Татар теленнән эш программасы, 1 сыйныф

Татарстан Республикасы Кукмара муниципаль районы

"Нырья төп гомуми белем бирү мәктәбе"

муниципаль бюджет белем бирү учреждениесе

1"д" нче сыйныф өчен татар теленнән

ЭШ ПРОГРАММАСЫ

2013-2014 нче уку елы

Укытучы: Закирова Ләйсән Данил кызы

Аңлатма язуы 1-д сыйныфта татар теле фәненнән эш программасы түбәндәге норматив документларга нигезләнеп төзелде:

• РФ һәм ТР "Мәгариф турында"гы Законнары
• Татар әдәбиятыннан гомуми белем бирүнең дәүләт стандарты. Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы. Казан, 2008.

• Башлангыч гомуми белем бирү программалары (татар һәм рус телләре 1-4 ) Казан, "Мәгариф" 2010.

• Татарстан РеспубликасыКукмара муниципаль районының " Нырьягомумиуртабелембирүмәктәбе " муниципаль бюджет белеем бирү учреждениясенең укыту программасы

• Татарстан Республикасы Кукмара муниципаль районының " Нырья гомуми урта белем бирү мәктәбе " муниципаль бюджет белем бирү учреждениясенең 2013-2014 нче уку елына 1-11 класслар өчен төзелгән укыту планы

Татар телен укытуга атнага 3 әр дәрестән елга 99 дәрес каралган (63 сәгать язу+ 36 сәгать татар теле)
Татар теленнән белем бирүнең максаты: - укучыларны татар теленең график системасы төзелеше һәм функциясенең гомуми закончалыклары белән танышу нигезендә башлангыч уку һәм язуга өйрәтү.
Максатка ирешү өчен түбәндәге бурычлар куела: -укучыларда ана телен өйрәнүгә кызыксыну, омтылыш, эзләнергә теләк уяту, үз милләтеңә, телеңә мәхәббәт тәрбияләү кебек уңай сыйфатлар булдыру; -балаларга татар теленең төрле бүлекләре буенча белем бирү: а) фонетика, лексика, грамматикага караган башлангыч мәгълүмат бирү; б) телебезнең орфоэпиясе, лексикасы, грамматикасы, пунктуациясе буенча күнекмәләр булдыра башлау. Хәрефләрдән иҗекләр һәм сүзләр, сүзләрдән сүзтезмәләр һәм җөмләләр төзергә өйрәтү; -укучыларны дөрес һәм матур итеп укырга, укыганның эчтәлеген сөйләргә, аерым темалар буенча әңгәмәләр кора белергә, аралашканда тел чараларыннан урынлы файдаланырга өйрәтү; - телдән һәм язма сөйләм осталыгы һәм күнекмәләре булдыру; - укучыларда татар мәдәниятенә караган мәгълүматлылыкны үстерү.

ТЕМАТИК ПЛАНЛАШТЫРУ

№

Бүлек исеме

Сәгать cаны

1

Әзерлек чоры

10

2

Төп чор

51

3

Әлифбадан соңгы чор

Фонетика. Орфография.

Морфология

Телдән һәм язма сөйләм

38

Барысы

99

УКУЧЫЛАРНЫҢ БЕЛЕМ ҺӘМ КҮНЕКМӘЛӘРЕНӘ ТАЛӘПЛӘР

• 1 классны тәмамлаганда, укучылар татар телендәге барлык аваз һәм хәрефләрне гамәли танып белергә, аваз белән хәрефнең төп аермасын практик аңлауга ирешергә тиеш;

• сүзләрне авазларга таркату, авазларны сүздәге тәртиптә әйтү;

• сүзык һәм тартык авазларны һәм аларның хәрефләрен аерып таный белү;

• калын һәм нечкә сузыкларны дөрес әйтү;

• сүзләрне иҗекләргә бүлү;

• җөмләләрне сүзләргә таркату;

• баш һәм юл хәрефләрен, аларны тоташтыручы сызыкларны һәм сүзләрне ачык итеп, бозмыйча язу;

• басма, язма хәрефләр белән бирелгән сүз һәм җөмләләрне дөрес күчереп язу;

• әйтелеше белән язылышы туры килгән сүзләрне, шундый сүзләрдән төзелгән 3-5 сүзле җөмләләрне ишетеп дөрес язу;

• җөмләнең беренче сүзен баш хәреф белән башлап, җөмлә беткәч, нокта куеп язу;

• хәрефләрнең график яктан дөрес язылышын, сүздә аларны тоташтыру ысулларын;

• хәрефләрне дөрес тоташтырып, ритмлап иҗекләр, сүзләр, кечкенә җөмләләр язу;

• кечкенә текстларны тактадан, дәреслектән дөрес итеп (иҗек һәм хәрефләрне төшереп калдырмый, урыннарын алмаштырмый, хәреф формаларын бозмыйча), сүзләп күчереп язу;

• әйтелеше белән язылышы туры килгән сүзләрдән төзелгән җөмләләрне ишетеп язу (диктант);

• э,о,ө,й,е,ю,я хәрефләре, йө,йо кушылмалары булган сүзләрне дөрес язу; кеше исем, фамилияләрен, хайван кушаматларын, җөмлә башындагы сүзләрне баш хәрефтән язу.

