Урок казахского языка «Дыбыстар»

Ашық сабақ

Ә - дауысты

дыбыс

Ақмола облысы

Щучинск қаласы

№ 8 мектеп - гимназиясы

Оқытушы: Рамазанова А.Қ.

Ашық сабақ

Дыбыстар

(саяхат сабағы)

Ақмола облысы

Щучинск қаласы

№ 8 мектеп - гимназиясы

Оқытушы: Рамазанова А.Қ.

Сабақтың тақырыбы: Дыбыстар Сабақтың мақсаты: 1.Білімділік: қазақ тілінің төл дыбыстарын меңгеру, дыбысталуына қарай ажырата білу. 2. Дамытушылық: түрлі жаттығулар, ойындар барысында, ауызекі сөйлеуде дыбыстардың ерекшеліктері туралы білімдерін жетілдіру. 3. Тәрбиелік: сабақ барысында оқушыларды әдептілікке ұқыптылыққа тәрбиелеу. Әдіс - тәсілдер:сұрақ - жауап, әңгімелеу, түсіндіру, іздену, салыстыру.

Сабақтың түрі: қайталау

Көрнекіліктер: суреттер, текшелер, фонетикалық карталар, доп.

Сабақтың барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі

1. «Көжектерім»

2.Психологиялық дайындық(амандасу, кезекшімен диалог)

-Бүгін сыныпта кім кезекші?

-Сыныпта кім жоқ?

-Қазір жыл мезгілі қандай?

-Күз айлары қандай?

-Бүгін ауа райы қандай?

-Бүгін нешесі?

-Аптаның қай күні? -Балалар, бүгінгі сабағымыздың тақырыбы «Дыбыстар». Сабағымыздың мақсаты осы тақырып бойынша бұрыннан білетін дыбыстар туралы, қандай топтарға бөлітіні туралы, қай дыбыстың қалай айтылатыны туралы осыған дейінгі алған білімдерімізді жинақтап, ойын арқылы, сөйлеу барысында қайталау, бекіту осы тақырыпқа байланысты түрлі тапсырмалар орындайсыңдар.

3.Фонетикалық жаттығулар.

-Балалар, әдеттегідей, фонетикалық жаттығу жұмысын жүргізейік.

а) Ақ шар бар, көк шар бар, көп шар бар, бес шар бар.

б) Мұз мұздай, тұз тұздай.

в) Үміт түбіт түтті.

-Енді салыстыру оқуға арналған жаттығулар

сан - сән

ал - әл

от - өт

ор - өр

сыз - сіз

ұн - үн

(буындарды әнмен қайталау)

ба, бы, бұ, бо, да, ға, жа, за, қа, ла, бы, ды, ғы, жы, зы, қы, лы, бұ, дұ, ғұ, жұ,зұ, құ, лұ, бо, до, ғо, жо, зо, қо.

-Өткен сабақтарда танысқан сөздерді еске түсіріп, мына фонетикалық камертондағы сөз құрақтарынан көрсетіп шығыңдар.

ДАУЫС

ДЫБЫС

ДАУЫСТЫ

ЖУАН

ЖІҢІШКЕ

СӨЗ

АЙТЫЛАДЫ

ЖАЗЫЛАДЫ

(көрсетілген сөздерді топпен қайталаймыз)

4.Дыбыстардың классификациясын қайталау (сұрақ - жауап)

-Қазақ тілінде неше тән дыбыстар бар?

-Дыбыстар өзара қандай топқа бөлінеді?

-Дауысты дыбыстар қандай топқа бөлінеді?

-Дауыссыз дыбыстар қандай топқа бөлінеді?

ІІ. «Дыбыстар қаласына саяхат».

-Біз дыбыстарды қайталадық. Осының бәрі бекер емес. Өйткені, бүгінгі сабақ - ерекше сабақ. Қазір біз «Дыбыстар қаласына» барайық деп отырмыз. Ол қалаға жету үшін, алдымызда талай кедергілер кездеседі. Біздің дыбыстар туралы білімдеріміз осы кедергілерден өту үшін көмектеседі. Ал, дайынсыңдар ма? Онда жолға шығайық. Біздің ұран: «Қайталау - оқу анасы».

а) «фонетикалық философия»

-Біраз жүргеннен кейін, кең - байтақ далаға шықтық. Наша жизнь состоит из разных звуков, красок. Ой что-то сильно жарко стало. Мынау не?-Күн. Мы знаем, что без солнца нет жизни. Солнце приносит тепло, радость. Обратите внимание на солнце. У солнце лучи бывают разные: длинные, короткие. Длинные лучи толстые, широкие, похожи на наши звуки. Но на какие?

-а, о, ұ, ы

-А короткие - тонкие, похожи на звуки-

-ә, ө, ү, і, е

Ә

-Біз сендермен әңгімелескенше ауызы - мұрыны жоқ үй кездесіпті. Қабырғасыны қақсай. Ол өте жіңішке. Кім айтады, осындай үйде кім тұрады?

