Баяндама. Тақырыбы: «Ата ана клиент ретінде. .. »

^{Баяндама}

Тақырыбы: «Ата ана клиент ретінде...» (Тәрбиешілер мен сынып жетекшілердің әдістемелік бірлестігінде оқылды)













Оқыған: Раушанова Ғ.Н.
















Ақтөбе, 2012 Ата-ана клиент ретінде Қазіргі кезде жұмыс жасап жатырған педагогтардың есінде өтіп кеткен кеңес кезеңінде баланы бала - бақшаға орналастыру үшін тілек білдарушілердің кезегіне тіркелу қажет болатын ал жақсы негізгі бала -бақшаға тап болу бұл бақгың шапқаны еді. Сондықтан да ата - аналар тарапынан үйымдар мен педагогтарға алғыс айтылып, ары қарата « мұғалім - ата ана » қарым - қатынасы кзд>ылатьш. Қазіргі кездегі жағдай мүлдем басқаша, себебі балалардың туылуы аз, жеке меншік бала - бақшалар мен балаларды дамытатын топтар мен әр түрлі тэрбиелеу мен білім беру бағдарламалары бар мектептер мен бала -бақшалардың әрбір бала үшін күресетін жағдайға алып келді. Сондықтан да «педагог - ата - ана» қарым - қатынасы қайта құрылуда, оқытуда әрбір мұгалім жаңа әдіспен тәсілдерді меңгеріп, білім беру мекемелерімен, ата -аналармен тапсырыс берушімен озара әрекет ету қажеттілігі туындады. Сонымен қатар білім беретін мекемеде тәрбиеленушілер саны жеткілікті дәрежеде болса д£, қазіргі элеуметтік жағдайда белгілі бір шарттары бар өзара іс - әрекетті ата - ана мен мұғалім арасындағыны талап етеді. Егерде ұйым өзінің дәрежесін кымбат тұгар болса, онда оның әрбір мүшесі клиенттермен жұмыс жасау дағдысымен қаруланып, жанжал тудырмай мекеме дәрежесіне лайык болуы керек. Осының нәтижесінде мектеп пен бала - бақшадағы әрбір қызметкердің, маманның рөлі өсті. Сол себепті қазіргі кезде жиі - жиі білім беру мекемелерінде өз қызметкерлерін клиентпен жұмыс жасаудағы жаңа әдіс - тәсілдермен қаруландыру сұранысы тууда. Негізінен бұндай оқыту жұмыстарын мектеппен бала -бақшадагы психолог жүргізді. Жұмыс мазмұнына клиентпен жүмыс жасау ережесі, озіндік презентация ережесі, шаршаудың алдын - алу техникасы және психологиялық өзін қорғау тәсілдері кіреді. Осы негізде ата - ананы клиент ретінде қарап ата - ана мен педагогтар арасындағы құрылымдық өзара әрекеттегі негізгі қагидаларды қозғауға болады. Ата - аналармен жұмыс жасаудағы тәсілдердің мыналарын атап өтуге болады:

1. Ата - анаға түсінікті тілде сойлеу, яғни арнайы термиңдер қолданбау.

2. Қойылган сұраққа нақгы жауап беру.

1. Белсенділік таныту ( яғни ата - аналар мұғалімнен сұхбат штмауы қажет)

3. Ата - ананың эмоционалдык қалпын ескеру.

2. Үйретушілік, тәкаппарлық пен оқытушылыктан аулақ болып жолдастык позицияда әңгімеіесу.

4. Жақсылык тіле>тпілік.

3. Ата - ананың көзқарасын жақгау. (мектеппен ондағы қызметкерлердің колындағы құралға айналмау.)

1. Қарым - қатынас жасау техникасын білмеу;

2. Ата - анадан көп нэрсені күтушілік.

3. Ата - ананы бағалау.

4. Басқарушылық бағытты үстау.

5. Ата - ананың кез - келген сұрағына жауап беруде ез эмоциясын қызбалығын тия алмауларынан.

6. Белгілі бір шарт сақгау, қиындықтағы қарым - қатынас.

7. Ата - анаға өз көзқарасын айтып не күтетіндігін мәлімдеп, белгілеп айту.

