Урок. Литературное чтение на тему Қызыл шұнақ

Пәні: Әдебиеттік оқу.

Сыныбы: 3 «Г»

Мұғалімі: Есмаханова А.Қ.

Сабақтың тақырыбы: Сәкен Сейфуллин. Қызыл шұнақ.

Сабақтың мақсаты: Білімдік: Автор жайлы мағлұмат бере отырып, өлеңнің мазмұнын түсіндіру.

Дамытушылық: Сөздік қорларын, тіл байлықтарын, ой өрістерін дамыту.

Тәрбиелік: Табиғатты аялауға, мейірімді болуға баулу.

Сабақтың түрі: аралас сабақ.

Сабақтың әдіс-тәсілдері: әңгімелеу, түсіндіру, сұрақ-жауап, көрнекілік, проблемалық.

Сабақтың көрнекілігі: С. Сейфуллиннің портреті, жыл мезгіліне байланысты суреттер, дидақтикалық материалдар.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезені.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

а) Абай туралы не білеміз?

Шын аты Ибрагим

Қоғамдық қызметі

АБАЙАудармашы

Ақын туған жері

Сазгер

Семей облысы.

1845-1904 ж.ж

Отбасы өлеңдері

әкесі шешесі әжесі «көктем», «күз»,

Қунанбай Ұлжан Зере «жаз», «қыс».

Абайдың «Қыс» өлеңін жатқа айту.

б) Суретпен жұмыс Жыл мезгілдері.

«Көктем» табиғатын суреттеу.

Көктемнің осы көрінісін Абай атамыз былай суреттейді.

Жазғытұры

Жазғытұры калмайды қыстың сызы,

Масатыдай құлпырар жердің жүзі.

Жан-жануар, адамзат анталаса,

Ата-анадай елжірер күннін көзі.

«Жаз» табиғатын суреттеу.

Жаздың осы көрінісін Абай атамыз былай суреттейді.

Жаз

Жаздыгүні шілде болғанда,

Көк орай шалғын бәйшешек,

Ұзарып өсіп толғанда,

Күркіреп жатқан өзенге,

Көшіп ауыл қонғанда.

«Күз» табиғатын суреттеу.

Күздің осы көрінісін Абай атамыз былай суреттейді.

Күз

Сұр бұлт түсі суық қаптайды аспан,

Күз болып, дымқыл тұман жерді басқан.

Білмеймін тойғаны ма, тоңғаны ма,

Жылқы ойнап, бие қашқан, тай жарысқан.

«Қыс» табиғатын суреттеу.

Қыстың осы көрінісін Абай атамыз былай суреттейді.

Қыс

Ақ киімді,денелі,ақ сақалды,

Соқыр,мылқау танымас тірі жанды.

Үсті-басы ақ қырыу түсі суық,

Басқан жері сықырлап келіп қалды.

ІІІ. Жаңа сабақ . Сәкен Сейфуллин. «Қызыл шұнақ»

а) Автор жайлы мағлұмат беру.

С. Сейфуллин Жезқазған облысы, Ақадыр ауданы, Қарашілік қыстағында 1894 жылы дүниеге келген. Шығармашылықпен белсене араласқан. 1917 жылы «Жұбату» атты тұңғыш әңгімені жазды. Қазақ әдебиетінін оқулықтарын жасауға қатысты. Жазушының көптеген өлең, повесть, әңгімелері бар.

1. Өлеңді мәнерлеп оқу.

2. Сөздік жұмысын жүргізу.

Қызыл шұнақ - бет қаратпайтын аяз, үскірік.

• Өлеңде қыс мезгілі қалай суреттелген?

Сергіту сәті:

Шаңғыменен сырғанап,

Боран болып уілдейміз.

Қар болып жапалақтап,

Еппен жерге қонамыз.

ІV. Мақал мәтелдер.

Қыс - қысаң, Жаз мереке, кыс келеке.

