Рабочая программа

Аңлатма язуы Программа түбәндәге документларга нигезләнеп төзелде:

1. РФ "Мәгариф турында"гы Законының 7 нче маддәсе.

"Мәгариф турында" ТР Законы (1997 ел, 2 июль. Үзгәрешләр - 2012 ел, 21 июнь).

2. Гомуми башлангыч белем бирү федераль дәүләт стандарты

( приказ Минобрнауки РФ № 373 от 6 октября 2009г).

3. "Белем бирүнең вакытлы дәүләт стандартларын раслау турында" ТР Мәгариф һәм фән министрлыгының боерыгы №499/09, 04.03.2009 ел.
4. Укыту фәннәре буенча үрнәк программалар. Башлангыч мәктәп. 2 кисәктә

(5-е изд., перераб. - М.: Просвещение, 2011).

5. Белем бирү учреждениеләрендә укыту процессында куллану өчен рөхсәт ителгән "Перспективалы башлангыч мәктәп" концепциясе һәм белем бирүнең яңа стандартлары таләпләренә туры килгән һәм рөхсәт ителгән региональ дәреслекләр исемлегенә;
6. Р.Г.Чуракова, О. В. Малаховская, М. Л. Каленчук тарафыннан тәкъдим ителгән "Перспективалы башлангыч мәктәп" УМК авторлык программасына;

7. Татарстан РеспубликасыМәгарифһәмфәнминистрлыгының "2013-2014 нчеукуелындаукытупланнарытурында" хаты (№9127/13, 9.07.2013)

8. Татарстан Республикасы Кукмара муниципаль районының "Олыяз гомуми урта белем бирү мәктәбе " муниципаль бюджет белем бирү учреждениясенең укыту программасы (Приказ №35/6, 31 август,2012 ел)

9. Татарстан Республикасы Кукмара муниципаль районының "Олыяз гомуми урта белем бирү мәктәбе " муниципаль бюджет белем бирү учреждениясенең 2013-2014нче уку елына 1-11 класслар өчен төзелгән укыту планы(Приказ №71, 31 август, 2013ел)

Максаты:

Әйләнә - тирәдәге объектларны үзәтә, характерын ачыклый, анализлый, гомумиләштерә белү күнекмәләрен, фикерләү, иҗади мәсьәләләр чишү күнекмәләрен үстерү;

әйләнә-тирә дөнья, табигый һәм социаль күренешләрнең бергәлеге һәм аерым яклары турындагы белемнәрне; кеше, аның табигатьтәге һәм җәмгыятьтәге урыны турындагы белемнәрне үзләштерү;

әйләнә-тирә дөньяга карата уңай караш, экологик һәм әхлакый күнекмәләр , патриотик хисләр тәрбияләү; сәламәтлекләрен саклау һәм ныгыту

Бурычлар:

-баланың күзәтүчәнлек һәм анализ ясау сәләтенә, иң мөһимен аерып алып гомуми нәтиҗә ясавына карап укучыларда универсаль уку гамәлләрен формалаштыру;

-әйләнә - тирәдәге объектларга һәм кеше хезмәтенә , сәламәт яшәү рәвешенә аңлы караш тәрбияләү;

-гаиләңә, яши торган җиреңә, регион, Россиягә, тарихка, культурага, илеңнең табигатенә һәм аның хәзерге заманына хөрмәт белән карау; - табигать һәм җәмгыять байлыкларына карата сакчыл караш тәрбияләү;

Укыту-тематик план

№ п/п

Темалар Сәг саны

1.

Безнең илебез картада һәм глобуста.

11

2. Терек һәм терек булмаган табигать.