Белем һәм күнекмәләрне практик эшчәнлектә, көндәлек тормышта куллану:

-мөстәкыйль рәвештә язу

Әлифбаны (грамотага өйрәтү) бетергәндә укучылар түбәндәгеләрне белергә тиеш:

• укырга - язарга өйрәтү барышында гамәли алынган белемнәрне, эш осталыгын һәм күнекмәләрне гомумиләштерү, системалаштыру;

• сүзләрне иҗекләргә бүлү, юлдан юлга күчерү;

• язуга карата төп гигиена кагыйдәләрен үтәү;

• җөмлә ахырында нокта кую;

• билгеле бер темага һәм рәсемнәргә карата җөмләләр уйлау;

сюжетлы рәсемнәр, балаларның күзәтүләре буенча укытучы куйган сораулар ярдәмендә телдән кечкенә хәкәяләр төзү.

Һәр тема түбәндәге эзлеклелектә өйрәтелә:

• сөйләмне, текстны тикшереп, өйрәнеләчәк теманың әһәмияте күрсәтелә, проблема куела;

• укучылар үзләре ачкан кагыйдәне, төшенчәне, эш алымын мөстәкыйль рәвештә әйтәләр;

• дәреслекләргә таянып, укучылар тарафыннан ясалган ачышларга төгәллек һәм тулылык кертелә;

• тема буенча алган белемнәрне куллануга күнегүләр үткәрелә.

Укыту-методик кулланмалар исемлеге.

1. Мияссарова И.Х., Гарифуллина Ф.Ш., Шәмсетдинова Р.Р. Әлифба- 1 сыйныф,. Казан, "Мәгариф - Вакыт" нәшрияты, 2012 ел.
2. Мияссарова И.Х.,. Гарифуллина Ф.Ш., Шәмсетдинова Р.Р. Әлифба дәресләре өчен методик кулланма Казан, "Мәгариф - Вакыт" нәшрияты, 2011 ел.
3. Мияссарова И.Х., Харисова Ч.М. Татар теле: татар телендә башангычгомуми белем бирү мәктәбенең 1 нче сыйныфы өчен дәреслек - Казан, "Мәгариф - Вакыт" нәшрияты, 2012 ел.
4. Мияссарова И.Х., Харисова Ч.М. Татар теле: мөстәкыйль эш дәфтәре: татар телендә башлангычгомуми белем бирү мәктәбенең 1 нче сыйныфы өчен-Казан, "Мәгариф - Вакыт" нәшрияты, 2012 ел.
5. Мияссарова И.Х., Харисова Ч.М. Татар теле: татар телендә башл. гомуми белем бирү мәктәбенең 1 нче сыйныфында эшләүче укытучылар өчен методик кулланма. Казан, "Мәгариф - Вакыт" нәшрияты, 2012 ел.

КАЛЕНДАРЬ - ТЕМАТИК ПЛАНЛАШТЫРУ

№

Дәрес эчтәлеге

Курсның эчтәлеге

Дата

Искәрмә

план

факт

Әзерлек чоры-10 сәг.

1

Дәфтәр битләрендә ориентлашу. Туры сызык язу. Язу гигиенасы кагыйдәләре белән таныштыру, кагыйдәләрне даими үтәү гадәте тәрбияләү.Кешеләрнең әйтеп һәм язып сөйләшүләрен гомуми күзаллау. Матур итеп сөйләшә, укый һәм яза белү кирәклеген аңлау. График схемалар ярдәмендә сөйләмне - җөмләләргә, җөмләне сүзләргә аеру, сүзләрне иҗек һәм авазларга таркату.

2

Вертикаль, горизонталь һәм авыш сызыклар турында белешмә.Кыска һәм озын туры сызык язу.

3

Төп язу юлы,өстэмэ сызык.Нокта.Язу башы.Бер яктан ыргаклы туры сызык язу.

4

Ике яктан ыргаклы туры сызык язу.

5

Өстән һәм астан элмәкле сызык язу.

6

Элмәкле ярым озынча түгәрәк язу.

7

Сулдан өстән һәм уңнан астан ыргаклы йөзмә сызык язу.

8

Озынча һәм ярым озынча түгәрәк язу.

