Онтохон Хулгана, миисгэй, петух гурбан

ХЭШЭЭЛ №2.

Темэ: Л.Толстой «Хулгана, миисгэй, петух гурбан» (онтохон)

Зорилгонууд:

1. Практическа: онтохоной удхаар ажаллаха, аман хэлэ хүгжөөлгэ (асуудалнуудта, харюу, хөөрөөн, ролёор уншалга)

2. Һургалгын: зүбөөр уншажа ба хөөрэжэ hургаха.

1. Хүгжөөлгын: Һурагшадай хэлэнэй нөөсэ баяжуулха, анхаралыень хурсадхаха, ухаан бодолыень гүйлгэхэ ажал ябуулха, юун тухай уншаhанаа богонихоноор хөөрэжэ үгэхэ дадал, артистическа бэлиг шадабари хүгжөөхэ.

2. Хүмүүжүүлгын: эжы абын нангин hургаалаар бэеэ абажа ябаха юумэндэ hураха арга ойлгуулха, аба эжыгээ, бэе бэеэ гамнажа, хайрлажа, өөhэд хоорондоо эбтэй эетэй ябахые хүмүүжүүлхэ.

Хэрэгсэлнүүд: ном, ажалай дэбтэр, проектор, магнитофон, тест, карточканууд

Дурадхагдаhан хэшээлэй байгуулгын шатанууд:

I. 1. Эмхидхэлэй үе.

2. Фонетическэ hорилго

3. Хэлэнэй бэлэдхэл

1. Гол шата

практическа зорилго бэелүүлгэ.

III. Хэшээлэй түгэсхэл

1.Дүн

2. Сэгнэлтэ

3.Гэрэй даабари

Хэшээлэй ябаса:

I. Хэшээлэй эхин. Хэшээлэй түрүүшын шата 7-8 мин.

1. Эмхидхэлэй үе.

Багша:

- Тук-тук-тук

Хэн тоншоноб?

Басагад: Би басаган (басагад бодоно)

- Тук-тук- тук!

Хэн тоншоноб?

Хүбүүд: Би хүбүүн (хүбүүд бодоно)

- Тук-тук- тук!

Хэн тоншоноб?

Булта: Би Эрдэни (номуудаа харуулна) (дуулажа харуулха)

Багша: Сайн байна. Һуугты. Буряад хэлэнэй хэшээл. Урда хэшээлдээ гараhан онтохоо саашань уншахабди, удха дээрэнь хүдэлхэбди.

2. Фонетическэ hорилго. (слайд дээрэ)

Багша: - Минии хойноhоо дабтан уншагты.

Манай -танай -аймхай - аймшагтай

Заахан - улаахан - сагаахан - мэхэтэйхэн

хүлөө - нюдөө -нүгөөдэнь

- нэгэ нэгээр уншагты.

3.Аман хэлэ хүгжөөлгэ

Хөөрхэн шарахан миисгэй

Хүлөө жиигээд хэбтэнэ,

Нюдөө нээгээд нам тээшэ

Мэхэтэйхэнээр шагаана.

(хоёр, гурба дахин ураар, зүбөөр уншалга)

II. Гол шата.

1. Гэрэй даабари шалгалта.

Багша: гэрэй даабари ямар байгааб?

hурагша: бидэ гэртээ онтохо уншаад, үгэнүүдые сээжэлдээд, ажалай дэбтэр соо н.28 №13 «Хулгана, миисгэй, петух гурбан» гэhэн онтохоной нэгэ персонажые зураад ерэхэ байгаабди.

Багша: а) «Yгэ баригты» гэhэн наада наадаебди. Би таанадта ород үгэ, холбуулал шэдэхэб, та намда буряад болгоод шэдэхэт.

Маленькая мышка, громко закричал, петух, лижет грудь, заголосил, смирный, спокойный, глупый, ноги черные, крутит хвостом, страшный , лапки серенькие, открыв рот, гребешок красный, выпученные глаза, курносый, беленькая шейка, подняв ногу

(hурагшад: оршуулна)

б) Онтохоной ямар персонажыень зураад ерээбта?

Һурагша1: Намда хулгана hайшаагдаа, тиигээд би хулгана зураад ерээб.

Һурагша 2:Минии гэртэ миисгэй бии. Би тэрэйндээ ехэ дуратайб, тиигээд би миисгэй зурааб.