Жаз - жазық. Қыста қысыл, жазда жадыра.

Шанаңды жазда сайла, Сауынсыздың жазы болмайды,

Арбаңды қыста сайла. Қайынсыздың күзі болмайды.

Жазда шөпті жинасаң - қыста мал азығы,

Жазда сөқті жинасаң - қыста бала азығы.

V. Жұмбақтар

Суда мұз бар, Құлағы мен көзі жоқ,

Жерде қар бар. Жоқ, тіпті, қол мен аяғы.

Боран борап соғады, Бірақ ғажап өнерпаз,

Бұл қай кезде болады? (қыс) Мәнерлеп ою ояды. (аяз)

А. Байтұрсынұлы

Қыста ғана болады , Табаныма байладым,

Ұстасаң, қолың тоңады. (қар) Қос таяқпен айдадым. (шаңғы)

Қанаты жоқ , ұшады. Көлге жапқан қақпақ

Аяғы жоқ, желеді. Сіресіп тұр -

Аузы жоқ, ұлиды. (боран) Қатты-ақ. (мұз)

Ақ шапанын үстінен,

Алты ай бойы шешпейді.

Қара шапан үстінен

Алты ай бойы түспейді. (қара жер, ақ қар)

Топтастыру. Әр топқа толтыруға беріледі.

1-топ 2-топ 3-топ

Қысқы ойындар

Қысқы еңбек

ҚЫС

4-топ 5-топ 6-топ

СӘКЕН

АБАЙ

Қысқы мейрамдар

VІ. Сабақты қорыту:

• Бүгін сабақта кімнің өлеңімен таныстық?

• С. Сейфуллин қай жылы дүниеге келген?

• Ақын кысты кімге теңейді?

• Қызыл шұнақ сөзін қалай түсінесін?

VІІ. Бағалау

VІІІ. Үйге тапсырма. Өлеңді жаттау. «Қыс келбеті» тақырыбына сурет салу,

Жыл мезгілдеріне эссе жазып келу.

Пәні: Әдебиеттік оқу.

Сыныбы: 3 «Г»

Мұғалімі: Есмаханова А.Қ.

Сабақтың тақырыбы: Сәкен Сейфуллин. Қызыл шұнақ.

Сабақтың мақсаты: Білімдік: Автор жайлы мағлұмат бере отырып, өлеңнің мазмұнын түсіндіру.

Дамытушылық: Сөздік қорларын, тіл байлықтарын, ой өрістерін дамыту.

Тәрбиелік: Табиғатты аялауға, мейірімді болуға баулу.

Сабақтың түрі: аралас сабақ.

Сабақтың әдіс-тәсілдері: әңгімелеу, түсіндіру, сұрақ-жауап, көрнекілік, проблемалық.

Сабақтың көрнекілігі: С. Сейфуллиннің портреті, жыл мезгіліне байланысты суреттер, дидақтикалық материалдар.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезені.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

а) Абай туралы не білеміз?

Шын аты Ибрагим

Қоғамдық қызметі

АБАЙАудармашы

Ақын туған жері

Сазгер

Семей облысы.

1845-1904 ж.ж

Отбасы өлеңдері

әкесі шешесі әжесі «көктем», «күз»,

Қунанбай Ұлжан Зере «жаз», «қыс».

Абайдың «Қыс» өлеңін жатқа айту.

б) Суретпен жұмыс Жыл мезгілдері.

«Көктем» табиғатын суреттеу.

Көктемнің осы көрінісін Абай атамыз былай суреттейді.

Жазғытұры

Жазғытұры калмайды қыстың сызы,

Масатыдай құлпырар жердің жүзі.

Жан-жануар, адамзат анталаса,

Ата-анадай елжірер күннін көзі.

«Жаз» табиғатын суреттеу.

Жаздың осы көрінісін Абай атамыз былай суреттейді.