8. Агрессивтік және қалыпсыз жағдайда ақпаратты қабылдауы.

Педагогикалық тэжірибеде қолдануға болатын кеңестерді Л.Б. Невзлин

ұсынады:

1. Қарым - қатынасты, әңгімелеуді алдын - ала дайындау. (нақты жағдаяттарды келтіріп өзі айтылғанды түсіндіре сөйлеу.

2. Накгы жағдаят, анық мысал қолдану, келтіру.

3. Қарапайым, түсінікті тілде сөйлеу.

4. Барынша қысқаша сөйлеу, айту. Полутарх: «Сөйлеудің күші сонда көп айтылатын ойды аз сөзбен жеткізу дағдысында».

5. Жалган беделмен, қарапайым тіддік сөздермен аулақ болу.

6. Грамматикалық нормалар мен жеткізудегі сөйлеудегі ережелерді сақтау. (яғни айтылатынды алдын - ала дайындау.)

7. Айтылу керек ойды әр түрлі тәсілмен жеткізу.

8. Әңгіменің соңын нақтылай түсу, себебі сонғы айтылған ақпараттарды ата - аналардъщ анық сақгайтындъіғымен ерекшеленеді.

Сондықган әңгімелесу кезінде әңгіменің бөлінбеуіч, ата - анаға деген сыйластықты байқату қажеттілігі туындайды. Тәжірибелі мүғалімдер мен тәрбиешілер үзақ уақыт баламен жұмыс жасағандықтан ата - аналар жиналысы мен конференция, эңгімелесу шараларына қалыпты жағдай ретінде қарайды. Ал жас маман қарым -қатынас дағдысын меңгермегендіктен қарым - қатынаста қорқыныш сезімінде болады. Атап айгсақ дауыс дірілдеп, сөйлеудің бүзылуы, қозғалыстағы қызбалық кейде жоғары өктемдікте сөйлеу кедергісін экеледі. Сондықтан мұғалімдерге ауызша сөйлеу дағдысын жетілдіру талап етіледі. Жаңа бастаған мұгалім мен тәрбиеші ата - ананың келуін жанжал тудыру үшін деп қабылдамай баласы туралы көптеген ақпаратпен қарулануға келгенін ескеру керек. Егер де мұғалім баланың үнемі қадағалауға алып жазба түрде материал сақталса оған ата - анамен қарым - қатынас жасау оңайлық тудырып мұғалімнің баласының дамуын қадағалайтывдығына көздерін жеткізеді. Бұндай жазбалар эңгімелеудегі сенімділікті тудыратыны анык . Жазбалардың нэтижелі болып нақгы пайда келтіруі үшін дағдыларының қалыптасуы көрсетілген құрылымның болуында. Дегенмен жоғары аталған келтірілген кедергілермен қатар басқада жағдаяттардың эсері болуы мүмкін. Көптеген мүғалімдердің қиын деген қиын деген қарым қатынасқа түсетін ата - аналар алдында өзін қорғай алмауында. Сондықтан өзін қорғау психологиясы 2 бөліктен тұрады. 1. Өзін - өзі басқару. 2. Клиентті яғни ата - ананы басқару. Өзін өзі басқаруды 2 жолмен шешуге болады: 1 - ден ('дайындық жұмыстарын жүргізу жэне болған жаядаятты шешудегі іс - эрекет арқылы жою.) Дайындық жұмысы ата - аналармен нактыланған эңгімелесу барысында құрылады яғни « ата - ана - жау» қарым - қатынасы жэне ата - ана өзара түсіністік қарым - қатынасында эртүрлі жаттығу жұмыстары көмекке келеді. Бұл мұғалімнің жағымсыз эңгімеге өзінің көңіл бөлу сапасына байланысты. Өзіндік тығырык жағдайын тексеріп, шешу өзімен жұмыс жасауда эрбір адамның өзіндік техникасы болуы, жағдаяттың жинактамасын жасап алынған нэтижені қорытындылап, алдағы эрекетті шешуге ( дэл сондай) көмегін тигізеді. Жағдаятты басқара алу мүғалімге ата - анамен кездесу кезінің нақты уақытына сэйкес келуімен арнайы мамандардан кеңес алумен аяқталуы шарт.