Һурагша 3: Би эхэ хулганые зурааб, юундэб гэхэдэ би эжы абадаа дуратайб.

3. Дабталга

Багша: Магнитофон шагнаад, ямар амитан тухай хэлэгдэнэб гэжэ таагты

А) Хүлынь хара, залаань улаан, нюдэниинь бэлтэгэр, хамарынь морхогор ,амаа ангайлгаад , хүлөө үргөөд, шангаар хуугайлаа.

Һурагша: Эндэ петух тухай хэлэгдэнэ

Б) Хүзүүниинь сагаахан, хүлынь борохон, мэлшэгэрхэн, сагаахан үбсүүтэй.

Һурагша: Минии hанахада эндэ миисгэй тухай хэлэгдэнэ.

4. Номоор ажал

Багша: Мүнөө номоо 55-дахи нюурта нээгээд, 25-дахи даабари ологты. Даабариень уншагты.

Һурагша: Диалог дүүрэн болгохо.

Багша: Ямар харюу үгэхэбта?

Һ 1: Хулгана аймшагтай амтадые хашаа соогоо хараа

Һ2: Хара хүлтэй, улаан залаатай, бэлтэгэр нюдэтэй, морхогор хамартай амитанhаа тэрэ айгаа

Һ3: Петух аймшагтай бэшэ

Һ4: Yгы, миисгэйhээ айгаагүй.

Багша: Бидэ мүнөө диалогоо уншаебди.

Һурагшад: ном соо диалог уншана.

5. Сценка

Багша: Бидэ мүнөө энэ онтохо сценкэ болгожо наадая.

(Yхибүүд сценка харуулна )

(заахан хулгана хашаа соогоо зайхаяа гарана. Тиигээд эжыдээ гүйжэ ерэнэ)

-Эжы, би аймшагтай ан харааб, хүлынь хара, залаань улаан, хамарынь үндэр.

Би айгааб, эжы!

-Тэрэш петух гээшэ. Хэндэшье хоро хэдэггүй, тэрээнhээ бү айгаарай!

Нүгөөдэнь ямар бэ?

- Хүзүүниинь сагаахан, хүлынь борохон, мэлшэгэрхэн, сагаахан үбсүүгээ долёоно.

-Тэнэг лэ байнаш даа, тэнэг. Тэрэшни бэеэрээ миисгэй ха юм!.

Багша: Бэрхэт бултаа.

6. Дэбтэр соо ажал

(Ондо ондоо эрдэмэй хэмжээнэй даабаринууд) карточканууд

1-дэхи хэмжээн: үгтэhэн схемэнүүдтэ жэшээнүүдые hанагты.

хулгана

петух

эжы

миисгэй

2-дохи хэмжээн: үгтэhэн схемэнүүдтэ жэшээнүүдые hанагты.

хулгана

миисгэй

петух

эжы

3 -дахи хэмжээн: онтохондо асуудалнуудые hанагты.

Харюунууд: 1 -дэхи бүлэг: тэнэг хулгана

Аймшагтай петух

Ухаатай эжы

Мэхэтэй миисгэй

2 - дохи бүлэг: Заахан хулгана зайгаа

Мэхэтэй миисгэй харана.

Аймшагтай тетух хуугайлна.

Ухаатай эжы хэлэнэ.

Багша: Бэрхэт бултаа. Зүб даабаринуудаа дүүргээт.

7. Амаралтын үе.

Бэшээбди даа бэшээбди

Бэшэг бэшээд эсээбди

Барбаадай, батан туулай, тоохон тобшо,

Толи байса,бишыхан шэгшуудэй

Һэжэрээбди даа, hэжэрээбди (гараа амаруулха)

Саашаа наашаа

Урагшаа хойшоо

Дээшээ доошоо

Иишээ тиишээ

Дуужэн даажан (гараараа ,толгойгоороо харуулха)

7. Текст хуряамжалга.

Багша: Бидэ 3 бүлэг боложо хубаараад, ажал ябуулая. Тус онтохонойнгоо текст хубинуудта хубаагты.

Таанад өөhэдынгөө бүлэг уншаад, нэрэ үгэгты, тобшохоноор хөөрөөд үгэгты.

Шалгая.

