Доклад на тему МЕН ЖАҢА ФОРМАЦИЯ ПЕДАГОГЫМЫН

МЕН ЖАҢА ФОРМАЦИЯ ПЕДАГОГЫМЫН

Ұлы Ұстаз Ахмет Байтұрсынов «Білім - біліктілікке жеткізер баспалдақ, ал біліктілік - сол білімді іске асыра білу дағдысы» - деп бекер айтпаған. «Біліктілік» деп қандайда бір еңбектің түріне дайындалудың, дайындық дәрежесінің деңгейін айтады. Кез-келген қызметкер біліктілігін ұдайы жетілдіріп отырады. Осындай ұлағатты сөздерді басшылыққа ала отырып, өзімнің іс-тәжірибемде ескеріп отырамын.
Қарағанды қаласындың ПШО педагог қызметкерлердің біліктілігін арттырудың 1 ілгері деңгей бағдарламасы бойынша біліктілікті арттыру курсынан өттім. Осы курстың мұғалімге берер көп жаңалығы бар екеніне анық көзім жетті. Мұғалім қызметіндегі маңызды дүние - жекелеген оқушылардың тақырыпты қабылдау ерекшеліктерін, оқушылардың түсініктерін жетілдіру немесе жақсарту мақсатында олардың жұмыс жүргізу қажеттігін ұғынуы, сондай-ақ кейбір оқушылардың тақырыпты өзіне ыңғайлы бірегей тәсілдермен меңгеретіндігін жеке түсіне білуі керектігі жөнінде курста айтылғандай мен сабақтарымды өткізе отырып, алдымен сабақ беру тәсілімді өзгерттім. Нәтижесінде әр сабақты жоспарлаған кезде сабақ үрдісінің әр аспектісін, әр модулін жеке зерделеп, сабаққа тыңғылықты дайындалып отырамын. Сонымен қатар лессон стадий,мектепті дамыту жоспарын құрып, оны жүзеге асыру, 7 модуль аясында коучингтерді өткізуді үйрендім. Әріптестермен кәсіби және желілік қоғамдастықты ұйымдастырдым.
Әлеуметтік сындарлылық тұрғыдан оқытуды түсіну (Vygotsky, 1978; Wood, 1998) осы Бағдарламада айтылған «Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер» негізінде жатыр. Балалар өзінің түсінігін өзіндік зерттеулері мен әлеуметтік өзара байланысқа сәйкес құратын белсенді білім алушылар болып табылады. «Диалог негізінде оқыту және оқу» (Мercer, 1995; Alexander, 2008), метасана немесе «Қалай оқу керектігін үйрену» (Flavell, 1976; Vygotsky, 1978) деген атаулармен танымал педагогикалық тәсілдер әлеуметтік сындарлылық идеяларының қазіргі заманғы маңызды түсіндірмелері ретінде қолданылады. Жеті модульдердің барлығында қарастырылатын идеяларды оқыту мен оқудың жаңа тәсілдері деп санауға болатынына қарамастан, мен жаңа әдістер ретінде «Диалог арқылы оқыту» мен «Қалай оқу керектігін үйренуді» ғана қарастырамын, себебі олар әлеуметтік сындарлылық көзқарасымен тығыз байланысты. Диалог негізінде оқыту мен оқу оқушылардың өзара сұхбаттасуы және мұғалім мен оқушы арасындағы диалогтің шәкірттердің өзіндік ойпікірін жүйелеуі мен дамытуына көмектесетін амал екенін меңзейді. «Қалай оқу керектігін үйрену» немесе метасана оқушыларға оқуды өз бетінше жалғастыра алатын білім жинау жауапкершілігін түсінуге және оны өз мойнына алуға қалай көмектесуге болатынын көрсетеді.
