Доклад Оқушыларды сыни тұрғыдан ойлауға үйрету

Оқушыларды сыни тұрғыдан ойлауға үйрету
Бүгінгі заман талабына сай білім беру үрдісінде жекеленген стратегиялар мен әдіс-тәсілдерді қолданып, жаңашылдыққа талпыну - әрбір мұғалімнің басты ізденісі болып саналады. Осы тұрғыдан айтар болсам, «Сыни тұрғыдан ойлау» стратегиясын қолданудың маңызы өте зор. Оқушылардың сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін дамытуға байланысты, атап айтқанда: тыңдау мен зерттеу арқылы оқу, мәнмәтінге көңіл бөліп, шешім қабылдау үшін тиісті өлшем қолдана білу сияқты дағдылармен қоса, мұғалімдер: •білім беру бағдарламасы мен оқыту үрдісін түсіну үшін қажетті теориялық базаны; •қорытынды мен тұжырымдарды қалыптастырудың тиісті әдістері мен технологияларын дамыту керек. Осы стратегиямен жұмыс жасауда өзімнің тәжірибемнен мысалдар келтірмекпін. 2 «а» сыныбына «Атамұра» баспасынан шыққан Әдебиеттік оқу пәнінен М.Әуезовтың «Бала Абай» тақырыбын өткенде сабақ барысын үш кезеңге жоспарлап алдым. Қызығушылықты ояту, мағынаны тани білу, ой толғаныс сатысы. Сабағымның қызығушылықты ояту сатысында оқушылардың сабаққа деген қызығушылықтарын арттыру мақсатында «Миға шабуыл» жасай отырып, ребус шешкіздім. Оқушылар ребус шешуде өзара талқылап, бірлесе отырып белсене шешті. Оқушыларды жан-жақты ойландыру үшін «Пікірлер ағашын» пайдалана отырып, Абай туралы сұрақтар бердім. Оқушылар Пікірлер ағашына Абай туралы білетіндерін еске түсіре отырып толтырды. «Миға шабуыл» әдісін қолдана отырып, сыни тұрғысынан ойлауды дамыту үшін берілген сұрақтардың маңызы зор. Осыны ескере отырып, төмендегідей сұрақтар тудырдым. -Абай кім? -Қайда туған? -Қандай өлең жазған? -Әкесінің аты кім? -Абай туралы роман жазған жазушы кім? -Оның тағы қандай әңгімесін оқыдыңдар? -Тақырып неге «Бала Абай» деп беріліп тұр деп ойлайсыңдар? Бала Абай деп кімді айтып тұр деп ойлайсыңдар? Осындай ой қозғау сұрақтары арқылы оқушыларға бүгінгі сабақтың мақсаты мен критерийлерін анықтатып алдым. Мағынаны тани білу сатысында мәтінмен жұмыс жасау кезінде «Түртіп алу» стратегиясы бойынша оқушылар мәтіннен түсініксіз сөздерді тапты. Шағын топтарға ресурстар беруде оқушылардың сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін дамыта түсуді көздей отырып, 1-топқа мәтіндегі кейіпкерлерге мінездеме беруді, 2-топқа мәтіннен Абай бейнесі суреттелген тұсты таба отырып, «Ассоциация» құруды ұсындым. Екі топта берілген жұмыстарын постер арқылы қорғап, белсенділік таныта отырып орындады. Ой толғаныс сатысында «Тірек сөздер арқылы әңгіме» әдісі бойынша суретпен жұмыс жүргіздім. Оқушылар мәтін бойынша түсінгендерін қорытындылай келе, сурет бойынша түйінді әңгіме құрады. Белсенділігі төмен оқушыларды алға тарту үшін сыни тұрғыдан ойлауға арналған сұрақтар беріп, олардың ойлануына мүмкіндік туғыздым. Соның нәтижесінде, белсенділігі төмен оқушым сурет бойынша әңгіме құрауға жетелейтін сұрақтарға жауап беріп, сабаққа тартылып отырды. Келесі өткізген Т. Жұртбайдың «Бала Мұхтар мен Абай» атты тақырыбына арналған сабағымның ой қозғау сатысында оқушылардың сын тұрғысынан ойлау қабілеттерін дамыту үшін төмендегідей сұрақтар бердім.

• Міне, осындай әдемі көктемде бала Мұхтар қайда келіп еді?
• Әрі қарай не болды деп ойлайсыңдар?
• Әңгімені кім жазған еді?