Сабақ тақырыбы: Қадір Мырза Әли. «Бірінші рет балға ұстаған балаға»

• 4-СЫНЫП Әдебиеттік оқу

Сабақ тақырыбы:Қадір Мырза Әли. «Бірінші рет балға ұстаған балаға»

Сабақ мақсаты:

1. Қадір Мырза Әлидің шығармашылығымен таныстыру. Өлеңнің мазмұнын талдау арқылы идеясын ашуға, өз елінің үлттық дәстүрін, құндылықтарын зерттеуге талпындыру.

2. Оқушылардың ой өрісін кеңейту, шығармашылықпен жұмыс істеу қабілеттерін, тіл байлықтарын арттыра түсу.

3. Жеке, жұпта, топта бірлесіп жұмыс істеуге үйренуіне жол салу.Еңбек сүйгіштікке, еңбекті құрметтеуге баулу.

Сабақ көрнекілігі: электрондық кқрсетілімдер, кітап, портреті.

Сабақ барысы:

Ұйымдастыру кезеңі.

Үй тапсырмасы.

О.Асқардың «Достық» өлеңінде нағыз дос қандай болу керектігін ұқтық?

Қандай жақсы қасиеттер туралы айтылған?

Мақал мәтелдер туралы.

І. Қызығушылықты ояту.

Төмендегі өлеңді санау арқылы сыныпты топқа бөлу.

Ей, балалар, балалар!

Бірің -шекер, бірің - бал,

Бірің - қайың, бірің - тал,

Жас кезіңде ойнап қал.

Шекер, бал, қайың, тал топтарына бөлу.

(Слайд арқылы жұмыстану)

Сендерді ата - аналарың үйде қалай еркелетеді ?

Ата- ана үшін бала әрқашан бірінші орында. Соны естен сақта.

Ал сен қазақ тарихында әр саладан шыққан қайраткерлердің есімдерің білемісің?

Мысалы: «Қазақта тұңғыш»:

1.Тұңғыш қазақ ғалым саяхатшы (Шоқан Уәлиханов 1835-1865).

2.Ағартушы ұстаз, оқулық авторы кім?( Ы Алтынсарин 1841-1889)

3.Тұңғыш дүние жүзі чемпионы атағын алған, палуан кім?( Қажымұқан Мұнайтпасов 1871-1948)

4.Қарағанды көмірін тапқан кім?( 1833ж.Аппақ Байжанов)

5.Қазақ әліппесін жасаған, алғаш оқу құралын (1912 ж) жазған кім? (Ахмет Байтұрсынұлы 1873-1938)

6.Аспан денелеріне есімі берілген ғұлама кім? (Қаныш Сәтбаев 1899-1964)

7. Дүние жүзілік екінші соғыста Рейхстагқа ту тіккендердің бірі кім? (Рақымжан Қошқарбаев 1924-1992)

8.Тұңғыш қазақ ғарышкері кім? (Тоқтар Әубакіров)

9.Қазақстанның тұңғыш президенті кім? ( 1940 жылғы Н.Назарбаев)

Жалғастыру. Өз басың қай жерде, қандай жағдайда бірінші болып көрдің ?

Сол кезде қандай сезімде болдың?

Ең алғаш мектепке келген кезің есіңде ме? («Алғашқы қоңырау» фотосуретін көрсету)

Алғаш мектепке келгенде қандай сезімде болдың?

Бірінші болған саған ұнай ма? Несімен?

Ең алғаш қадам басқанда көп қателіктер бола ма? Неліктен деп ойлайсың?

«Ой толғау» ретінде 3,4 сөйлем жазу

Мен бірінші рет ...

ІІ.Мағынаны тану.

Жаңа сабақпен таныстыру.(Слайд арқылы).

