Баяндама: Жаңашыл ұстаз-сапалы білім

ЖАҢАШЫЛ ҰСТАЗ- САПАЛЫ БІЛІМ

Балгабаева Жанаргуль Женисовна

№46 жалпы орта білім беретін мектеп, Орал қаласы, Қазақстан

[email protected]

Қазақстан Республикасының педагог қызметкерлердің біліктілікті арттыру курстары Бағдарламасы негізгі ұстанымдарының бір бағыты - мұғалімнің оқыту мен оқуда жүзеге асыратын өзгерістері. « Бұл өзгерістер - істеп жатқан істі өзгерту, түсінікті өзгерту- қалай ойланатынды өзгерту, жағдайды өзгерту- бір -бірімізге деген қарым-қатынасымызды өзгерту дегенді білдіреді» (Kemmis, S). Педагог тәжірибесіндегі өзгерістер мектеп жағдайындағы мұғалімнің іс- әрекеттегі зерттеуі шеңберінде жүзеге асады.

Тәуелсіздікке қол жеткізген жылдан бастап, елімізде ғылым мен білімді дамытып, білім кеңістігінің қалыптасуына айрықша көңіл бөлініп келеді. Қазіргі білім беру жүйесінің мақсаты-бәсекеге қабілетті маман дайындау. Мектеп- үйрететін орта, оның жүрегі -мұғалім. Ізденімпаз мұғалімнің шығармашылындағы ерекше тұс- оның сабақты түрлендіріп, тұлғаның жүрегіне жол таба білуі. Ұстаз атана білу, оны қадір тұту, қастерлеу, арындай таза ұстау- әр мұғалімнің борышы. Ол өз кәсібін, өз пәнін, барлық шәкіртін, мектебін шексіз сүйетін адам. Өзгермелі қоғамдағы жаңа формация мұғалімі-педагогикалық құралдардың барлығын меңгерген, тұрақты өзін-өзі жетілдіруге талпынған, рухани дамыған, толысқан шығармашыл тұлға құзыреті. Жаңа формация мұғалімі табысы, біліктері арқылы қалыптасады, дамиды. Нарық жағдайындағы мұғалімге қойылатын талаптар: бәсекеге қабілеттілігі , білім беру сапасының жоғары болуы, кәсіби шеберлігі, әдістемелік жұмыстағы шеберлігі. Осы аталғандарды жинақтай келіп, жаңа формация мұғалімі- рефлексияға қабілетті, өзін-өзі жүзеге асыруға талпынған әдіснамалық, зерттеушілік, дидактикалық- әдістемелік, әлеуметтік тұлғалы, коммуникативтілік, ақпараттық және тағы басқа құзыреттіліктердің жоғары деңгейімен сипатталатын рухани-адамгершілікті, азаматтық жауапты, белсенді, сауатты, шығармашыл тұлға.

Қазіргі білім беру парадигмасы «білікті адамға» бағытталған білімнен «мәдениет адамына» бағытталған білімге көшуді көздейді. Бұл білім беру жаңаша ұйымдастыру- оның философиялық, психологиялық, педагогикалық негіздерін, теориясы мен тәжірибесін тереңірек қайта қарауды қажет етеді. Сондықтан да бүгінгі күні еліміздің білім жүйесінде оқыту үдерісін тың идеяларға негізделген жаңа мазмұнын қамтамасыз ету міндеті тұр.

Француз қайраткері «Адамға оқып- үйрену өмірде болу, өмір сүру үшін қажет», -дегендей оқыту процесін технологияландыру, осыған сәйкес оқу бағдарламаларын жасау, ғалымдар мен жаңашыл педагогтардың еңбектерімен танысу жұмыстары мұғалімдердің үздіксіз ізденісін айқындайды. Жаңа педагогикалық технологиялардың негізгі мәні пассивті оқыту түрінен активті оқытуға көшу оқу танымын ұйымдастырудағы бастамашылдығына жағдай туғызу, субьективтік позицияны қалыптастыру.

Ең бірінші мұғалімнің «өзіндік жаңалығы» болуы керек. Ғылым жаңалығын түрлендіруде өз үлесін қосу арқылы жасаған нәтижелі жұмысы өзгелердің тәжірибесін толық көшірмей , жаңа ортаға икемдеп, өзіндік іс-әрекет жиынтығы арқылы айтарлықтай нәтижеге қол жеткізу керек. Өз тәжірибемде осындай жаңалықтың бірі-ол 3 сыныпқа арналған «Қазақ тілі пәнінен электронды дидактикалық құрал» болып табылады. Бұл оқу құралы оқушыларға, мұғалімдерге, ата-аналарға көмекші құрал ретінде пайдалануға қала, облыс мектептерінің мұғалімдеріне таратылуға мақұлданып ұсынылды.

