Конспект открытого урока на тему Дор5ооннор уонна буукубалар 3класс

Конспект открытого урока Уруок темата: Дор5ооннор уонна буукубалар. Уруок формата: Кордоох викторина. Уруок сыала: Дор5ооннор тустарынан билиини кэнэтии, чинэтии; айар толкуйдуур дьо5уру сайыннарыы; торообут тылга тапталы инэрии, кэрэхсэбили кобутуу. Уруок тэрилэ: икки хатын ойуулара, кумаа5ыттан кырыллыбыт туос ынахтар, аттар, иhиттэр, араас онноох танас сыыhа, сорудахтаах карточкалар.

УРУОК ХААМЫЫТА I. Тэрээhин чааhа. II. Уруок тематын, сыалын-соругун билсиhиннэрии. Бугун биhиги уруокка кордоох викторинаны ыытыахпыт. Икки хамаанда5а арахсыахпыт. Викторинабыт 11 сорудахтаах булуо. Сорудахтар араас ис хоhоонноох булуохтара. Ол сорудахтары дор5ооннор тустарынан ойдообут буоллаххытына толоруоххут, айар толкуйдуур дьо5ургутун салгыы сайыннарыаххыт. Хамаанда сопко эппиэттээтэ5ин аайы бу хатын мастары саламанан симээн иhиэхпит. Ханнык хамаанда элбэх саламанан бу хатын мастары киэргэтэр эбитий? Бу мантан эhиги билиигит костон кэлиэ5э.
I хамаанда хатына II хамаанда хатына III. Илиилэрин сурукка эрчийии. Хас биирдии уорэнээччигэ кумаа5ынан кырыллыбыт чороон ойуута бэриллэр. Сурукка бэлэмнэнии сорудахтара: - Суруллубуту ситэр уонна урдунэн суруй. - Тэтэрээккэ биир строканы салама диэн тылы суруйаллар. - Салама туhунан дуоскаттан этии суруйаллар. Салама диэн дьолу, уйгуну тардар быа. - Салама диэн тугуй? Салама диэн дьолу, уйгуну тардар быа. Саламаны хатын маска ыйыыллар. То5о диэтэххэ хатын дьоллоох мас. Салама5а туос аты, ына5ы, иhити уонна араас онноох танас сыыhын баайаллар.

СОРУДАХТАР I. Тыл сыабын оноруу. Оонньооччулар тыл сыабын оноруохтаахтар, онуоха 1-кы хамаанда эппит тылын бутэhик дор5оонуттан 2-с хамаанда сана тылы этэр. Уhус тыл ол тыл бутэhик дор5оонуттан са5аланар. 1 мунуутэ иhигэр тыл сыаба «субулла» туруохтаах. Хайа хамаанда элбэх тылы булбут ол кыайар. Холобур: балык - кылаас - саас - сала - алгыс - сыал - лыах - хайах - хаххан -… II. Ребустары таайын. III. Инниттэн уонна кэнниттэн аахтахха, дор5ооннорун ахсаана, буукубата биир буолар игирэ тыллары булун. Холобур: о5о, а5а, эбэ, аппа, икки, суус, саас, кулук, хайах уо.д.а. IV. Хоhоонно муммут буукубалары оннуларын буллар. 1. Туннугэ кундээрэн, 2. Ньимийэн-иhийэн, Буруота унааран, Ньуо5айан-куо5айан, Турбата хоройон, Лонкуран-лункурэн Дьэндэйэн биэ да биэ. (Дь.) Турар, до5оттоор, быа да быа. (Т.) 3. Долгуннара нуурайан, 4. Сулуhунан суhумнаан Дьэрэлийэ-дьэргэйэн, Ыйынан ыйдаран, Нэлэйэн-хотойон, Дьукээбилинэн кундээрэн, Куос да куос. (Л.) Туул да туул. (Н.) V. Самостоятельнай улэ. Буукубалары холбоон, тыла таhаар, 1 мунуутэ иhигэр хайа хамаанда уhун тылы онорор эбитий? Бэриллэр тыл: сибэкки. VI. Сынньаныы. «Маннык дор5ооннох тылла эт» Учуутал хас биирдии о5о5о мээчиги быра5ар уонна «Э» дор5оонноох тылы этиттэрэр. Холобур: «Мээчик», «бэргэhэ», «этэрбэс», кэккэ, кэннэ… VII. Буукуба кыбытыы. Тылы сопко таhаардахха сэргэбит симэниэ. Оччо5о от-мас учугэйдик уунуо, суоhу-ас элбиэ, дьон чэгиэн-чэбдик олоруо. Ортотугар иккилии буукубаны эбэн тыл таhаарабыт. Сэргэ халлаантан сур ыларга аналлаах мас. Сур сэргэнэн киирэн баран, сиргэ тула тар5анар.

СЭРГЭНИ ЫТЫКТАА 1. Сэргэни турута тыыппаттар. 2. Сэргэни киртиппэттэр. 3. Сэргэ5э куhа5ан тылы эппэттэр. 4. Сэргэ дьолу олохсутар мас. VIII. Инники уонна кэнники бутэй дор5ооннорунан сирдэтэн таабырыннары таайын. 1. «Б» дор5оонтон са5аланар, «Н» дор5оонунан бутэр суус биэс уон тимэхтээх тойон баар уhу. (Баян.) 2. «М» дор5оонтон са5аланар, «К» дор5оонунан бутэр кыната суох котор, ата5а суох суурэр баар уhу. (Мээчик.) 3. «С» дор5оонтон са5аланар, «Т» дор5оонунан бутэр остуолга кыргыhар бухатыырдар бааллар уhу. (Саахымат.) 4. «Т» дор5оонтон са5аланар, «Р» дор5оонунан бутэр кэрэ кэпсээннээх, ыллым ырыалаах дьааhык баар уhу. (Телевизор.) IХ. Суругунан улэ. 1 мунуутэ иhигэр биир суhуохтээх уhун аhа5ас дор5оонноох тыллары булуу. Холобур: биир, киир, тыыл, баар, суур, саас, кыыс, таас, сыыр уо.д.а. Х. Кистэлэннээх тыллар. Кистэлэни арыйарга «ко5урэтии» ньыматын тутуннахха, сана тыллар тахсыахтара. Холобур: туорэх - т = уорэх, дыгдай - д = ыгдай. Баhылык, хотуу, сэргэ, кылыы, корус. ХI. Блиц-ыйытыылар. 1. Хомурдуос буукуба? - Ж 2. Буруолаах буукуба? - Б 3. Алфавикка С буукуба кэнниттэн ханнык буукуба кэлэрий? - Т. 4. 5 сыыппыра5а маарынныыр буукуба? - 5 5. Саха алфавитын ураты буукубалара ханныктарый? (5, дь, о, у, нь, h, н.) 6. Нуучча ураты дор5ооннорун бэлиэтиир буукубалар (в, ф, з, ш, щ, ц, ж я, ю, ё, е, ь, ъ.) ХII. Уруогу тумуктээhин. Биhиги хатыннарбытын билиибитинэн саламанан симиэн кэбистибит. Очкуоларбытын аа5абыт. - Уруокка саамай собулээбит сорудаххыт ханныгый? Уруокка автивнайдык кыттыбыккыт иhин бу чороонноргутун туттарабын уонна дьиэ5э улэ5э чорооннутун кыраскалаан. ХIII. Сыана туруоруу.