты түсіндіру:

« Әдебиет- халықтың рухани байлығы»-деп ,Ғ.Мүсірепов айтқандай,

сөз асылын, тіл тазалығын сезінетін кезекті әдебиет сабағымызды бастаймыз.

Бүгінгі сабағымызда «Халық поэзиясының алыбы», «ХХ ғасырдың Гомері»,

М.Әуезов: «Жетісу ақындарының алтын діңгегі» деп атаған , «Ақындардың атасы»

Жамбыл атамыздың өмірімен, шығармашылығымен таныс боламыз.

Жамбыл Жабаевтың өмірінен толық мәлімет беремін.

Жамбыл -екі ғасырдың куәсі;

-жыршы-жырау;

-халық ақыны;

-ірі айтыскер ақын.

Жамбыл өлеңдерінің тақырыбын былайша бөлуге болады:

Жамбылдың молданың үстінен әкесіне жасаған шағымы

1916 жылғы ұлт-азаттық қозғалысы

жайлы

Төңкеріске

дейінгі ел ба-

сындағы ауыр халі жайлы

Ашынған елдің айбарлы ерлігі, қаһармандық қуаты жайлы

Баласы Алға- дайды жоқтау

сарынында жазылған өлеңі

Сатиралық өлеңдері

Отан туралы

«Шағым»

«Патша імірі

тарылды», «Зілді бұйрық»,

«Халық кегі»,

«Халықтың еркі кетті басынан»

«Жылқышыға,

«Кедей күйі»,

«Мәңке туралы»,

«Әділдік керек халыққа»

«Қамал бұзған қаһарман»,

«Аттан ,батыр

ұрпағым»,

«Ата жаумен

айқастық»

«Алғадай ту- ралы әрбір ой», «Аттандыру»

«Кәдірбайдың төбеті», «Кі- кімге», «Сәт сайланарда», «Өстепкеде»

«Ленинградтық өрендерім», «Ұлы көш» т.б

Дастандары: «Өтеген батыр», «Сұраншы батыр», «Көрұғлы батыр». «Саурық батыр».

ХХ ғасырдағы Жамбылдың ізін қуған халық поэзиясының көрнекті өкілдері: Кенен Әзірбаев, Нартай Бекежанов,Нұрпейіс Байғанин, Орынбай Тайманов т.б

Өлең құрылысына талдау (тақтаға 3 оқушы шығарылады)

Көк жайлауды //қалдырып, а 1шумақ,4 тармақ,7буын,8бунақ,шалыс ұйқас

Қайда //көшіп кетеміз? б

Көкіректі// тар қылып, а

Қорлықпен// қайтіп өтерміз? Б

Менің пірім-//Сүйінбай, а қара өлең ұйқасы

Сөз сөйлемен //сыйынбай. а

Сырлы//сұлу сөздері б

Маған тартқан //сыйындай. А

Садақ тартқан қазаққа, а кезекті ұйқас

Түтіндетті мылтықты. б

Ертісті өтіп оралтып, в

Жетісуға қол сұқты. б

Жамбыл-айтыс өнерінің шебері

-1875 жылы Бақтыбай, Сарымен;

-1885 жылы Сарбаспен;

-1897 жылы Құланаян Құлмамбетпен;

-1907 жылы Досмағамбетпен;

-1909 жылы Шашубаймен

-1881 жылы Құлмамбетті жеңіп, «Жетісудың атақты ақыны» аталды.

Оның айтыстарында қыз бен жігіттің қайым айтысы да, түре айтыс та, сүре айтыс та бар.

«Болмасаң да ұқсап бақ» 2 жұпты айтыстыру (4 оқушыға 1 шумақтан өлең беру)

«Атадан ұл туса игі, ата жолын қуса игі» қазіргі кездегі айтыскер ақындар туралы мәліметтер беру. 2012 жылдың 9 желтоқсанында Астанада болған «Біздің ел осындай»

атты айтыс жайлы сұрау.Осы айтыстың жеңімпазы- Мұхтар Ниязов жайлы әңгімелеу.

«Халқым бар ақындарын ардақтаған» Ауылымыздың айтыскер ақыны Махамбетқали Тұрсанов жайлы оқушылармен пікір алмасу.

Жамбыл- екі ғасырдың куәсі

Ақынның өмір сүрген уақытысындағы елеулі уақиғалармен таныстыру.

-Қоқан хандығы;

-Орыс патшалығы;

-Колхоздандыру;

-1916ж. Азамат соғысы;

-Ашаршылық;

-Депортация;

-Тоталитарлық жүйе;

«Бәрі менен басталады»(Егемендігіміздің 21 жылдығына орай осы сөздерді алдым,тақтаға 3 оқушы шығады)

П-проза Е-Ер төстік Ж-жар-жар

Р-риторикалық сұрау г-гималай е-Есеней

Е-Еспенбет е-Есенберлин л-лирика

З-Зілді бұйрық м-метафора т-теңеу

И-ирония е-ертегі о-Омар Хаям

Д-драма н-нақыл өлең қ-қара сөз

Е-естірту д-Даудың басы.. с-сүре айтыс

Н-новелла і-ішкі монолог а-айтыс

Т- Тайыр Жароков н-новелла

Білімі төмен оқушылармен жұмыс (кеспе қағаз)

Тапсырма: көп нүктенің орнына тиісті сөздерді қой

Құр судан.........шықпайды,

Құр сөзден..............шықпайды.

Аталы сөзге ............. таласады.

Асыл жігіт белгісі аз............де,көп тыңдар.

Сөз қуған................жолығар

Өтірік сөз ..............баспас

Сөзді..........түртеді

« Түбір,жалғау,жұрнақ» ойыны. (қазақ тілімен байланыс)

1.Барыс септіінің жалғауы

2.Болымсыз етістіктің жұрнағы

3.Ырықсыз етіс жұрнағы

4.Қират сөзінің синонимі

5.Есімшенің жұрнағы

6.Барыс септігінің жалғауы

7.Қазақ тіліне тән әріп

8.Есімшенің жұрнағы

9.Үнді дауыссызы

10.Ашық дауысты дыбыс

Жауабы: Қамал бұзған қаһарман

1.Көсемшенің жұрнағы

2.Жуан дауысты дыбыс

3.Өзгелік етіс жұрнағы

4.Салыстырмалы шырайдың жұрнағы

5.Бұйрық сөзінің синонимі

6.Тәуелдік жалғаудың ІІІ жағы

7.Қатаң дауыссыз дыбыс

8.Есімшенің жұрнағы

9.Ырықсыз етіс жұрнағы

10.Жедел өткен шақтың жұрнағы

Жауабы: Патша әмірі тарылды

Кітап бұрышымен оқушыларды таныстыру, «Ғасырлық ғұмырдан бір тағылым» тақырыбымен жасалған альбоммен балаларды таныстыру.

Оқушыларды бағалау:

Жаңа сабақты бекіту: Әдебиет-адам өнерінің ең ұзақ жасайтындарының бірі.

Ғ.Мұстафин

Үйге тапсырма: 1-қатар. «Ақын болдым он үште» өлеңін жаттау

2-қатар. «Ақын даңқы-халық даңқы» өз жанынан өлең шығару

3-қатар. «Ақындардың атасы» (айтыс өнері) реферат

М.Әуезов атындағы №251 орта мектеп

Ашық сабақ

Тақырыбы

Жамбыл Жабаевтың

өмірі мен шығармашылығы

Пәні: әдебиет

Пән мұғалімі: Мамыраева Жанат

Сыныбы: 11 «А»

2012-2013 оқу жылы