Мұғалім -оқушылардың жеке тұлғасын дамытуға басымдық беретін, күрделі әлеуметтік-мәдени жағдайларда еркін бағдарлай алатын, шығармашылық процестерді басқара алатын, адам туралы ғылымның жетістіктерін, оның даму заңдылықтарын, компьютерлік оқыту өнерін терең меңгерген жан-жақты дамыған шығармашыл тұлғаны талап етеді.

Жаңа педагогикалық технологияның ерекшеліктері - өсіп келе жатқан жеке тұлғаны жан-жақты дамыту. Инновациялық білімді дамыту, өзгеріс енгізу, жаңа педагогикалық идеялар мен жаңалықтарды өмірге әкелу. Бұрынғы оқушы тек тыңдаушы, орындаушы болса, ал қазіргі оқушы -өздігінен білім іздейтін жеке тұлға екендігіне ерекше мән беруіміз керек.

(Оқушылардың дүниетану сабағында «Ауа. Ауаның қасиеттері» тақырыбы бойынша орындап жатқан тәжірибелері)

Тәуелсіз еліміздің тіргегі- білімді ұрпақ десек, жаңа заманның күн тәртібінде тұрған мәселе -білім беру, ғылымды дамыту. Осы орайда білім ордасы -мектеп, ал мектептің жаны- мұғалімдердің басты міндеті-өз ұлтының тарихын, мәдениетін, тілін қастерлей және оны жалпы азаматтық деңгейдегі рухани құндылықтарға ұштастыра білетін тұлға тәрбиелеу. Олай болса, қоғамның болашағы -жас ұрпақтың бойына адамгершілік, ізгілік, мейірімділік, ақыл-ой, сана-сезім қалыптастыратын салауатты тәрбие беру мазмұнын жаңаша құру қажет.

«Сабақ беру-үйреншікті жай шеберлік емес, ол -үнемі жаңадан жаңаны табатын өнер»,- деп тәлімгер жазушы -ғалым Жүсіпбек Аймауытов айтқандай соңғы кездегі жаңа және отандастарымыздың төл технологияларын оқу процесінде жүйелі қолдануда, мұғалімнің белсенділігі, шығармашылық ізденісі, оны ұтымды пайдалануы оқу-тәрбие үрдісінде шешуші рөл атқарады. Сондықтан да өзім сабақтарымды жоспарлаған кезде 7 модульді ықпалдастыра отырып ұйымдастырамын, сонымен қатар «Биоақпараттандыру және синергетика» технолгияларының карталарын тиімді пайдалану жақтарын қарастырамын. Бұл технологиялардың білім сапасын арттыруға оң әсері бары сөзсіз.

Жас жеткіншектердің бойындағы ерекше қабілеттіліктерді, дарындылықты тани білу, оның одан әрі дамуына бағыт-бағдар беру, оны сол бағытта жетелеу- ұстаз парызы. Ұлы ойшыл Плутарх кезінде: «Көптеген табиғи талант дарынсыз ұстаздардың ксірінен жойылып кетеді. Сондықтан әрбір ұстаз бұған жол бермеуі керек», -деген екен.

ХХІ ғасыр- білімділер ғасыры. Сондықтан да білім сапасын арттыру , оқушылардың дарындылығын айқындап, біліміне, ойлау қабілетіне сай деңгейлеп оқыту, ғылыми ізденіс қабілеттерін қалыптастыру -әрбір ұстаздың міндеті. Осыған орай оқушыларымды түрлі мектепішілік, қалалық, облыстық, халықаралық сайыстарға қатыстырып келемін. Оқушылардың шығармашылықтары облыстық «Самал» беттеріне жарияланды.

Ең бастысы , ұстаз бүгінгі өмір ағымына ілесуді игеріп келеді. Қазіргі мұғалім жаңа білім беру парадигмасы негізінде инновациялық технологиялар мен интерактивті әдіс-тәсілдерді терең меңгеруге ұмтылуда. Осының барлығы да ұстаздың инемен құдық қазғандай оқумен, еңбекпен, ізденіспен қол жететін табысы. Қазір білім мазмұны санмен емес, сапамен өлшенетін кезең. Білімнің сапалы, тәрбиенің нәтижелілігі кәсіби деңгейдегі ұстазға байланысты. Сол себепті қазіргі уақытта білім жетілдіру саласына көп назар аударылуда. Қазіргі қоғамда білім саласын модернизациялау арқылы педагог мәртебесін өсіру, бәсекеге қабілетті әлемдік кеңістігіне ену, сапалы білімге кепілдік жасай алатыны баршаға аян.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1.Қазақстан Республикасында 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасы. Астана 2004 ж.

2. Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы. Астана 2004ж.