- Преподавателю
- Начальные классы
- Табышмак - зиһен ачкычы
Табышмак - зиһен ачкычы
Раздел | Начальные классы |
Класс | - |
Тип | Конспекты |
Автор | Ибатуллина З.М. |
Дата | 07.03.2014 |
Формат | docx |
Изображения | Нет |
Поделитесь с коллегами:
ТАБЫШМАК - ЗИҺЕН АЧКЫЧЫ Максат: Балаларның зирәклеген, күзәтүчәнлеген үстерү. Табышмакларның үзенчәлѳкләрен аңларга, тиз фикер йѳртергѳ ѳйрәтү. Балаларда үзара аралаша белү культурасы тәрбияләү. Җиһазлау. «Кем тапкыр, кем зирәк - җавап таба тизрәк», «Тапкырларга, зирәкләргѳ бездә урын түрдән», «Табышмак - Зиһен ачкычы» дип язылган плакатлар, табышмаклар язылган карточкалар, тѳрле предмет рѳсемнәре, уенчык яки кәрәзле телефон. - Уңай психологик халәт тудыру.
- Хәерле иртә, балалар! Кѳннәрегез имин үтсен. Без бүген табышмаклар дѳньясына юл тотарбыз. Бу серле һәм мавыктыргыч дѳньяда кемнең генә буласы килмәс икән... Үзегез белән зиһен ачкычларыгызны алырга онытмагыз.
- Уку мәсьәләсен кую.
- Табышмак сүзе нинди тамырдан ясалган икән?
- Тап тамырыннан
- Сез беләсезме, табышмак сүзен борынгылар табагач, тамысык дип тә йѳргәннәр. Себер татарлары аны эле хәзер дә «тамарсык» дип йѳртәләр. Ә төрки халыклар табышмакны «йомак» дип атаганнар.
- Уку мәсьәләсен чишү.
- Бүген без табышмаклар ярышы уздырырбыз. Табышмакның җавабын таба алмаган кешегә җаза бирербез. Сез беләсезме, Гавай утрауларында яшәүче кабилѳләр табышмакның җавабын таба алмаган кешеләрне утта яндырганнар. Ә Һиндстанда андыйларны суга батырганнар. Эвенк дигән халыклар эле XX гасыр башында да үсмер егетләрне ирләр сафына кабул итү ритуалында табышмак әйтеп сынаганнар.
- Патша тарафыннан башы кистерелә.
- Ә без җавап таба алмаганнарга башка тѳрле җәза бирербез. Белә- сезме, Пушкин яшәгән заманда перчатка ыргыту нәрсәне аңлаткан?
- Дуэльгә чакыруны аңлаткан.
- Ә безнең татар яшьләре кич утырганда бияләй атышып уйнаганнар. Бияләйне аласың, менә шулай туп кебек итеп тѳрәсең дә, үзеңне кызык сындырган сорау биреп, кемгә дә булса ыргытасың. Сорау ничек кенә четерекле булмасын, бѳтен халык алдында тапкыр җавап әйтеп котылырга кирәк. Менә хәзер мин бер кешегә табышмак әйтеп, бияләйне ыргытам. Ул җавабын тапмаса, берәр әйберсен алып баручыга бирә. Үзе тагын бер табышмак әйтеп, башка берәр кешегә ыргыта.
- Рефлексия.
- Аягын алдым таякка,
- Алты аяклы, ике башлы, ике борылы, дүрт колаклы, дүрт күзле, ул нәрсә? (Ат һәм җайдак.)
- Бер өйдә җитмеш кеше, барысы да чалмалы. (Шырпы.)
- Кечкенә генә таш сандык, сандык эченә мал салдык,
- Армый - талмый
- Дѳньяда нәрсә тамырсыз үсә? (Таш.)
- Булмаган җире сирәк,
- Борынсыз чыпчык боз тишә. (Тамчы.)
- Агачтан биек, үләннән кечкенә.(Яфрак.)
- Балтасыз - пычаксыз кечкенә генә өй эшләнгән. (Кош оясы.)
- Ике йолдыз - караңгыда тыз да быз. (Мәче күзләре.)
- Ике күрше бер - берсен күрергә теләсә дә, күрә алмый. (Ике күз.)
- Сѳйдергән дә шул, биздергән дә шул.
- Атайдан калган иске тун,
- Ялтыр - йолтыр итә,
- Әгъри бакта, бәгъри бакта.
- . Җил үтми, күз үтә. ( Тәрәзә.)
- Үзе миңа кѳлә, үзе мине күрми. (Кѳзге.)
- Ул кешедән калмас, кеше дѳ аннан калмаска тырышыр. (Сәгать.)
- Ѳмәләрдә киңдер тукып, тукмаклар белән тукмаклый торган булган- нар. Эш беткәч, «тукмак әйләндерешә ле» уйнаганнар. Без дә шундый уен уйнап алыйк еле. Тукмак башы кемне күрсәтә, шул табышмак әйтергә тиеш.
- Кичәбез ахырына якынлашып килә.
- Аптырамышпар җазаларын алдылар, зирәклекләре дә арткандыр. Шуның белен кичәбез дә тәмам булды.