- Преподавателю
- Начальные классы
- Конспект урока по бурятскому языку на тему
Конспект урока по бурятскому языку на тему
Раздел | Начальные классы |
Класс | - |
Тип | Конспекты |
Автор | Абидуева Л.Н. |
Дата | 17.11.2014 |
Формат | doc |
Изображения | Есть |
Гүрэнэй бюджетнэ hуралсалай байгуулалта
"Хэжэнгын дунда (дүүрэн) ниитэ һуралсалай интернат-һургуули»
Буряад хэлэн
5 класс
Багша: Абидуева Л.Н.
Хэшээлэй темэ: Синонимууд
Хэшээлэй зорилго: лексикэ тухай һурагшадай мэдэсэ гуримшуулха, синонимуудай удха шанартай ба тэрэнэй үүргэтэй танилсуулха; ухаан бодол, хэлэ хүгжөөхэ; сугтаа хүдэлхэ дадал, бэе бэедээ хандаса, хамтын хэрэгэй харюусалга хүмүүжүүлхэ
Хэрэгсэл: компьютер, слайдова презентаци «Лексикын ороноор аяншалга», карточканууд, һуралсалай ном «Буряад хэлэн. 5-дахи класста үзэхэ ном», авторБ.Б.Будаин, Б.Б.Гомбоев, С.Г. Будаин. У.-Ү. Бэлиг.2008.
Хэшээлэй түхэл -шэнэ эрдэм мэдэсэ
Программна хангалта: Word, Power Point
Үгэнүүдэй тайлбари: ардаг,эмниг, агта, гүйгөөшэ, хазаарта, хүлэг
Самбарта: хэшээлэй темэ, үгэнүүдэй тайлбари,гэрэй даабари.
Хэшээлэй ябаса:
I. Эмхидхэлэй үе
II . Багшын үгэ
Мүнөөдэр онсо илгаатай хэшээл үнгэргэхэбди. Юундэб гэхэдэ, "Лунтик " гэһэн мультфильмын Һараһаа бууһан хүбүүхэн манай хэшээлдэ айлшаар бууба. - мультфильм харуулха -10сек.
Бидэнэр Лексикын ороноор аяншалжа, тусхай даабаринуудые дүүргэжэ, үгэнүүдэй нюусануудые тайлбарилха ёһотойбди. Тиимэһээ үхибүүд, Лунтигтэ эрдэм мэдэсэеэ харуулхамнай гү? (һурагшад хоёр бүлэгтэ хубааран хүдэлнэ)
III. Дабталгын хүдэлмэри
-
Түрүүшын даабари:
Лексикэ тухай юу мэдэхэбта? Лексикэ гэжэ юун бэ?
Слайд № 1
Хэлэнэй үгэнүүдые хамта дээрэнь лексикэ гэжэ нэрлэдэг. Тэрэ греческэ "лексис" ("үгэ") гэһэн үгэһөө гарана. Манай хэлэн үгэнүүдһээ бүридэнэ.
-
Даабари: Упр.157
1)Мохоо хүн - 9) мохоо хутага
2)Хүнгэн хүн - 10)хүнгэн ашаа
3)Хүнэй толгой - 11) хадын толгой
4) хурса ухаан - 12) Хурса һүхэ
5)Сэлмэг тэнгэри - 13)сэлмэг бодол
6)Хүндэ модон - 14)хүндэ даабари
7) дулаан хараса - 15) Дулаан гэр
8) һара тамарна - 16)Уһанда тамарна
Слайд № 2 - шалгалта
-
Сэхэ удха
Шэлжэһэн удха
9
1
10
2
3
11
12
4
5
13
6
14
15
7
16
8
IV. Шэнэ темэ
-
Слайд № 3 - шэнэ темэ «Синонимууд»
Илгаһан үгэнүүд юу тэмдэглэнэб гэжэ тодоруулагты:
-
Зурынал, зурынал харгымнай,
Зурыхынш алдаагүй морин юм даа.
-
Ардагханаа татад гээрэй,
Арын ногоон ургаг лэ.
Эмнигхэнээ татад гээрэй,
Эрьеын ногоон ургаг лэ.
-
Хазаартынгаа халтираал һаань.
Хадамал тахагүй гээрэй.
Гурбан һурагшада уншуулха, үгэнүүдые тайлбарилха, дэбтэртээ бэшэхэ
Морин
Ардаг
Эмниг
Хазаарта
Агта
Гүйгөөшэ
хүлэг
Илгагдаһан үгэнүүд бултадаа мори тэмдэглэнэ, нэгэ удхатай болоно.
-
Слайд № 4
юумэ (морин, хүлэг, хазаарта)
үйлэ (ябана, гэшхэлнэ)
шэнжэ (заахан, бишыхан)
Слайд № 5 - "Синонимууд"
Адли гү, али дүтэрхы удхатай үгэнүүдые синонимууд гэдэг. Синонимууд юумэ, үйлэ, шэнжэ тэмдэглэжэ болохо.
"Синоним" хадаа греческэ "синонимос" ("нэгэ нэрэтэй") гэһэн үгэһөө гарана.
Тобшолол:
Адли гү, али дүтэрхы удхатай
Нэгэ асуудалда харюусадаг
Хэлэлгэ уран гоё болгоно
Дабталгагүй болгоно
V. Бэхижүүлгын хүдэлмэри:
-
Упр.170 - 5 мин.
-
Амаралта (физминутка) - 2 мин.
Урагшаа, гэдэргээ
Онгосоо һэлюурдээб.
Үбдэгсөө уһан соо
Онгосоо һэлюурдээб.
Эрьедээ туласа
Эрьелдээ онгосом.
Эрьелдээ, эрьелдээ
Эрьедээ ерэгдээ.
-
Слайд № 6
Шүлэг -таабари
Булган хамсытай, торгон дэгэлтэй,
Буурал һахалтай буряад үбгэн.
Гурба-гурбан һайхан шубууд
Түргэн ниидэжэ гараа:
Шуурган, һалхин, бордоһон
Газар дайда хүр саһан.
-
Шүлэгэй удхаар асуудалнуудта харюусалга:
- Ямар шубууд тухай хэлэгдэнэб?
- 3 һаранууд
- 3-3 шубууд юуд гээшэб?
- Үбэлэй 3 һаранууд
- Тэдэ шубуудай нэрэнүүдые бэшэгты.
-декабрь, январь, февраль
- Жэлэй ямар саг харуулнаб?
-Үбэлэй саг
5. Синонимууд ые ололго: шуурган, һалхин, бордоһон
6. Слайд № 7
Уран шүлэгшэд болоод туршажа, үгтэһэн схемээр үбэл тухай шүлэг зохёожо туршая:
1-дэхи мүр
Хэн? Юун?
1 юумэнэй нэрэ
2-дохи мүр
Ямар?
2 тэмдэгэй нэрэ
3-дохи мүр
Юу хэнэб?
3 үйлэ үгэнүүд
4-дэхи мүр
Автор темэ тухай юу бодоноб?
4-5 үгэнүүдһээ бүридэһэн оньһон үгэнүүд, шүлэгэй мүрнүүд (фразеологизм)
5-дахи мүр
Хэн? Юун?
1 юумэнэй нэрэ
1 - үбэл
2- хүйтэн, саһатай
3- дааруулна, жабарлана, бордоһолно, үлеэнэ
4- үбгэн буурал үбэлнай үнинэй ерэнхэй 5- жабар 7. Наадан: Лексическэ лото ( карточканууд болон дүрбэлжэнүүд) VI. Хэшээлэй дүн. Гэрэй даабари.