9

Ярты озынча түгәрәкле сызык язу.

10

Чирек озынча түгәрәкле кыска туры сызык язу.

Төп чор-51 сәг.

11

Дөрес утыру һәм язу әсбапларын дөрес куллану кагыйдәләре. Баш һәм юл А,а хәрефләрен язу.

Барлык баш һәм юл хәрефләренең язылышы һәм аларның тоташтыруның төп сызыклары белән таныштыру һәм каллиграфик дөрес язарга өйрәтү. Авазларны сүздә тиешле язма хәрефләр белән күрсәтү. Сүздәге хәрефләрне, аларны тоташтырган сузыкларын өзмичә ритмик язуны (ас-ос) булдыру , дәфтәр юлларына хәрефләрне һәм сүзләрне, тигез ара калдырып, тигез, дөрес урнаштыру. Башта укытучы белән иҗек -аваз анализы ясаганнан соң, тора бара мөстәкыйль рәвештә сүзләр, җөмләләр язу. Басмачадан текстны күчерү. Аңлатмалы диктант язу

12

Баш һәм юл Ә ,ә хәрефләрен язу.

13

Баш һәм юл ы, Ы хәрефләрен язу.

14

Юл э(е) хәрефен язу.

15

Баш Э хәрефен язу.

16

Баш һәм юл И,и хәрефләрен язу.

17

Баш һәм юл У,у хәрефләрен язу.

18

Баш һәм юл Ү,ү хәрефләрен язу.

19

Рәсемле диктант.Сүзләр язу.Баш һәм юл о, О хәрефләрен язу.

20

Баш һәм юл ө, Ө хәрефләрен язу.

21

Барлык өйрәнгән сузык авазларны кабатлау.

22

Баш һәм юл н, Н хәрефләрен язу.

23

Баш һәм юл л, Л хәрефләрен язу.

24

Баш һәм юл М,м хәрефләрен язу.

25

Ишетмә диктант язу.Юл һәм баш р, Р хәрефләрен язу.

26

Юл һәм баш й, Й хәрефләрен язу.

27

Юл ң хәрефен язу.

28

Й, й, ң хәрефләре кергән сүзләр язу.

29

Юл һәм баш я, Я хәрефләрен язу.

30

Й, я хәрефләре кергән сүзләрне ныгыту. Сүзлек диктанты.

31

Юл һәм баш ю, Ю хәрефләрен язу.

32

Юл һәм баш е, Е хәрефләрен язу.

33

Юл һәм баш д, Д хәрефләрен язу.

34

Юл һәм баш т, Т хәрефләрен язу.

35

Е, е хәрефләре кергән сүзләр язу.

36

Д, т хәрефләре кергән сүзләр язу. Сүзлек диктанты.

37

Юл һәм баш з, З хәрефләрен язу.

38

Юл һәм баш с, С хәрефләрен язу.

39

З, с хәрефләре кергән сүзләр язу. Сүзлек диктанты.

40

Юл һәм баш г, Г хәрефләрен язу.

41

Юл һәм баш к, К хәрефләрен язу.

42

Г, к хәрефләре кергән сүзләр язу. Сүзлек диктанты.

43

Юл һәм баш в, В хәрефләрен язу.

44

Юл һәм баш ф, Ф хәрефләрен язу.

45

В, ф хәрефләре кергән сүзләр язу. Сүзлек диктанты.

46

Юл һәм баш б, Б хәрефләрен язу.

47

Юл һәм баш п, П хәрефләрен язу.

48

Б, п хәрефләре кергән сүзләр язуны ныгыту.

49

Юл һәм баш ж, Ж хәрефләрен язу.

50

Юл һәм баш ш, Ш хәрефләрен язу.

51

Ж, ш хәрефләре кергән сүзләр язу. Сүзлек диктанты.

52

Юл һәм баш җ, Җ хәрефләрен язу.

53

Юл һәм баш ч, Ч хәрефләрен язу.

54

Җ, ч хәрефләре кергән сүзләр язу. Сүзлек диктанты.

55

Юл һәм баш х, Х хәрефләрен язу.

56

Юл һәм баш һ, Һ хәрефләрен язу.

57

Х, һ хәрефләре кергән сүзләр язу. Сүзлек диктанты.

58

Юл һәм баш ё, Ё хәрефләрен язу.

59

Юл һәм баш щ, Щ хәрефләрен язу.

60

Юл һәм баш ц, Ц хәрефләрен язу.

61

Юл ь, ъ хәрефләрен язу.

62

Басмачадан текстны күчерү.

63

Аңлатмалы диктант язу.

Татар теле
№

Дәреснең темасы

Курсның эчтәлеге

Үткәрү

вакыты

Искәрмә

План

Факт

Әлифбадан соңгы чор- 38 сәг. 1 "Татар теле " дәреслеге белән таныштыру. Алфавит

Фонетика. Орфография.