23

3. Гаҗәеп хәзинә

26

4 Вакыт тасмасы

8

барысы

68

Программма эчтәлеге Безнең илебез картада һәм глобуста. Глобус - Җирнең моделе. Экватор. Параллель и меридиана.Географик карта. Карта .Картадагы шартлы билгеләр.Ярымшарлар картасы. Полюс. Төняк һәм көняк. Россиянең физик картасы . Материклар һәм океаннар.План. Масштаб. Масштаб төшенчәсе белән таныштыру, шартлы билгеләр Горизонт яклары, сызыгы. Ориентлашу. Компас. Җир өслегенең формаларын әйтү. Тигез яки таулы. Җирнең формасы һәм размерлары. Терек һәм терек булмаган табигать. Әйләнә-тирә дөньяда матдәләрнең күптөрлелеге:каты,сыек, газсыман.Тоз , шикәр каты матдәләр мисалында.Су.Суның үзлеге.Эреткеч. Табигатьтә суның әйләнеше. Суның өч халәте.Суның төсе, үтә күренүчәнлеге һәм башка үзлекләреТоман, болыт, явым-төшем Су - гадәти булмаган матдә.Сулыклар. Аларның төрләре ( океан, диңгез, елга, күл, буа, сазлык.); кеше тарафыннан кулланылышы. Һава-газсыман матдәләр катнашмасы, аның җиңел беленә торган үзлекләре(күренми, исе юк,оча орган, җиңел кысыла составында кислород булганга,яну өчен шарт булып тора. Матдәләр, катнашмалар. Һаваның составы. Газсыман матдәләр. Кешегә үсемлекләргә хайваннарга һаваның әһәмияте. Гаҗәеп хәзинә Җир асты яки җир өсте файдалы казылмалары(гранит- кыр шпаты,кварц,слюда) Төп үзлекләре:катылыгы, төсе, янучанлыгы, үтә күренүчәнлеге. Каты токымнарның су, җил, үсемлекләр, температура үзгәрешләре тәэсиреннән ашалып җимерелүе. Туфрак. Туфракның төзелеше. Уңдырышлылык-туфракның төп үзлеге.Туфрак катламы, төп үзлекләре тәҗрибә үткәрү,уңдырышлылыгы туфракта үсемлек, хайван калдыклары. Экскурсия. Культуралы үсемлекләрне кыргый үсемлекләрдән аеручы билгеләрне, һәр төркемгә үзеңнең мисалларыңны китерә белү.Үсемлекләрнең үрчүе һәм үсүе. Хайваннарның үз балалары турында кайгыртуы.Үсемлек һәм хайваннарны саклау. Безнең илнең Кызыл китабына кергән төбәкнең сакланырга тиешле кайбер төрләре. Үсемлек һәм хайваннарны саклауда тыюлыкларның ботаник бакчалар, зоопаркларның роле. Кызыл китапка кертелгән үсемлек исемнәрен белү (кимендә 2-3) табигатьтә үз-үзеңне тоту кагыйдәләре ,гади инструкцияләрне үтәү;үз төбәгеңнең Кызыл китапка кертелгән үсемлекләрен белү (кимендә 2-3) Вакыт тасмасы Россиянең алтын боҗрасы. Россиянең Алтын боҗрасы. Андагышәһәрләр. Санкт-Петербург буйлап сәяхәт .Троице-Сергий лаврасы, Владимирның төп истәлекле урыннар белән танышу. Безнең иң якын күршеләребез. Россия чикләре буйлап сәяхәт. Иң якын күршеләребез белән танышу.Европа илләре. Фьорд , бердәнбер корабльнең музее, күлләр һәм аквапарклар белән танышу. Бенилюкс нәрсә ул? Серле сүзнең мәгънәсен ачыклау. Бельгия, Нилерланд һәм Люксембург шәһәрләре белән танышу.Европаның үзәге. Германия, Авсрия һәм Швейцария белән танышу.Франция һәм Бөекбритания белән танышу. Таблица һәм карта беләнэш. Европаның көньягында. Италия, Греция ииләребеләнтанышу.Дөньяныңтарихиистәлеклеурыннарындасәяхәт. Төрле илләрне өйрәнү, иң кызыклы һәмтарихи истәлекле урыннары белән танышу. Практик эш .Мәктәп бакчасында үз-үзеңне тоту кагыйдәләрен белү;беренче ярдәм чакыра белү;орлыктан яшелчәләр, чәчәкләр утырту

Календарь-тематик план

Укучыларның белеменә, эш осталыгына һәм күнекмәләренә төп таләпләр.

Укучылар аңларга һәм эшли белергә тиеш: -безнең планета исемен, туган ил һәм аның башкаласын , үзе яшәгән регионын , авылын -Россия дәүләтенең символикасын -картада материк һәм океаннарны , тау , тигезлек , диңгез, елгаларны, Россиянең чиген,1-2 шәһәрне күрсәтә белергә -һаваның, аның төп үзлекләрен -тере организмның яшәве өчен төп шартлар -алган белемнәрен һәм күнекмәләрен көндәлек тормышта куллана белергә тиеш -укучылар терек һәм терек булмаган табигатьтәге вакытлы үзгәрешләрне үзләренең көндәлек тормышларында һәм практик эшчәнлекләрендә куллана белергә -кешенең табигатькә йогынтысын , табигатьне саклаукагыйдәләрен белергә , аны саклауда өлеш кертергә -үсемлекләрне үстерүдә алган белем һәм күнекмәләрне куллана; төрле табигать объектларының билгеләрен (төс, форма, чагыштыру размеры) -алган белемнәрен һәм күнекмәләрен хайваннарны караганда куллана белергә тиешләр -сәламәтлекне ныгыту һәм саклау кагыйдәләрен -әйләнә-тирә мохиттә үз-үзеңне тоту кагыйдәләрен -табигатьнең төрле байлыкларының үзлекләрен -сәнәгать җитештергән һәм табигатьтән алган продукцияне аера белергә -укучылар алган белем һәм күнекмәләрен тормышта куллана белергә тиеш. безнең планета исемен, туган ил һәм аның башкаласын , үзе яшәгән регионын , авылын; Эшли белергә тиеш: - Горизонт якларын белеп, урында дөрес ориентлаша белергә; - Табигатьтә үз-үзеңне тоту кагыйдәләрен белергә; - Кызыл китапка кертелгән үсемлекләрне, хайваннарны аера белергә(кимендә 2-3); -Табигатьтә, мәктәп бакчасында үз-үзенне тоту кагыйдәләрен белергә; - Беренче ярдәм күрсәтә белергә; - Орлыктан яшелчәләр, чәчәкләр утырта белергә; - Картадан Россиянең чикләрен, кайбер шәһәрләрен күрсәтә белергә

