Урок крымскотатарского литературного чтения (4 класс)

Урок крымскотатарского литературного чтения

Мевзу: Шиир акъкъында. З. Айбатлы «Яз», «Кузь». Ю. Къандым «Кунешчик»

Макъсад: балаларгъа З. Айбатлы «Яз», «Кузь», Ю. Къандым «Кунешчик»

шиирлернен таныштырмакъ; нуткъуны инкишаф этмек, окъув техникасыны тешкермек; окъувгъа ве анна тилиге севги ве урьмет тербиелемек.

Донатув: «Окъув китабы» 4 сыныф; мевзу акъкъында башкъа ресимлер, индивидуаль папкалар , белли къырымтатар языджыларнынъ ресимлери.

Дерснинъ кетишаты

I.Тешкилий дакъкъа

(Селямлашув, дерске азырув)

II.Эв вазифени текрарлав

- Кечкен дерсте не акъкъында лаф этик?

- Къырымтатар халкъ агъыз яратыджылыгъы - бу недир экен?

- Къырымтатар халкъ агъыз яратыджылыгъы насыл чешитлерге болюне? (бала шиирлери, айненилер, тапмаджалар, халкъ йырлары, аталар сезю, масаллар, эфсанелер, лятифелер, чинъ ве манелер, риваетлер)

- Кечкен дерсте биз сизлернен лятифелер акъкъында лаф эттик. Айтыныз - лятифелерге не айталар? (лятифе - бу къыскъа, кулюнчли икяе.)

- Лятифелернинъ энъ эсас къараманы ким экен? (Ахмет-ахай)

- Кечкен дерсте биз «Чиркий ве Арслан» ве «Мен де буны тюшюне эдим»

Лятифелерни окъудыкъ. Биринджиси лятифе не акъкъында?

(балаларнынъ гъайрыдан айтув)

- Экинджиси лятифе акъкъында эки сез айтынъыз.

III.Янъы мевзуны анълатув

Шиир акъкъында. З. Айбатлы «Яз», «Кузь». Ю. Къандым «Кунешчик»

1.Оджанынъ сезю

- Къырымтатар тили башкъа тиллерден энъ дюльбер,энъ зенгин, энъ бай…

Чюнки о бизим анна тилимиз, Ватан тилимиз. Бизим халкъымыз чокъ йыллардан белли, бизим балаларымыз озь тилинини унутмасынлар - деп, якъшы шейлер яптылар. Биринджиден - бу халкъ агъыз яратыджылыгъы. Олар бизге бизим халкъымызнынъ традиции акъкъында бильги берди.

2.Дерсликнен чалышув

28с. - Зейтулла Албатлы «Яз», «Кузь» - оджа шиирни ифадели окъуй, балалар динълейлер.

- «Яз» шииринде язнынъ насыл аляметлери тарифлене?

- Яз мевсими къач айдан ибарет? Айларнынъ адларыны айтынъыз.

- Кузь мевсимнинъ левхасыны япмакъ ичюн, эсас оларакъ, бояларнынъ къайсы тюслери келишир?

- Алтын, ренкли, алтын кузь ибарелери нении ифаделейлер?

29с. - шиир акъкъында къаиде.

Шиир - уфакъ бедий эсер. Бу эсерде джумлелернинъ сонъки сезлери бири-бирине аэнкдеш ола, къафиелеше. Меселя: «Яз» шиирнинъ биринджи дертлюгинде сонъки сезлер бойле къафиелеше: иримез - шишмез, тоймаз - къыбырдамаз.

Шиирлерде тюрлюдуйгъулар, фикирлер беян этиле я да табиат левхалары тарифлене.

Базы шиирлер инсан я да халкънынъ омрюнде олып кечкен адисе, вакъиаларгъа багъышлана.

- Сиз яз ве кузь акъкъвнда шиирлер окъудынъыз. Зейтулла Албатлынынъ шиирлеринде насыл сезлер къафиелешип кельген?

- Бу шиирлерде мевсимлер насыл тасвирлене?

IV.Физдакъкъа

V.Пекитюв

30с. - Юнус Къандым «Кунешчик» - балалар сессиз окъуйлар.

- Кунешчик ким экен?

Окъув техникасы тешкерев

(оджа бир де бир икяени алып, балагъа бере, косьтере (къайдан окъумакъ) ве сааткъа бакъып, бир даккъада къач сез окъуйджагъыны тешкере.)

VI. Нетидже

- Балалар. Дерсте не акъкъында лаф эттик?

- Шиирлернинъ ве масалларнынъ, икяелернинъ насыл денъишмелери бар.

- Машалла, балалар. Дерсте яхшы чалыштыныз!

VII. Эв вазифе

28с. Шиирлерни ифадели окъумакъ;

29с. - къаидени эзберлемек;

30с. - шиирни эзберлемек.