Сапалы және табысты оқыту жайында қорытынды қалыптастыру. Оқытудың сапасын екі тәсіл арқылы анықтауға болады. Біріншісі, бағалау оқу қызметінің нәтижесіне байланысты болмай, мұғалімнің іс¬әрекетінің тәжірибе талаптарына сәйкестігін, яғни - мұғалім жұмысының тиімділігін, оқушылармен өзара байланысының сипаты мен жиілігін анықтау мақсатында жүргізіледі. Бұл жағдайда баға мұғалім жұмыс істейтін оқушыларға байланысты қарастырылады, оқыту үдерісіне тәуелді болмайды. Оқытуды бағалаудағы екінші тәсіл жай ғана кәсіби міндеттерді жауапкершілікпен орындағаннан гөрі, көбірек күш жігерді талап ететін сапалы әрі табысты оқытуға ерекше көңіл бөледі. Табысты оқыту білім беру үдерісіне тәуелді болғандықтан, оқытудың шын мәнінде жүзеге асырылуы мен құзіреттілік, шеберліктің деңгейі қаншалықты екенін саралай білу де қажет. Сонымен қатар оқушылардың жай-күйі мен әлеуметтік ортасының сипатын, мүмкіндіктерінің дәрежесі мен қолжетімділік деңгейін білу қажет. Осыған байланысты сынып туралы мәнмәтіндік мәлімет қажет болады. Осылайша бұл Бағдарлама:
1) оқыту мен зерттеуге ынта¬жігерін салып, белсенді жұмыс істейтін және оқушыларға қамқорлық көрсете отырып, ықпал ететін және бағдар беретін мұғалімдерді;
2) әрбір оқушының пәнді түсінуді қалай құрылымдау қажеттігін ойластыра білетінін сезінетін, осы көз¬қарастар тұрғысынан білімі мен тәжірибесін қалыптастыратын; сондай¬ақ оқушының білім беру бағдарламасы деңгейлері бойынша ілгері жылжуын өрістету мақсатында мазмұнға сәйкес кері байланыс орната алатын кәсіби білімі ментүсінігі бар мұғалімдерді;
3) оқытудың мақсаты мен сабақтың нәтижелі де табысты өту өлшемдерін, өзі мен оқушыларының бұл өлшемдерге қандай дәрежеде сәйкес келетіндігін білетін, оқушылардың игерген білімі мен оқушылар мойындаған «Біз қайда бара жатырмыз?», «Қандай іс¬әрекет жасау керек?», «Одан әрі не істеу керек?» деген сияқты табыстылық өлшемдері арасындағы алшақтықты жою үшін не істеу керек екенін білетін мұғалімдерді;
4) бастапқы идеядан өзге идеяларды өрістете байланыстыратын және сол идеяларды оқушылардың өздері құрастырып, жандандыра алатындай етіп жинақтап, толықтырып, тереңдетіп бере алатын мұғалімдерді даярлауға бағытталған деп айтуға болады. Бұл - дайын білім мен идеяларды ұсыну емес, оқушылардың өздерінің білім мен идеялар құруы болып табылады.
Өзімнің тәжірибемнен бір сабақ жоспарлауының үлгісін сіздерге таныстырмақпын. Осының негізінде мынадай тапсырманы ұсынамын.
Үш ай көлемінде қаншама Ұстаз тәжірибе алмасып, ой бөлісіп, қаншама жұмыс атқарып тастадық. Қиындығы мен қызығы мол осы курсқа қатысқаныма еш өкінбеймін. Тәжірибем шыңдалып, білім жолына басқа көзқараспен қарай бастадым. Алдағы уақытта жаңаша үйренген тәсіліммен сабақ өткіземін деген ойдамын. Жаңа технологияны күнделікті сабақта пайдалану өз нәтижесін берді. Оқушы үнемі ізденісте болып, шығармашылықпен жұмыс жүргізді. Бүгінгі оқушы - ертеңгі қоғам қайраткері, болашақтың жарқын болуы үшін аянбай еңбек ету менің басты парызым деп білемін.