-Ә

-Неге? Ол қандай дыбыс?

-Жіңішке

-Дұрыс. Мысалы: әже (таблицамен жұмыс)

-Назовите еще слова из темы «Моя семья» в которых есть этот звук (әже, әке, әпке)

-Кім «Ә» туралы тақпақты біледі?

-Өте жақсы

-Ал енді әрман қарай жылжыйық. Қараңдар ауызы - мұрыны жоқ үй тағыда кездесті. Мұнда кім тұрады қарайық? Дом такой интересный - узкий. А почему?

- Өте жақсы! Мұнда І дауысты дыбыс тұрады екен. (таблицамен жұмыс)

-Назовите еще слова из темы «Учебные принадлежности» в которых встречается этот звук.

-Кітап, өшірніш, күнделік

-Кім І туралы тақпақты біледі?

-Ал, енді әрман қарай жылжыйық. Қараңдар ауызы - мұрыны жоқ үй тағыда кездесті. Мұнда кім тұрады, қарайық.

Ұ

Ү

Ө

ІІІ. Сергіту сәті.

IV. Сабақты пысықтау.

1.Нүкте орнына дыбысты жазу, сипаттама беру.

-Балалар, бірінші кедергіден жақсы өттіңдер. Ендігі кедергінің не екенін сендер менің айтамын жұмбағым бойынша табасыңдар.

Ұзыннан ұзақ кетеді,

Жер бетіне жетеді.

-Кім шешімін табады.

-Бұл жол.

-Дұрыс, бірақ біздің алдымызда үш жол жатыр, біреуі ғана қалаға барады. Қай жол барады екен? Кәне, бірінші жолға түсейік, бұл жерде мынадай тапсырма:

а) «Қандай сөз шығады?»

-Мына берілген кестеден сендер көп әріптердің арасынан сөздерді табасыңдар. Мысалы, тік оқып көрсек, қандай сөз шығады

Ж М Қ У А Н Л А Т

-Мысалы мал (жат, ат, жуан, мата, ал, қала, ала, жал, жақ, ақ, қалам, жу, мал, шақта, тақ, қант).

-Өте жақсы. Қап, бұл жол қалаға бармайды. Екінші жолды көрейік. Бұл жерде мынандай тапсырма.

б) сөздерден сөйлем құрастыру

-Үстелде жатқан сөздерді рет-ретімен мына тақтаға орналастырып, сөйлем құрастыру керек.

Мен сөз жаздым.

Мен жуан дыбыс таптым

Сен дауысты дыбыстарды тап

Мен жіңішке сөз жаздым.

-Бәрекелді. Қап, бұл жол қалаға бармайды. Үшінші жолды көрейік. Бұл жерде мынадай тапсырма, «жасырынған буындар». Қалтадан буындарды алып оқындар.

БӨ, ҚҰ, ТІ, РӘ, КІ, ТӘ, КӨ, БІ, ТІ.

«Қай буынды жоғалттын?» ойыны.

-Суреттерге қарап жоқ буындарды табыңдар.

ДӘПТЕР, ҚАЛАМ, САҒЫЗ

-Өте жақсы, тапсырманы дұрыс орындадық, бізге керек жолға шықтық. Қазір біз күш жиып, демалып алайық, сергіту жаттығуын жасайық.

2.Сергіту сәті.

3.Топтық жұмыс

-Алдымызда тағы бір кедергі тұр. Сендер үш топқа бөлінесіңдер.

І топқа осындай тапсырма

-Оқулықты ашыңдар 11 бет. Осындай тапсырма - сөздерді дұрыс оқыңдар және жуан сөздерді дәптерге жазыңдар.

ІІ топқа 16 бет (жіңішке сөздерді дәптерге жазу).

ІІІ топ - Сөзжұмбақты шешеді.

-Орысшыдан қазақша аударып, жазыңдар. Қызыл түсті тордың ішіндегі сөзді оқыңдар.

-Өте жақсы. Қараңдар, біз қалаға да жеттік. Қаланың қасында бір ағаш тұр. Қараңдар, қандай әдемі. Ребята, слова у нас не обходятся без согласных. Есть согласные звуки, среди них спецефические звуки. Это ң, ғ, қ, һ.

т к

с ф

ц х

қ п

р л и у м н ң

-Біз қалаға жеттік. Қандай дыбыстар бар? Олар қандай топтарға бөлінеді.

VI.Сабақты қорытындылау.

-А на последок, қараңдар сендердің парталарда карточкалар жатыр. Онда осындай тапсырма - көп нүктенің орнына дұрыс дыбысты жаз.

-А кто выполнил, переверните карточку, сзади написана буква, составтье слово.

ДЫБЫСТАР

-Енді кім айтады бүгін сабақтың тақырыбы қандай болды?

Есіңе сақтаңдар!

Оқыған озады, оқымаған тозады.

VІІ. Сабақты бағалау

VІIІ. Үйге тапсырма: қайталау