Қазақ тілі Жай сөйлем мен жайылма сөйлем

Сабақтың тақырыбы: Жай сөйлем мен жайылма сөйлем

Сабақтың мақсаты:

Білімділігі: жалаң және жайылма сөйлем туралы түсінік бере отырып,

жаттығулар орындау

Дамытушылығы: оқушылардың ойлау және шығармашылық қабілетгерін

дамыту.

Тәрбиелігі: жұппен жұмыс жасай білуге, бірлікке, ұйымшылдыққа, бірін-бірі

тыңдай білуге тәрбиелеу.

Көрнекілігі: синхронды карта, күн көзі, суреттер

Түрі: аралас, Блум таксономиясы бойынша.

Сабақтың барысы:

I.Ұйымдастыру кезеңі: Сабаққа даярлық.

Үлкенге де сіз,

Кішіге де сіз.

Қонақтарды құрметтеп,

Бас иеміз біз.

II.Мақсат қою кезеңі: сабақтың тақырыбын, мақсатын хабарлау.

Ескертпелер:

1. Салақ болсаң жасыңнан,

Шыбын кетпес қасыңнан.

Таза болсаң жасыңнан,

Сабын кетпес қасыңнан.

Жалқау болсаң жасыңнан,

Ұйқы қалмас қасыңнан.

Еңбек етсең табылар,

Бар жақсылық басыңнан.

2. Мақсатымыз білім алу,

Міндетіміз еңбектену.

Еңбек етіп жұмысла,

«4» пен «5» ке қол жеткізу

Адамның күлкісі - әлемдегі ең ғажайып құбылыстардың бірі. Адам күлкінің көмегімен таныса да, қоштаса да алады. Жымиыс біздің сезіміміздің сарасының ашылуына жол ашады. Күлкі арқылы көңіл күйлеріңді білдіріп көріңдер. Бір-біріңе жымиыңдар, күлкілеріңді сыйлаңдар. Ендеше сабағымызды бастайық.

Үй тапсырмасын тексеру: оқушыларға оқытып үй тапсырмасын тексереміз, талдаймыз, дәптерлерді жинап аламын.

III.Жаңа материалмен жұмыс.

Қазақ тілі сабағын,

Жанымыздай сүйеміз.

Сауатты әрі әдемі,

Жазуларды түзейміз.

Қолымдағы кітапты,

Жоғары алып қоямын.

Ережені жаттап ап,

Орынды пайдаланамын.

а) Өткенді еске түсіру тұрлаулы, тұрлаусыз мүше дегеніміз не?.

Тек қана тұрлаулы мүшеден тұратын сөйлемді Жалаң сөйлем дейміз. Тұрлаулы мүшелерден басқа мүшелері бар сөйлемді жайылма сөйлем дейміз.

1. Боран соқты

2. Екі күн қатарынан боран соқты.

Оқулықпен жұмыс. (екі қатардағы сөздерді салыстыру. Ауызша орындау)

ә) 1-жаттығудағы қарамен жазылған сөйлемдерді сызба бойынша талдау. (Қарамен жазылған сөйлемдер жайылма сөйлемдер, себебі олар тұрлаулы және тұрлаусыз мүшелерден тұрады)

б) Дәптермен жұмыс.

Бүгінгі күнді жазу

Азынаған суық жел,

Екпінінен танбады.

Ағараңдап құба бел,

Жердің бетін қар жапты

(Желтоқсан ай басталғанын айта отырып бүгінгі күнді жазамыз)

Күн ретін жазу.

Көркем жазу: Ққ Қар жауды.

2-жаттығу. Сызбаға қарап, қандай қорытынды шығаруға болады?

Жалаң сөйлем бастауыш пен баяндауыштан тұрады.

3-жаттығу. Алдымен жалаң, сонан соң жайылма сөйлемдерді көшіріп жаз. Бағдаршам жанды. Демалыс күні анам дәмді бауырсақ пісірді. Оқушы жазды.

Қыста жер ақ қарға оранды. Жаяу адам соқпақ жолмен келеді.

Сергіту сәті:

Аспанға қарап айды көрдік,

Төменге қарап жерді көрдік.

Оңға бұрылып, Солға бұрылып,

Егеменді ел көрдік.

5-жаттығу

Өзіндік жұмыс ретінде орындату.

Синхронды карта

(бір сұраққа жауап беретін сөздерді топтастыр)

р/с

Сөздер

Кім? Не?

Не істеді?

Қандай?

1

Ағаш

2

Жасыл

3

Оқушы

4

Гүлдеді

Синхронды карта

(бір сұраққа жауап беретін сөздерді топтастыр)

р/с

Сөздер

Кім? Не?

Не істеді?

Қандай?

1

Ұзын

2

Биік

3

Жазушы

4

Биледі

Синхронды карта

(бір сұраққа жауап беретін сөздерді топтастыр)

р/с

Сөздер

Кім? Не?

Не істеді?

Қандай?

1

Оқиды

2

Апа

3

Ата

4

Қысқа

Оқушының тапсырмасы

Еске түсіру:

1. Зат есім дегеніміз не?____________________________________________

2. Құрамы қалай бөлінеді?__________________________________________

3. Мысал келтір.Зат есімді тап.______________________________________

Оқушының тапсырмасы

Еске түсіру:

1. Сын есім дегеніміз не?____________________________________________

1.2Құрамы қалай бөлінеді?__________________________________________

1.3 Мысал келтір.Сын есімді тап.______________________________________

Оқушының тапсырмасы

Еске түсіру:

1.1Сан есім дегеніміз не?____________________________________________

2. Құрамы қалай бөлінеді?__________________________________________

3. Мысал келтір.Сан есімді тап.______________________________________

Оқушының тапсырмасы

Еске түсіру:

1. Етістік дегеніміз не?____________________________________________

1.2Құрамы қалай бөлінеді?__________________________________________

1.3 Мысал келтір.Етістікті тап.______________________________________

«Балық сүйегіне» мағынасы жуық сын есімді тауып жаз.

әдемі кәрі жуас инабатты

«Балық сүйегіне» мағынасы қарсы мағыналы сын есімді тауып жаз.

ақ ұзын биік жалпақ

Жай сөйлемдерді түрлеріне қарай сәйкестендір.

Жалаң сөйлем: Жаңбыр сіркіреді. Қаз қаңқылдады.

Жайылма сөйлем: Жолдасты жол айырады. Екі дос мектептен қайтты.

IV.Қорытындылау.

- Балалар, бүгін біз не үйрендік?

I қатардың балалары жалаң сөйлемдер айтады. (Мысалы, Бауыржан келді)

II қатардың балалары жайылма сөйлемге айналдырады. (Бауыржан сабақтан келді)

III қатардың балалары жалаң сөйлем мен жайылма сөйлемнің ұқсастығы мен айырмашылығын дәлелдейді. Сөйлем турлерін атайды.

V. Үйге тапсырма беру: 3-жаттығу.

VI. Окушыларды бағалау.