Классный час на тувинском языке. «Шагаа ыдыктыг байырлалывыс»

Раздел Начальные классы
Класс -
Тип Конспекты
Автор
Дата
Формат doc
Изображения Нет
For-Teacher.ru - все для учителя
Поделитесь с коллегами:

Шагаа-ыдыктыг байырлалывыс.

Сорулгазы: Чоннун национал байырлалы-Шагаа дугайында уругларга билиндирер, чоннун чаагай чанчылдары-биле таныжып, тыва нациязынга чоргаарланып чоруурунга кижизидер; Оюннарга даянып, сагынгыр-тывынгыр чоруун сайзырадыр.

Башкы: Экии, уруглар! Богун бо кайгамчык буянныг оргээвиске тыва чоннун национал байырлалы-Шагаага тураскааткан класс шагын эрттирер-дир бис. Келген аалчыларывыс ада-иелерге болгаш эргим уруглар, силерге кел чыдар Чылан чылы-биле байыр чедирбишаан, быжыг кадыкшылды, чедиишкиннерни, аас-кежикти, ак орукту кузеп, йорээп тур мен.

Тыва чонум чанчылдары

Тывызыксыг аажок чараш.

Шаандан тура чанчыл болган

Шагаа деп бир байырлал бар.

Шагаа дээрге тыва чоннун

Чаагай сузук чанчылы-дыр

Айнын чаазын хуннун эртенин

Алгап йорээн байыры-дыр.

Бичии чаштар бирле катап

Билип чадааш маргышкан дээр

Кижи бурузу чылын мактап

Кидин тулук барганнар-дыр. Эргилделиг он ийи Эптиг-чоптуг алышкы бис! Алышкы бис, халышкы бис, Найыралдыг, демниг бис! Алызындан омак бис, Амыр эвес, хоглуг бис, Хоглуг бис, омак бис, хоорештиг хоглуг бис. Чорук херек кылыр бис, Доозавыс кылыр бис. Кылыр бис, кылыр бис, Кымдан артык кылыр бис!

Чанчыл ындыг ужур ындыг, чалыы салгал уламчылаал! Аалдарга уступ алгаш, адаан-моорей кылыылынар! Кайы аалдын уруглары аас чогаалынга кончуг эвес корээлинер, уруглар!

1-ги моорей йорээлдер

Эрги чыл сен эки чолду

Эктивисти ажыр шаннадын

Байырлажып удеп тур бис,

Байырлыг чылым байырлыг!

Чаа чылым, Чылан чылым

Сагыш ышкаш моорлап келдин.

Чаа чылым амыр-ла бе!

Ажы-толге башкыларга

Аас кежиин шаннап келем.

Ада-ие чонувустун

Ажыл-ижи будуп турзун!

Азыраан мал менди турзун,

Ажы-толу мандып турзун!

Аас-кежии, курай-курай!

Амыр-тайбын, курай-курай!.

2-ги моорей Дурген чугаа, узун тыныш

Дурген чугаа, узун тыныш чугаалаанда

Дужуп бербес болгай силер

Дургеденер келинерем

Дурген чугаа, узун тыныш кымда барыл?

а) Дурген-дурген дурген чугаа

Чугаалаза шуут солун

Солунназа соон бодаар

Бодаарлаза боду эрес

Эрестезе эвилен-даа

Эрнин Эри чораан дижир.

б) Билдим билдим бистин класс

Класстаза кымны чок дээр

Дээрлезе дедир барба

Барбалаза баарын кадар

Баштак кыстар бисте деп бил.

3-ку моорей чурукчулар.

Тонуп турар эрги болгаш эгелеп турар чаа чылдын дурзу хевирин самбырага чуруп ойнаалынар. Карактарын дуй шарып каан оореникчилер дурзулерни чуруур.

4-ку моорей Кожамыктар.

Кожамыкка кончуг-ла бис

Кожа тыртып соглээр бис бе?

5-ки Улегер домактар Ай херели чылыг чок, артык сеткил ажык чок. Агы чечээ - ажыг, артык сос - анчыг. Дыт - човурээлиг, сос - чорулдээлиг. Дыннаанын чулчурбас - хоп болур, корбээнин хооретпес - меге болур. Черни час оттурар, сеткилди эжи оттурар. Оглунга иези болушпаска эки, кызынга адазы болушпаска эки. Шапты балды куш тодер, чалгаа кижи ажыл чылзыр. Кургаг черге хеме чорбас. Харам кижээ эш тывылбас. Маадыр олзе-даа, мактал ады олбес.

6-гы моорей Тывызыктар

Ак теве 12 бодаган торээн (чыл, он ийи ай) Алдын теректин адыры он ийи. Унген бурузу уш чус алдан. У золотого дерева двенадцать веток А на ветках 365 листьев (год, месяцы, дни). Дендии куштуг, девиденчиг уннуг. Сам сильный, издает звук тревожный (гром, динмирээшкин). Ог иштинде алдын кадын ойнап-ойнап удуй берди. Золотая царевна в юрте, после долгой игры заснула (от, огонь). Ала аъдым хыл кажаалыг. Ак ширтек хову шыпты. Белая скатерть землю укрыла (снег). Тии чок торгум, дизии чок чинчим. По бескрайнему синему шелку, рассыпаны бусы несметные (небо, зв.). Днем молчит, ночью ворчит (собака). Беш алышкы дош чуктеди. Пятеро братьев несут каждый по льду (пальцы, ногти).



© 2010-2022