Өсімдіктің сабағы

Күні: 10.12.13ж

Сыныбы: 2 «А»

Пәні: Дүниетану

Машыққкер: Алиева Б.Қ. Мұғалімі: Нүсіпбекова Г.Ш.

Әдіскер: Кетебаева Г.Э.

Тақырыбы: Сабақ.

Мақсаты:

1. Өсімдіктің маңызды бөлшегінің бірі - сабақ туралы ұғым беру.

2. Оқушылардың сөздік қорын,логикасын, ойлау қабілетін, есте сақтау қабілетін, өздігінше ізденуін дамыта отырып, пәнге және жалпы білім алуға қызығушылығын арттыру.

3. Табиғатты сүюге, жер бетіндегі тіршілікті сүюге, оған қамқорлық жасауға, табиғатты қорғаушылар болуға тәрбиелеу.

Сабақтың типі: Дәстүрлі.

Сабақтың түрі: Аралас.

Әдіс-тәсілдер: Көрнекелік, мадақтау, ынталандыру

Көрнекіліктер: суреттер, оқулық, дәптер, үнтаспа, слайд.

Кезіңдері

Өту барысы

Ұйымдастыру

Психологиялық дайындызқ

-Сәлеметсіңдер ме, балалар.

-Көңіл-күйлерін қалай?

-Бүгінгі дүниетану сабағынан мен Алиева Бахжан Құдайбергенқызы беремін.

-Мен сендерге өлең жолдарын оқып беремін сендер менің соңымнан қайталайсыңдар.

Жер байлығы көп екен

Меңгеруді қалайды

Осының бәрін білдірген

Дүние тану сабағы.

-Жарайсыңдар, отырыңдар.

Ауа райын бақылау

Үй тапсырмасын тексеру

-Балалар бүгін ауа райы қандай екен, кім бақылап келді?

-жылдың қандай мезгілі?

-Қандай ай?

-Қар жауып тұр ма?

-Күн жылы ма, салқын ба?

-Неше градус екен?

-Иә, балалар, дұрыс айтасыңдар.

-Өткен сабақта қандай тақырып өттіңдер?

-Сабақты оқып келдіңдер ме?

-Кім сабақ айтады?

-Тамыр деген не?

-Өсімдіктің қорек алатыны не?

-Тамыры айқын көрініп тұратын өсімдіктерді ата?

-Жақсы жетілген өсімдіктердің негізгі тамыры қалай аталады?

-Өте жақсы, балалар. Үй тапсырмасын оқып келген екенсіңдер.

Жаңа сабаққа дайындық

Сөзжұмбақ

-Ал, енді жаңа сабағымызды бастамас бұрын, барлығымыз сөз жұмбақты шешейік.

1) Бір нәрсенің үстінен қарағандағы көрнісін не деп атайды? (Сұлба)

2)Сығылады, серпіледі және ауаны сақтайды. Ол не? (ауа)

3)Белгілі бір заттың көлемін кішірейтетін санды қалай атайды? (Масштаб)

4) Өсімдіктердің негізгі және жер астындағы мүшесін қалай атайды? (тамыр)

5) Судың мұз күйін не деп атайды? (қатты)

-Балалар, бізде сөзжұмбақтың көлденен жауабында қандай сөз шықты? (сабақ)

-Дұрыс айтасыңдар, балалар.

Мәтінмен жұмыс

-Ендеше, бүгінгі біздің өтетін тақырыбымыз өсімдіктің сабағы.

-Өзім мәтінді ауызша, суреттер арқылы түсіндіріп өтемін.

-Өсімдік мүшесінің бірі сабақ.

Сабақ - өсімдіктің маңызды мүшесінің бірі.

Сабақтың атқаратын қызметі: 1)Ол өсімдіктің барлық мүшелерін бір-бірімен жалғастырып тұрады.

2)Ол тірі ағзаның тіршілік етуін қамтамасыз етеді.

3)Сабақ тамырдың топырақтан сіңірген қорегін жер үсті мүшелеріне (жапыраққа, бүршіктер мен гүлдерге, жемістерге) жеткізеді.

4)Сабақта гүлдер, бүршіктер бекиді, жемістер пайда болып, пісіп жетіледі.

5) Сабақ тыныс алуға да қатысады.

Таңқурайдың сабағы тік, қатты. Мұны тік сабақ деп атайды. Ал, жүзімнің сабағы мұртшалары арқылы ілініп, өрмелеп өседі әрі жұмсақ, иілгіш. Бұл өрмелегіш сабақ.

Жер бетінде ең алғаш пайда болған өсімдіктердің бірі - жүзім. Қазіргі таңда жүзім ең көп өсірілетін аймақ - Кіші Азия. Жүзімнің шамамен он мыңдай түрі кездеседі. Жүзім құрамындағы магний адам денесіне де, мидың да тынығуына да ерекше әсер етеді. Ол бауыр ауруларын, қан аздықты (анемия) емдеуде көп қолданылады. Жүзім адамның иммунитетін күшейтеді, жүйкені тыныштандырып, терінің түлеуін арттыра түседі. Ол сондай - ақ аллергия мен буындарда тұз жиналуының алдын алуда таптырмайтын жеміс.