Жаз

Жаздыгүні шілде болғанда,

Көк орай шалғын бәйшешек,

Ұзарып өсіп толғанда,

Күркіреп жатқан өзенге,

Көшіп ауыл қонғанда.

«Күз» табиғатын суреттеу.

Күздің осы көрінісін Абай атамыз былай суреттейді.

Күз

Сұр бұлт түсі суық қаптайды аспан,

Күз болып, дымқыл тұман жерді басқан.

Білмеймін тойғаны ма, тоңғаны ма,

Жылқы ойнап, бие қашқан, тай жарысқан.

«Қыс» табиғатын суреттеу.

Қыстың осы көрінісін Абай атамыз былай суреттейді.

Қыс

Ақ киімді,денелі,ақ сақалды,

Соқыр,мылқау танымас тірі жанды.

Үсті-басы ақ қырыу түсі суық,

Басқан жері сықырлап келіп қалды.

ІІІ. Жаңа сабақ . Сәкен Сейфуллин. «Қызыл шұнақ»

а) Автор жайлы мағлұмат беру.

С. Сейфуллин Жезқазған облысы, Ақадыр ауданы, Қарашілік қыстағында 1894 жылы дүниеге келген. Шығармашылықпен белсене араласқан. 1917 жылы «Жұбату» атты тұңғыш әңгімені жазды. Қазақ әдебиетінін оқулықтарын жасауға қатысты. Жазушының көптеген өлең, повесть, әңгімелері бар.

C.Сейфуллин - көрнекті ақын.

1. Өлеңді мәнерлеп оқу.

2. Сөздік жұмысын жүргізу.

Қызыл шұнақ - бет қаратпайтын аяз, үскірік.

Сергіту сәті:

Шаңғыменен сырғанап,

Боран болып уілдейміз.

Қар болып жапалақтап,

Еппен жерге қонамыз.

ІV. Мақал мәтелдер.

Қыс - қысаң, Жаз мереке, кыс келеке.

Жаз - жазық. Қыста қысыл, жазда жадыра.

Шанаңды жазда сайла, Сауынсыздың жазы болмайды,

Арбаңды қыста сайла. Қайынсыздың күзі болмайды.

Жазда шөпті жинасаң - қыста мал азығы,

Жазда сөқті жинасаң - қыста бала азығы.

V. Жұмбақтар

Суда мұз бар, Құлағы мен көзі жоқ,

Жерде қар бар. Жоқ, тіпті, қол мен аяғы.

Боран борап соғады, Бірақ ғажап өнерпаз,

Бұл қай кезде болады? (қыс) Мәнерлеп ою ояды. (аяз)

А. Байтұрсынұлы

Қыста ғана болады , Табаныма байладым,

Ұстасаң, қолың тоңады. (қар) Қос таяқпен айдадым. (шаңғы)

Қанаты жоқ , ұшады. Көлге жапқан қақпақ

Аяғы жоқ, желеді. Сіресіп тұр -

Аузы жоқ, ұлиды. (боран) Қатты-ақ. (мұз)

Ақ шапанын үстінен,

Алты ай бойы шешпейді.

Қара шапан үстінен

Алты ай бойы түспейді. (қара жер, ақ қар)

VІ. Сабақты қорыту:

Топтастыру. Әр топқа толтыруға беріледі.

1-топ 2-топ 3-топ

қар жауады Боран соғады От жағу қар күреу шаңғы тебу аққала жасау шана тебу

Қысқы ойындар

Қысқы еңбек

ҚЫС

Күн қысқарады Аяз болады Отын кіргізу Мал жайлау Мұз айдынын жасау коньки тебу

4-топ 5-топ 6-топ

СӘКЕН

АБАЙ

Қысқы мейрамдар

VІІ. Бағалау

VІІІ. Үйге тапсырма. Өлеңді жаттау. «Қыс келбеті» тақырыбына сурет салу,

Жыл мезгілдеріне эссе жазып келу.