Автор туралы мағлұмат беру. Батыс Қазақстан облысының Сырым ауданында 1935 жылы туған. Еңбек жолын сол кезде жаңадан ашылған балалар журналы «Балдырғаннан» бастаған. «Жұлдыз» журналы редакциясында поэзия және сын бөлімінің меңгерушісі, жауапты хатшы, бас редактордың орынбасары, 1968-1973 жылдары «Жазушы» баспасында қазақ поэзиясы бөлімінің меңгерушісі, «Балауса» баспасының редакторы, кейін Қазақстан Жазушылар одағында поэзия секциясының кеңесшісі болған.
1966 жылы «Ой орманы» жинағы үшін Қазақстан Ленин комсомолының сыйлығы берілді. 1980 жылы «Жерұйық» жыр кітабы үшін Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты атанды. Ол Қазақстанның халық жазушысы. 2001 жылы Тәуелсіз «Тарлан» сыйлығын алды.Ақын өлеңдерінің бір бөлігі балаларға арналған. Ақын жырлары балаларды адамгершілікке, имандылыққа, даналыққа, еңбекқорлыққа баулиды.

Қадыр Мырза Әлидің кітаптары

Өлеңді мәнерлеп оқу.

Бірінші рет балға ұстаған балаға

Көрмегені болады ғой ердің де,

Сен өмірде шеге қағып көрдің бе?!

Оқасы жоқ!

Алсаң қолға балғаны,

Бірте - бірте жөнделеді қалғаны!

Орашалақ, олақпын деп торықпа,

Ал, кәнеки,

Балғаңды ұста,

Қорықпа!

Алғашқыда,

Рас, сасып тұрасың.

Шегеге бір,

Қолыңа бір ұрасың.

Көне қоймас бірден балға дегенге.

Бармақ ісіп,

Майысады шегең де!

Сөйте - сөйте

Өнер сырын ұғасың.

Саусағыңды ұрмайтұғын боласың.

Ал әзірше

Алған беттен таймай тұр.

Бармағыңды

Дәкеменен байлай тұр!

• Өлеңдегі құрал- саймандарды ата.(шеге,балға)

• Оларды қандай жағдайда қолданамыз?(шаруаға)

• Өлеңдегі басты кейіпкерлерді ата?(Бірінші рет шегенә қалай қағу керектігітуралы бала мен ата)

• Өлеңдегі болған оқиғаны бастан өткіздің бе?

• Не сезіндің? Ақын бұл өлеңімен не айтқысы келген?(Кішкентайынан шаруаға, еңбекке араласу керек)

• Еңбекке үйренуді қай жастан бастаған жөн?

• Өзің еңбектің қай түрін меңгердің?

• Сергіту сәті

• «Еңбек, еңбек бәрін жеңбек»...

Қандай құрал саймандарды білесің? Ата. (Балға, балта, ара, шеге, кемпірауыз, атауыз)

Топтарға тапсырма беру.

1-топ.Бірінші басқан қадамың немесе әрекетің сәтсіз болса, не істейсің?

2-топ.Ата - анаңа көрсеткен көмегің, жәрдемің еңбекке жата ма? Қалай?

3-топ.Өз қолыңмен жасаған заттарды досыңа, құрбыңа сыйға тартқан ерсі көрінбей ме?

Сенің ойың қалай?

4-топ. Әр түрлі жағдайларда алған жарақаттарғаалғашқы көмекті қалай көрсетеді?Өлең жолдарындағы кейіпкерлеріміз көмекті дұрыс көрсете алды ма?

ІІІ. Ой толғау. Топ пікірлерін тыңдау.

• Сабақты қандай мақал - мәтелдермен қорытуға болар еді?

(Еңбек етсең ерінбей, тояды қарның тіленбей. Еңбек ширатады, өмір үйретеді.Ердің атын еңбек шығарар.Жұмыстың жаманы жоқ.Жұмыс қолға жұқпайды.Жігіттің күшін сұрама, бітірген ісін сұра.Ісі жоқтың асы жоқ.)

• Өзіңнен кіші іні - қарындастарыңа алғаш еңбек жолына қадам басарда қандай тілек, алғы сөз айтар едің ? (Ісің сәтті болсын. Оңды болсын.Еңбегінің жемісін көр. Қадамың құтты болсын.)

Үйге тапсырма.

1. Қадыр Мырза Әлидің өлеңінің оқу

2.«Ата-анамның еңбегі зор» деген тақырыпта шығарма жазып келу.

Оқушыларды бағалау.