Сабақ→ өсімдік тыныс алады→тамыр арқылы қорек

жеткізеді.

-Сендердің үйлерніңде су бар ма?

-Ал ол сендердің үйлеріңе не арқылы жетеді?

-Балалар, яғни су сендердің үйлерңе құбырлар арқылы жетеді екен.

-Біз бүгін сабақ туралы айтып жатырмыз. Ал, сабақ бізді құбырдың орнында. Ол тасмалдаушы құбыр деп аталады. Су ол құбыллар арқылы біздің үйімізге жетеді екен. Ал, өсімдікте сабақ арқылы өсімдіңтің бұтағына, жемісіне қорек жеткізіледі. Сондықтан да, құбыр мен сабақтың арқаратын қызметтері бірдей.

Жалбыз - ерінгүлділер тұқымдасына жататын хош иісті, көп жылдық, кейде бір жылдық шөптесін өсімдік. Негізінен, солтүстік қоңыржай аймақтарда таралған. Қазақстанда суармалы жерлерде, бұлақ, өзен, көл маңында, арық бойында, шалғындықта, тоғайда, таулы аймақта өседі. Оның биіктігі 15 - 60 (110) см. Сабағы тік, бұтақталған, жапырағының жиегі ара тісті үшкір, ирек, қарама - қарсы орналасады. Гүлдері шар тәрізді болады. Одан жасалатын дәрілер жүрек, өт жолдарын емдеуде, сондай - ақ, жағымды иіс беретін әрі антисептикалық зат ретінде сұйық дәрілердің, тіс тазалағыш ұнтақтардың құрамына кіреді. Жалбыздың құрамындағы эфир майы парфюмерияда және тамақ өнеркәсібінде пайдаланылады. Гүлінен ара бал жинайды.

Қияр - өсімдігінің сабағы жерге төселіп өседі, және қияр сияқты жерге төселіп өсімдіктің тағы бір түрі асқабақ.

-Олардың сабақтары жерге төселіп, жерде тұрған сияқты болып өседі.

Сергіту сәті

-Балалар, орнымыздан тұрамыз Менің соңымнан қимыл-қозғалыстарды қайталайсыңдар

-Жарайсыңдар, балалар. Отырыңдар.

Дәптермен жұмыс

-Ал, енді барлымыз дәптерімізді ашамыз. Бүгінгі тақырыпты жазамыз.

-Сабақтың түрлерін жазып алайық.

Қатты, шырмауық, мұртша, өрмелегіш, иілгіш, тік, жерге төселгіш, және т.б.

Қосымша материал

Кактус - шырын сабақты шөптесін өсімдік; әдетте, жуан, етженді, шырынды сабақтары тікенекті, түкті, қылтанақты болады. Кактустың бұта, ағаш, лиана тәріздес түрлері де кездеседі.

Картоп - жарықсүйгіш, ылғалсүйгіш (әсіресе, гүлдеу және түйнектүзілу кезінде), суыққа төзімді дақыл. Биіктігі 40 - 80 см, кейде 150 см - ге дейін жетеді. Бір түпте 3 - 6 сабақ болады. Гүлі ақ, қызғылт не көкшіл күлгін түсті. Жемісі екі ұялы, көп тұқымды. Жер астындағы өркен сабағының ұшы түйнекке айналады.
Пальма - негізінен тропиктік ормандарда, теңіз жағалауларында, саванналарда, шөлейтті жерлердегі оазистерде, биік тау басында (3000 м - ден биіктікте) таралған. Пальмалардың 250 туысы, 3400 - дей (кейбір мәліметтерде 2780) түрлері бар. Биіктігі 60 м - дей, діңінің диаметрі 1 м - ге дейін, көбіне бұтақтанбаған, жапырағы топтанып, жоғары жағында орналасқан. Пальманың бұта тәрізді, сабағы діңінің қолтық бүрінен не тамыр сабақтан дамитын, сабағы болмайтын, жер бетіне тек жапырағы өсіп шығатын түрлері бар; сабағы жіңішке (диаметрі 2 - 3 см), ұзын (300 м - дей) шырмалып өсетін түрлері де кездеседі.

Бекіту

Жұппен жұмыс

Оқушыларға үлестірмелі карточка беремін.

Не білдім

-Оқушыларды тексеріп шығу.

Қорытынды

Бағалау

Үйге тапсырма

-Бүгінгі сабақта біз не істедік?

-Бүгінгі сабақтан не үйрендіңдер?

-Не білдіңдер?

-Сабақ деген не?

-Бүгінгі сабақ сендерге ұнады ма?

-Бүгінгі сабаққа белсене қатысқандарың үшін сендерге сыйлық беремін.

-Сендерге бүгінгі сабақ үшін рахмет.

-Үйге 50-51беттегі шалғын өсімдіктері мен жануарлары деген мәтінді оқып келіңдер.

-Сабақ аяқталды.

-Сау болыңдар.

Мұғалім

Нүсіпбекова Г.Ш.

Әдіскер

Кетебаева Г.Э.