"Татар теле " дәреслеге белән таныштыру. Алфавит.Хәрефләрне дөрес итеп уку (әйтү). Алфавиттагы хәрефләрнең урынын белү. Алфавит Китапларны киштәләргә авторларының баш хәрефләренә карап урнаштыра белү. Сүзлекләр төзүдә алфавитның әһәмияте.Алфавит турындагы белемнәрне ныгыту.

Сузыклар. Калын һәм нечкә сузыклар. Иҗек. Сүзләрне юлдан-юлга күчерү.Тартык авазлар. Яңгырау һәм саңгырау тартыклар. Парлы һәм парсыз тарык авазлар.Э - е хәрефләре.Ө - е хәрефләре.О - ы хәрефләре.Я хәрефе.Ю хәрефе.Е, е

хәрефләре.Й хәрефе.В хәрефе.К,г хәрефләре.М, н, ң хәрефләре.

2 Алфавит.Китапларны киштәләргә баш хәрефләренә карап урнаштыру.


3
Сүзлекләр төзүдә алфавитның әһәмияте. Алфавит турындагы белемнәрне ныгыту

4 Җөмлә .

5 Җөмлә янында тыныш билгеләре.



6

Предметны белдергән сүзләр. Эш-хәрәкәтне белдергән сүзләр

Морфология .

Предмет атамасын белдергән сүзләр - исемнәр белән таныштыру. Аларның мәгънәләрен аңлату, сорауларын әйтү; уртаклык һәм ялгызлык исемнәр һәм аларның язылышы.Исем, фамилия. Елга, күл, шәһәр, хайван кушаматларында баш хәрефләр. Исемнәр янында кулланыла торган ярдәмче сүзләр - бәйлекләр һәм бәйлек сүзләр , өстәмә сүзләр белән таныштыру.Предметның билгесен белдергән сүзләр белән таныштыру.Эш-хәрәкәтне белдергән сүзләр - фигыльләр белән таныштыру.

7
Предметның билгесен белдергән сүзләр.


8 Өстәмә предметны белдергән сүзләр.


9 Ярдәмче сүзләр: бәйлекләр һәм бәйлек сүзләр

10

Телдән һәм язма сөйләм.Интонация

11

Телдән һәм язма сөйләм. Басым

12

Исем, фамилия. Елга, күл, шәһәр, хайван

кушаматларында баш хәрефләр

13

Сузык авазлар

14

Сузык авазлар


15

Калын һәм нечкә сузыклар


16

Иҗек. Сүзләрне юлдан-юлга күчерү.


17

Сүзләрне юлдан-юлга күчерү.


18 Тартык авазлар. Яңгырау һәм саңгырау тартыклар


19

Парлы һәм парсыз тартык авазлар


20

Э - е хәрефләре.


21

Авазлар һәм хәрефләр. Контроль диктант


22

Хаталар өстендә эш. Ө - е хәрефләре

23

О - ы хәрефләре.


24

Я хәрефе.


25

Ю хәрефе.


26

Е, е хәрефләре.

27

Й хәрефе.


28

В хәрефе.


29

К,г хәрефләре.


30

К,г хәрефләре


31

М, н, ң хәрефләре.


32

"Сузык авазлар" темасын ныгыту


33

"Тартык авазлар"темасын ныгыту


34

Сүзләрне юлдан юлга күчерү, иҗеккә бүлүне кабатлау өчен күнегүләр

23.05 35

"Җөмлә"темасын ныгыту

Телдән һәм язма сөйләм. Телдән һәм язма сөйләм. Басым. Телдән сөйләмнең үзенчәлекләре (интонация, сүз басымы). Язма сөйләм үзенчәлекләре (җөмлә башында, ялгызлык исемнәрдә баш хәреф). Анда сүзнең кем? яки нәрсә? турында баруын һәм алар хакында нинди яңалык хәбәр ителүен белдерә торган кисәкләр. Аерым сүзләрдән җөмләләр төзү. Төрле интонация белән әйтелгән җөмләләрдән соң куелган тыныш билгеләре. Әзер тексттан сүз, сүзтезмә һәм җөмләләрне дөрес итеп күчереп язу. Аннан соң аларны укытучы әйтүе буенча язу, ул тәкъдим иткән сүзләрдән сүзтезмә һәм җөмләләр төзү.Аерым темалар буенча өйрәнгән сүзләрне, сүзтезмә һәм җөмләләрне диктант итеп язу. Матур язу күнегүләрен үтәү. Сөйләм күнекмәләре булдыру өстендә даими эшләү.

36

Барлык өйрәнгәннәрне кабатлау.Йомгаклау дәресе