Универсаль уку гамәлләре формалашу нәтиҗәләре Шәхескә кагылышлы универсаль уку гамәлләре

• Тормыштагы вакыйгаларны (кеше эшләгән эш) һәркем тарафыннан кабул ителгән кагыйдәләр аша бәяләү:
• Ни өчен билгеле гади эшләнгән эшләрне яхшы һәм начарга бәяләп булуны гомумкешелек әхлаки әһәмият аша аңлату.
• Бар кеше өчен уртак булган иң гади үз-үзеңне тоту кагыйдәләрен мөстәкыйль билгеләү һәм әйтү
• тәкъдим ителгән вакыйгаларда гомум үз-үзеңне тоту кагыйдәләренә таянып кайсы эшне башкарырга кирәклеген сайлау.

• Алдан фикер алышудан соң дәреснең максатын мөстәкыйль әйтеп бирү.
• Укытучы белән берлектә уку проблемасын ачу һәм әйтү.
• Укытучы белән берлектә проблеманы(мәсьәлә) чишү планын төзү.
• План белән эшләү барышында үзеңнең гамәлеңне максат белән бәйләү, кирәк булганда хатаны укытучы ярдәмендә төзәтү.

• Кайсы информациянең уку мәсьәләсен чишүдә кирәклеген үз белемеңә таянып мөстәкыйль уйлап билгеләү.
• Укытучы тәкъдим иткән сүзлекләрдән, энциклопедия, белешмә китапларыннан уку мәсьәләсен чишү өчен кирәкле информация туплау.
• Яңа белемнәр эзләп табу: төрле формада информация туплау (текст, таблица, схема, иллюстрация һ.б.)Күзәтүләр , табигатьтәге үзгәрешләр, объект үзлекләрен күзәтү өчен әзер модель куллану(глобус, план, план-карта )
• Кирәкле мәгълүматны туплау: чагыштыру һәм төркемләү.
• Кирәкле мәгълүматны туплау:белемнәрне гомимиләштерү нигезендә нәтиҗәләрне чыгару
• Кирәкле эзләнүне туплау: мәгълүматны текст, таблица, схема рәвешендә күрсәтү.

• Үз фикереңне телдән һәм язмача әйтә белү, кирәк очракта аны башкаларга җиткерү.
• Аргументлар китереп үз фикереңне башкаларга дәлилләү.
• Башкаларны тыңлау, аларның фикере белән килешү, үз фикереңне үзгәртергә әзер булу.
• Дәреслектән текстларны кычкырып һәм эчтән уку барышында( текстка сораулар кую, җавап табу; )Мәгълүматтан яңасын табу; мөһимен билгеләү, план төзү.
• Иптәшеңнең эшчәнлеген бәяләү, бергәләп эшчәнлекнең алымнарын билгеләү.
• Башкалар фикеренә ихтирам белән карау һәм килешү.

• җисемнәр, матдәләр, каты матдәләр, сыеклыклар һәм газлар һәм энергия хәрәкәтенә мисаллар китерү.
• терек һәм терек булмаган табигать арасындагы бәйләнешкә мисаллар китерү;
• табигатьтәге матдәләр әйләнешенең кеше тормышына әһәмиятен аңлату.
• терек организмнарның төрле "һөнәрләренә" мисаллар;
• ылыслы һәм чәчәкле үсемлекләрнең үзенчәлекләрен санау;
• Хайваннарны (бөҗәк, үрмәкүч, балык, җир-су, сөйрәлүчеләр, кошлар, җәнлекләр), гөмбә.
• кешеләрнең терек организмга сакчыллыкның мөһимлеген исбатлау;
• тарихи текстлар аша кешеләр тормышын белү, нәтиҗә чыгару;
• кеше (культура) һәм табигый рәвештә барлыкка китерелгән предметларны аеру;
• җәмгыять, дәүләт, тарих, демократиянең нәрсә булуын аңлату;
• елга карап гасырны аеру, үткәндәге вакыйганың тоткан урыны;
• Борынгы Русь, Мәскәү дәүләте, Россия империясе, Совет Россиясе һәм СССР, хәзерге Россияне бер-берсеннән аеру; хәзерге герб,флаг, Россия гимнын тану; картада башкаланы һәм аның чикләрен күрсәтү;
• туганнарыңа һәм якыннарыңа, туган илеңнең үткәне һәм хәзергесенә үз мөнәсәбәтеңне белдерергә өйрәнү;

Укыту-методик кулланмалар исемлеге

1. О. Н. Федотова, Г. В. Трофимова, С. А. Трофимов, Л. А. Царева. Окружающий мир. 3 класс. Учебник в двух частях - Москва. Академкнига / Учебник, 2013.