1-дэхи бүлэг: Заахан хулганын аяншалга

2-дохи бүлэг: Хулганын хөөрөөн.

3-дахи бүлэг: Эжын hургаал.

8. Тест

Багша: Бидэ мүнөө онтохоной удхаар тест дүүргэхэбди, тиигээд бэе бэеэ шалгахабди.

1. «Хулгана, миисгэй, петух гурбан» Энэ ямар зохёол бэ?

А) шүлэг

Б) дуун

В) үльгэр

Г) онтохон

2. Энэ онтохо хэн бэшээб?

А) Д.Ошоров

Б) Л.Толстой

В) П.Петров

Г) Э.Дугаров

3) Онтохоной гол геройнь юун бэ?

А) миисгэй

Б) петух

В) хулгана

Г) үнэгэн

4) Заахан хулгана эжыдээ юун тухай хөөрөөб?

А) хоёр ангууд

Б) хадхууртай хубсаhан

В) зохидхон монсуудай

Г) гурбан ангууд

5) Заахан хулгана юунhээ айгааб?

А) нохойhоо

Б) петухаhаа

В) миисгэйhээ

Г) хэрмэнhээ

6) Юун наранда игаажа хэбтээб?

А) баабгай

Б) шоно

В) миисгэй

Г) хулгана

7)Эхэ хулгана юун гэжэ хэлээб?

А) бэрхэ байнаш даа

Б) тэнэг лэ байнаш даа

В) аймхай байнаш даа

Г) аймшагтай байнаш даа

Багша: Дэбтэрнүүдээрээ андалдагты, зүб харюунуудые слайд дээрэ хараад, бэе бэеэ шалгагты., сэгнэлтын тэмдэгүүдые табигты.

Сэгнэлтэнүүд ( слайд дээрэ)

«5» - нэгэшье алдуу үгы

«4» - 1-2 алдуу

«3» - 3-4 алдуу

«2» - 5-hаа ехэ алдуу

9. Интерпретации. Тайлбарилга.

-Энэ онтохо уншаад байхадаа юун гэжэ ойлгобобта?

Һурагша: Заахан хулгана тэнэг байгаа гэжэ ойлгобобди

- Танай hанахада хулганын эжыдээ гүйжэ ерээ үгы hаань юун болохо байгааб?

- Миисгэй хулганые эдихэ байгаа

- Та эжыhээ зүбшөөл абадаг гүт?

-Тиимэ, абадагбди.

Багша: Бэрхэ, hайн үхибүүд болохо гээ hаа, эжынгээ үгэ дуулажа, шагнажа ябагты!

-Эжы тухай ямар оньhон үгэнүүдые мэдэхэбта?

Һурагша 1: Эжын hургаал эрдэни.

Һурагша 2:Эжытэй хүн - эльгэ дүүрэн

Һурагша 3: Наратай үдэр дулаан байдаг

Эжытэй хүн жаргалтай байдаг.

Һурагша 4: Эжын үгэ эм, эсэгын hургаал дом.

-Ямар дуу эжыдээ зорюулхабта?

Эжыдээ дуратайб,

Эжыдээ баяртайб, -

Эжыдээ зорюулан,

Дуугаа дууланам! (дуулана)

2. Хэшээлэй түгэсхэл

   1. Дүн

Багша:

- Таанад энэ онтохоной ямар геройтой адли болохоо hананабта?

h 1: Би петух шэнги гоё сэдьхэлтэй байхаа hананаб.

h 2.: Би эхэ хулгана шэнги ухаатай байха дуратайб.

h 3: Би миисгэй шэнги гоё байха дуратайб. Тиигээд миисгэй шэнги аба эжыгээ, нүхэд түрэлхидөө мэхэлжэ ябаха үгыб.

Багша: Тиимэ,зүб хэлэнэт. Аба эжыгээ, нүхэд түрэлхидөө гамнажа ябаха хэрэгтэй.

2. Сэгнэлтын тэмдэгүүд.

3. Гэрэй даабари: онтохо уншаад, богонихоноор хөөрэжэ шадаха болоод ерэхэ, ажалай дэбтэр соо. н.27 №10 (зурагаар мэдүүлэлнүүдые зохёохо) №11(үгэнүүдэй зүб оршуулга олоод, доогуурнь зураха)

Хэшээл дүүрээ. Баяртай.