Конспект урока по математике в 3 классе на крымскотатарском языке. Тема урока

5

Математика. 3-нджи сыныф.

Мевзу: Бирликте къошув ве чыкъарув.

Учь амелли меселелер

Макъсадлар: Учь амелли меселелерни чезмекни девам эттирмек, бирликте къошмакъ ве чыкъармакъ Планлаштырылгъан нетиджелер. Мусавийлемени чезе билювни пекитмек. Агъзавий эсап юрютювге даир математик алышкъанлыкъларны инкишаф эттирмек, мантыкъий фикир юрютювни инкишаф эттирмек. Экологик тербиелевни ерине кетирмек. Математика дерсине меракъ ашламакъ. Донатмалар: Къырым харитасы, чечеклер, ава шариги, ребус, Къырым иллюстрациялары, балалар ичюн карточкалар, меселелернинъ схемалары, кассеталар, булутчыкънынъ ресими, баалар, къабурчакъ.

ДЕРСНИНЪ КЕТИШАТЫ

1. Сабалар хайыр, азиз балалар!

Авеслик экраны.

2. Аджайип, гузель юртумыз бар,

Онъа тенъ кельген ёкътыр

Дюньяда башкъа бир дияр.

-Биз яшагъан улькенинъ ады недир? Къырым акъикъатен де аджайиптир. О бизим Ватанымыздыр ве биз, онынъ саиплери, юртумызны даима къайгъырмакъ керекмиз. Келинъиз, Къырымда эпимиз бирер чечек сачайыкъ... Бакъынъыз, янъы отуртылгъан чечеклер Къырымны насыл яраштыралар!

Сенинъ илинъ! Нур сачкъан Къырымынъ,

Оны къайгъыргъан саиби сенсинъ,

Халкъны сев де, табиатны къору!

Бугунь, балалар, биз эпимиз Къырым бойлап сеяаткъа чыкъамыз. Биз берабер мисаллер (+ ве -), учь амелли меселелер, мусавийлемелер чезеджекмиз. Я бизге сеяаткъа чыкъмагъа не ярдым этеджек? Оны бир сёзнен насыл этип адландырайыкъ экен? Мен ава шариги ярдымынен сеяат этмекни теклиф этем.

узеринде учып кечемиз

Я Къырым пайтахтынынъ ады недир?

- Энди биз чайырлар, дагълар, денъиз ве орманлар узьре учып кечемиз. Шарик патлай ве биз аджайип Къырым орманына яваш-яваш энемиз.

Орман ичерисинде ава тазедир. Келинъиз, бол-бол нефес алайыкъ. (нефес алув мешгъулиетлери+ароматерапия)

Ян этрафта пастачыкълар,

Чечеклер къарышыкълар!

Бакъса, адлары джоюлды,

Сен барсынъ, демек, кеч дегиль,

Мертлик, акъыл, бильгинъ бар,

Бутюн адларны тапып айт.

850-40=А 8х3=Р

250+18=Ъ 120-50=А

140-80=К 60+70=Д

70+80=Б 680-510=Ъ

35:7=А 700-60=К

5

60

430

150

810

24

130

70

640

170

- Къырым орманларында акъбардакълар чокъ, амма олар Къызыл китапкъа кирсетильгенлер. Бунынъ ичюн дикъкъатлы олайыкъ да, шу назик осюмликлерге зарар кетирмейик.

-Ёлумызны девам этейик. Даа ирип битмеген къар устюнде тильки, тавшан ве сансарлардан къалгъан излерни коремиз. Я тавшаннынъ янъы догъгъан баласынынъ чекиси - 124 г

тилькининъ янъы догъгъан баласынынъ чекиси - 380 г

сансарнынъ янъы догъгъан баласынынъ чекиси исе - ? г, (128 г азджадыр) олгъаныны билесинъизми?

- Меселеде бизге не белли? Эсас суаль насыл? Суальге бир кереден джевап берип олурмызмы? Ёкъ, чюнки сансар баласынынъ агъырлыгъы бизге белли дегиль? Я буны насыл этип бельгилемек мумкюн? Нечюн? Насыл этип? Эгер де сансар баласынынъ чекисини билип алсакъ - меселенинъ эсас суалине де джевап тапармызмы? Эбет, чюнки тавшан, тильки ве сансар балаларынынъ чесини беллидир. Я буны бильмек ичюн насыл амеллер япмалымыз? Меселе къач амельде чезиле?

Тильки, тавшан ве сансарлар Къырым орманы территориясында энъ чокъ расткельген сакинлердир. Къана, шу территориянынъ периметрини де тапайыкъ.

Чезимнинъ 1-нджи варианты

5+2=7 (км)

9-5=4 (км)

7+4+9+5=? (км)

Чезимнинъ 2-нджи варианты

5+9=14 (км)

5+2=7 (км)

9-5=4 (км)

14+7+4=? (км)

- Мен шу меселени чездим. Биринджи сырада отургъанлар, 1-нджи вариантны бакъып чыкъып, мен бу меселени чезгенде насыл фикир эткенимни айтынъыз ве Р-ни (экишер олып чалышув) тапынъыз.

- Энди исе ормандан чыкъмакъ вакъты кельди.

Релаксация.

Ташкъа яслан, чам янында ял ал,

Орман сукютине сен къулакъ сал.

Ёл узакъ даа, ирмачыкъ бу акъта,

Гурюльдей, чагълай бу акъта...

Карпасина тюшти ерге, ай,

Къуру пытакъ хырчылдай.

Япракълар тюшни тарифлей...

Сукют сесини эшитмей.

- Мына, уфукъта къара булутлар да пейда олдылар. Гъалиба ягъмур ягъаджакъ. Келинъиз, бир чалаш къурайыкъ.

Ерге диреклер ерлештирип,

Дамын далларнен пекиштирип

Орманда бир чалаш къурамыз,

Чалаш олур къавий, сарсылмаз.

Уфукъта къара булутлар бийлей,

Кок тынмай, кок гудюрдей.

Эгер тапсанъ сен джеваплар,

Аман яз ягъмуры ягъар.

428-257-133=38 972-358-504=110

257+(720-415)=580

«Ягъмур» беден тербиеси дакъкъасы

Пейда олды кок къушагъы,

Нурлар сачты, парлай.

Меселени тездже чез,

Кок къушагъыны боялай.

х+275=600 765-х=567 х-47=707

- Ягъмур сесинден себеп тап... (далгъалар сеси янъгъырай) денъизге барып еткенимизни де дуймай къалдыкъ.

- Я бу даа насыл бир худжур фигура? (Ярымдаире. Даиренинъ анги бир къысмы? 1/2). Хаял этинъиз - аджеба, ярымдаире неге бенъзей? (Балалар ресимни сызып битиринъиз).

-Занымджа, бу - денъиз артына къонаяткъан кунеш олса керек.

-Балалар, сиз дерсте пек яхшы чалыштынъыз ве Къырымнынъ Къара денъизи сизлерге сырлы индже данелерини багъышлай. Сиз бирер эйи тилекни акълынъызда тута билесинъиз.

-Озь ишинъизге озюнъиз къыймет кесинъиз! Дерс девамында къазангъан энъ аля бааны алынъыз.

Авеслигинъизни экранларда косьтеринъиз.