Урок для начальных классов по теме «Исследование пищеварительных органов куропатки»

МКОУ "Хатынгнахская средняя общеобразовательная школа"

Тема: « Куруппааскы аhылыгын ырытыы»

4 кылаас уорэнээччитин улэтэ:Третьяков Дуолан

Салайааччы : алын кылаас учуутала Кудрина Мария Петровна

Чинчийии объега: Куруппааскы

Чинчийии сыала: - Куруппааскы аhылыгын уөрэтэн көруу;

- Куруппааскы киhиэхэ төhө элбэх туhаны а5аларын билии;

Киирии

Саха сиригэр элбэх араас көтөр көрунэ баар. Онтон уксулэрэ куhун итии дойдуга төттөру котоллор. Сорохторо биhиги тымныы дойдубутугар кыhылыы хаалаллар. Бу көтөрдөртөн мин куруппааскыны уөрэтэн көрөргө быhаарыммытым.

Yлэбин куhун сэтинньи ыйтан са5алаабытым. «Булун» диэн сиргэ баран Филипп Петровичтыын туьах көрсө сылдьыбытым. Туhа5ы хайдах иитэри көрбутум, уөрэммитим.

Быйыл куруппааскы былырыыннытаа5ар элбээбит. То5о элбээбитин ыйытыыласпыппар Березкин Эдуард Васильевич быhаарыытынан, киис быйыл а5ыйах эбит. Ол иhин куруппааскы элбээбит. Ол аата куруппааскыны киис сиир эбит.

Yлэм сыалын толороорубун дьыл араас кэмигэр бултаныллыбыт куруппааскылары ургээн куртахтарын, куолайдарын аhылыгын тэннээн көрдум.

Куьун бултаныллыбыт куруппааскыга куолайыгар уксугэр отон, талах төбөтө баар буолар эбит. Кыhын хаар туспутунун кэнниттэн бултаммыт куруппааскы куолайыгар отон ха5а суох буолар, наар талах төбөтун сиир эбит. Оттон саас талах сана тыллыбыт төбөтун сиэн аhылыктанар эбит.Сайын кинини бултаабаттар, то5о диэтэххэ, сайын куруппааскы торуур-ууhуур кэмэ.

Куруппааскы киhиэхэ элбэх туhаны а5алар эбит.

1. Куруппааскы туутуттэн араас декоративнай оноhуктары оноруохха сөп.

2. Куруппааскы этэ кустаа5ар сырдык буолар. Сыата суох буолан диетическэй эт буолар. Ол иhин ыарыhах дьонно куруппааскы миинин (бульонун) иhэргэ субэлииллэр. Билигин оруобуна пост кэмэ.Бу бириэмэ5э помт тутуьар дьон куруппааскы этин сииллэр эбит.

3. Кутуругунан былыр уорэммит о5олор оонньуу оностоллор эбит. Кутуругун хара өннөөх өттун талаллар, төбөтугэр урун өннөрө араас буолар эбит, Кимиэхэ элбэх урун онноох туулээх куорсун тубэспит, ол о5о кыайыылаах тахсар.

4. Туоhун унуо5уттан халлааны билгэлииллэр эбит. Хаана суох буолла5ына, куйаас сайын буолар эбит.

5. Куруппааскы куолайа эмтээх эбит. Хатаран, ууга оргутан баран, отварын тымныйыыга, тыынар органнара ыалдьар дьонно иhэрдэллэр эбит.

Тумук

Куруппааскыны уөрэтэн көрөн элбэ5и биллим. Киhиэхэ элбэх туhаны а5алар эбит диэн тумуккэ кэллим.Yлэбэр Иван Семенович Белоногов «Сөдуөдумэ» диэн Халыма өрускэ баар заказникка туhэрбит хаартыскаларын туhанным. Интэриэhиргиир информациялары Эдуард Васильевич Березкинтан, Третьякова Анисья Иннокентьевнаттан хомуйдум.